THE RELATIONSHIP BETWEEN PSYCHOLOGICAL CAPITAL AND ORGANIZATIONAL CULTURE: PRIVATE, PUBLIC AND FOUNDATION HOSPITAL COMPARISON

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 155 - 173, 29.08.2020

Merve Akbaş , Nilay Gemlik

Öz

This research was carried out to determine the relationship between psychological capital and organizational culture, which is an important resource for hospitals to gain and maintain competitive advantage, and to examine private, public and foundation hospital comparisons. The research was designed as a cross-sectional and descriptive study. It was realized with 257 hospital employees (health workers, administrative workers and other employees) working in private, public and foundation hospitals operating in the Anatolian side of Istanbul. The data were collected by the scale method and data collection tools consisting of three parts were used. In the first section, “Personal Information Form” with demographic features was used, in the second section, “Psychological Capital Scale” and in the third section, “Organizational Culture Scale” was used. The data obtained were analyzed in SPSS 15 statistics package program. As a result of the research, a positive, weak (0.185).

Anahtar Kelimeler

psychological capital, organizational culture, private hospital, public hospital, foundation hospital

PSİKOLOJİK SERMAYE VE ÖRGÜT KÜLTÜRÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ: ÖZEL, KAMU VE VAKIF HASTANESİ KARŞILAŞTIRMASI

Öz

Bu araştırma, hastanelerin rekabet avantajı elde etmesi ve sürdürmesinde önemli bir kaynak olan psikolojik sermaye ve örgüt kültürü arasındaki ilişkiyi saptamak ve özel, kamu ve vakıf hastanesi karşılaştırmasını incelemek amacı ile yapılmıştır. Araştırma kesitsel ve betimleyici bir çalışma olarak tasarlanmıştır. İstanbul Anadolu yakasında faaliyet gösteren özel, kamu ve vakıf hastanesinde görev yapan 257 hastane çalışanı (sağlık çalışanları, idari çalışanlar ve diğer çalışanlar) ile gerçekleştirilmiştir. Veriler ölçek yöntemi ile toplanmış ve üç bölümden oluşan veri toplama araçları kullanılmıştır. Birinci bölümde, demografik özelliklerin yer aldığı “Kişisel Bilgiler Formu”, ikinci bölümde “Psikolojik Sermaye Ölçeği”, üçüncü bölümde ise “Örgüt Kültürü Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 15 istatistik paket programında analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, psikolojik sermaye ile örgüt kültürü arasında pozitif yönde, zayıf (0,185) ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0,05). Hastane mülkiyeti değişkeni ile örgüt kültürü toplam puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır (p<0,01).

Anahtar Kelimeler

psikolojik sermaye, örgüt kültürü, özel hastane, devlet hastanesi, vakıf hastanesi

Kaynakça

• Akçay, V.H. (2012). Pozitif Psikolojik Sermayenin İş Tatmini İle İlişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,2(1), 123-140.
• Altıntaş, F.Ç. (2006). Hizmet Çalışanları Olarak Hemşirelerin Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Boyutlarını Belirlemeye Yönelik Bir Analiz. Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 81-90.
• Arslan, H. Kuru, M. ve Satıcı, A. (2005). İlköğretim ve Ortaöğretim Okullarındaki Örgüt Kültürünün Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 44, 449-472.
• Averill, J.R.,Catlin, G. veChon, K.K. (1990). Rules of Hope, Springer-Verlag, New York.
• Avey, J.B, Luthans F.,Jensen S.M. (2009).PsychologicalCapital: A Positive Resource For Combating Employee Stress and Turnover. Human Resource Management, 48(5), 677-693.
• Aybas, M. (2014).İnsan Kaynakları Uygulamalarının Çalışanların İşe Adanmışlığı Üzerindeki Etkisi ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Aracı Rolü, Konuya İlişkin Bir Araştırma. (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, İ. ve Karaman, Y. (2008). Principals’ Opinions Of Organizational Justice In Elementary Schools In Turkey. Journal Of Educational Administration, 46(4), 497-513.
• Bandura, A. (1982).Self-Efficacy Mechanism in Human Agency, American Psychologist, 37(2), 122-147.
• Berberoğlu, G. (2003). Yönetim ve Organizasyon. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Can, H. (2005).Organizasyon ve Yönetim. Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Ceylan, A. ve Dinç A. (2008). Kaçak Elektrik Kullanılmasına Karşı Elektrik İdaresi Çalışanı Tutumunun Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık ile İlişkisi ve İllere Göre Farklılıklar. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 125-139.
• Cheung, F.,Tang, C.S. ve Tang, S. (2011). Psychological Capital as a Moderator Between Emotional Labor, Burnout, and Job Satisfaction Among School Teachers in China. International Journal of Stress Management, 18 (4), 348–371.
• Cömert Y. ve Yürür S. (2017). Pozitif Psikolojik Sermayenin Bir Belirleyicisi Olarak Algılanan Örgütsel Desteğin Rolü, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 5(3), 17-34.
• Çelik, M. (2007). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Bir Uygulama (Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çetin, F. Ve Basım, H.N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme İdaresi Dergisi.45(1), 121-136.
• Çetin F. ve Basım H.N. (2011). Psikolojik Dayanıklılığın İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarındaki Rolü, “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,13(3), 79-94.
• Çetin, F., Şeşen, H. ve Basım H.N. (2013). Örgütsel Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Sürecine Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 95-108.
• Çınar, E. (2011). Pozitif Psikolojik Sermayenin Örgütsel Bağlılıkla İlişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,( Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik (SPSS ve LISREL Uygulamaları), Pegem Yayınları, Ankara.
• Demir, H., Okan, T. (2009). Teknoloji, Örgüt Yapısı ve Performans Arasındaki İlişkiler Üzerine Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10 (1), 57-72.
• Demirel Y. (2008). Örgütsel Güvenin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Tekstil Sektörü Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15, 179-194.
• Dilek, H. (2005). Liderlik Tarzlarının ve Adalet Algısının; Örgütsel Bağlılık, İş Tatmini ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Araştırma. Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, (Doktora Tezi), İstanbul.
• Eğriboyun, D. (2013). Ortaöğretim Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Güven, Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişki (Bolu ili örneği). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Bolu.
• Erdem, O. (2009). Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Örgüt Kültürüyle İlişkisi ve Türk Telekomünikasyon A.Ş. Üzerinde Bir Araştırma.T.C. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Erkuş A. Ve Fındıklı M.A. (2013). Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(2), 302-318.
• Faller, G. (2001). Positive Psychology: A Paradigm Shift. Journal of Pastoral Counseling. 36, 7- 20.
• Güler, B.K. (2009). Pozitif Psikolojik Sermaye: Tanımı, Bileşenleri ve Yönetimi (Editörler: A. Keser, G. Yılmaz, S. Yürür). Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar İçinde, Umuttepe Yayınları, 119-146.
• Gül, H. ve Aykanat Z. (2012). Karizmatik Liderlik ve Örgüt Kültürü İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 16 (1), 17-36.
• Haris, P.R., Moran R.H. (1993). Managing Cultural Differences, Houston: Gulf Publishing.
• Harms, P.D. ve Luthans, F. (2012) Measuring Implicit Psychological Constructs in Organizational Behavior: An Example Using Psychological Capital, Journal of Organizational Behavior, 33(4), 589-594.
• Henry, J. (2004). Positive and Creative Organization. Linley, P. A. and Joseph, S. (Eds.), Positive Psychology in Practice. New Jersey, 269-286.
• Hepkon, Z. (2003). Kurumsal Kimlik İnşasını Belirleyen Faktörler: Bir Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 4, 175-211.
• Jones, G.R. (2004). Organizational Theory, Design and Change: Text and Cases. USA, Pearson Hall.
• Keleş, H.N. (2011). Pozitif Psikolojik Sermaye Tanımı, Bileşenleri ve Örgüt Yönetimine Etkileri. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 3(2), 343-350.
• Keser, S. Ve Kocabaş İ. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması, 20(1), 1-22.
• Koç, H. ve Yazıcıoğlu, İ. (2011).Yöneticiye Duyulan Güven ile İş Tatmini Arasındaki İlişki: Kamu ve Özel Sektör Karşılaştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 46-57.
• Lin, T. (2013). The Relationships Among Perceived Organizational Support Psychological Capital and Employees Job Burnout in International Tourist Hotels. Life ScienceJournal, 10(3), 2014-2112.
• Luthans, F. ve Youssef C.M. (2004). Human, Social and Now Positive Psychological Capital Management. Organizational Dynamics, 33, 143-160.
• Luthans, F.,Avolio, BJ.ve Avey, J.B., Norman SM. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology,60, 541-572.
• Luthans, F., Avey J.B., Avolio, B.J. ve Peterson, S.J. (2010). The Development and Resulting Performance Impact of Positive Psychological Capital. Human Resource Development Quarterly.21(1), 41-67.
• Malone, LD. (2010). Individual Differences and Stress Reactions as Predictors of Performance in Pilot trainees (Master thesis). Available from ProQuest Dissertations and Theses data base.
• Met, Ö. (2010). Pozitif Psikolojinin Örgütsel Davranışın Gelişmesi Üzerinde Etkileri ve Psikolojik Sermaye Kavramı. 18. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. Adana. 889-895.
• Nelson, D.L. ve Cooper, C.L. (2007). Positive Organizational Behavior: An Inclusive View. D. L. Nelson and C. L. Cooper (Ed.), Positive Organizational Behavior. London, SAGE, 3-8.
• Oettingen G. (1995). Cross-Cultural Perspectives On Self-Efficacy. In A. Bandura (Ed.), Self-Efficacy In Changing Societies New York, NY, US: Cambridge University Press, 149-176.
• Özdevecioğlu, M. (2003). Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ile Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20.
• Peterson S, Luthans F. The Positive Impactand Development of Hopeful Leaders, 2003; 6(1), 26-31.
• Priyanga, S. veLovy, S. (2015). Effect Of Perceived Organizational Support On Psychological Capital - A Study Of It Industries In IndianFramework, EJBO - Electronic Journal of Business Ethics and Organization Studies, 20 (2), 19-26.
• Robbins, S.P. (1986). Organizational Behavior: Concepts, Controversies, Applications, Englewood Cliffs N.J.:Prentice-Hall International. Schneider, S.L. (2001). InSearch of Realistic Optimism: Meaning, Knowledge and Warm Fuzziness. AmericanPsychologist, 56(3), 250-263.
• Shahnawaz, M.G. veJafri, H. (2009). Psychological Capital As Predictors of OrganizationalCommitmentandOrganizationalCitizenshipBehavior. Journal Of the Indian Academy of AppliedPsychology, 35, 78-84.
• Stajkovic, A.D.,Luthans, F. (1998a). Social Cognitive The oryand Self-Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and BehavioralApproaches. Organizational Dynamics, 26 (4), 62-74.
• Tamimi, Y. (2005). Örgüt Kültürünün Metaforlarla Analizi (Tekstil Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir İşletme Örneği), Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Tekingündüz, S. (2012). Örgütsel Bağlılık Üzerinde Örgütsel Güven ve İş Tatmininin Etkisinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Timuroğlu, K. ve İşcan, Ö.F. (2007). Örgüt Kültürünün İş Tatmini Üzerindeki Etkisi ve Bir Uygulama. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 21(1), 119-135.
• Titrek, O. (2009). Okul Türlerine Göre Okullardaki Örgütsel Adalet Düzeyi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi. 6(2), 551-573.
• Tösten, R. Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermayelerine İlişkin Algılarının İncelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, 2015, Gaziantep.
• Toor, S.R.,Ofori G. (2010). Positive Psychological Capital as a Source of Sustainable Competitive Advantage for Organizations. Journal of Construction Engineering and Management. 136 (3), 341-352.
• Tortop, N., İsbir, E.G., Aykaç, B., Yayman, H., Özer, M.A. Yönetim Bilimi. Yargı Yayınevi, Ankara, 2017.
• Türk, M.S. (2007). Örgüt Kültürü ve İş Tatmini. Gazi Kitapevi, Ankara.
• Ulutürk, Ş. (2016).Örgüt Kültürü ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Banka Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Uslu, T. (2014). Açık ve İlişki Odaklı Liderliğin Psikolojik Sermaye Aracılığıyla Bireysel Performans ve Kurum Yenilikçiliği Algısına Etkilerinin İncelenmesi: Gebze Örneği. 22. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Konya.
• Üreten Kaşka, Z. ve Gemlik N., (2016). Sağlık Meslek Gruplarının Örgütsel Sinizm Düzeylerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma: Kamu Hastanesi ile Özel Hastane Karşılaştırması", Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(4), 481-502.
• Velioğlu, P. (1999). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul, Alaş Ofset.
• Vural, Z.B.A. (2012). Kurum Kültürü ve Örgütsel İletişim. İletişim Yayınları, İstanbul.
• Walumbwa, F.O, Luthans, F.Avey F.M. ve Oke, A. (2011). Authentically Leading Groups: The Mediating Role of Collective Psychological Capital and Trust. Journal of Organizational Behavior,32 (1), 4-24.
• Yetgin, M.A. (2016). Örgütsel Psikolojik Sermaye ve Destekleyici Örgüt Kültürünün Otantik Liderlikte Rolü: Görgül Bir Araştırma. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 51(2), 128-156.
• Yıldırım, B.H. (2014). Örgütsel Güven ile Psikolojik Sermaye Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Yılmaz, A.Atalayi C.G. (2009). A Theoretical Analyze on The Concept of Trust in Organisational Life. European Journal of Social Sciences,8(2), 341-352.
• Zamahani, M. Ghorbani, V. ve Rezaei, F. (2011). Impact of Authentic Leadership And Psychological Capital on Followers’ Trust And Performance. AustralianJournal Of Basic and Applied Sciences, 5(12), 658-667.