HASTANE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ KONUSUNDA ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ KULLANILARAK YAPILAN ULUSAL ÇALIŞMALARIN İÇERİK ANALİZİ İLE İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 167 - 180, 30.04.2021

Haydar Hoşgör

Öz

Hastane kuruluş yeri seçimi konusunda çok kriterli karar verme teknikleri kullanılarak yapılan çalışmaların incelenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada 23 ulusal yayın değerlendirilmiştir. Verilerin toplanmasında Google Akademik, Yöktez, ResearchGate, Sobiad, Academia, Tübitak-Ulakbim gibi veri tabanları kullanılmıştır. Tarama işlemi 11-15 Ocak 2021 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamındaki verilerin analizinde betimsel istatistiklerden yalnızca frekans ve yüzde kullanılmıştır. Çalışma sonucunda en fazla yayının son beş yıl içerisinde yayımlandığı, İngilizce dilinde yazılmış makalelerden oluştuğu saptanmıştır. Yayınlarda en fazla kullanılan çok kriterli karar verme tekniklerinin sırayla; Bulanık TOPSIS, Analitik Hiyerarşi Süreci ve Analitik Hiyerarşi Süreci + Coğrafi Bilgi Sistemleri olduğu tespit edilmiştir. Yayınların büyük bir bölümünde hastanelerin kuruluş yeri olarak İstanbul’un seçildiği belirlenmiştir. Sonuç olarak hastanelerin kuruluş yeri seçiminde en önemli ilk üç ana kriterin demografik yapı, yatırım maliyeti ve pazar şartları olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lokasyon, yer seçimi, hastane kuruluş yeri, çok kriterli karar verme, optimizasyon

REVIEW OF NATIONAL STUDIES CONDUCTED ON THE SELECTION OF HOSPITAL SITE BY USING THE MULTI-CRITERIA DECISION MAKING TECHNIQUES THROUGH CONTENT ANALYSIS

Öz

In this study were evaluated 23 national publications, which was carried out to examine the studies using multi-criteria decision making techniques on the choice of hospital establishment location. Databases such as Google Scholar, Yöktez, ResearchGate, Sobiad, Academia, Tübitak-Ulakbim were used to collect the data. The screening process was carried out between 11-15 January 2021. Only frequency and percentage were used in the analysis of the data. As a result of the study, it was determined that the most publications were published in the last five years and consisted of articles written in English. The most commonly used multi-criteria decision making techniques in publications, respectively; Fuzzy TOPSIS, Analytical Hierarchy Process and Analytical Hierarchy Process + Geographical Information Systems. It has been determined that in most of the publications, Istanbul was chosen as the place of establishment of hospitals. As a result, it has been determined that the most important three main criteria in choosing the establishment location of hospitals are demographic structure, investment cost and market conditions.

Anahtar Kelimeler

Location, site selection, hospital establishment site, multi-criteria decision making, optimization

Kaynakça

• Adalı, E. A., & Tuş, A. (2019). Hospital site selection with distance-based multi-criteria decision-making methods. International Journal of Healthcare Management, 1-11.
• Ahmed, A. H., Mahmoud, H., & Aly, A. M. M. (2016). Site suitability evaluation for sustainable distribution of hospital using spatial information technologies and AHP: A case study of Upper Egypt, Aswan City. Journal of Geographic Information System, 8(5), 578-584.
• Akyüz, G., & Kılınç, E. (2016). Kuruluş yeri seçiminde bulanık TOPSIS yönteminin kullanımı: Sağlık sektöründe bir uygulama. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(33), 590-608.
• Altunkaynak, M. (2020). UNESCO 2030 eğitim raporunda umut veren uygulamalara genel bakış: Doküman incelemesi. Uluslararası Temel Eğitim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 40-47.
• Aydın, Ö. (2009). Bulanık AHP ile Ankara için hastane yer seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2): 87-104.
• Aydın, Ö., Öznehir, S., Akçalı, E. (2009). Ankara için optimal hastane yeri seçiminin analitik hiyerarşi süreci ile modellenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2): 69-86.
• Baran, E. An Innovative Fuzzy TOPSIS Method to Determine the Location of A New Hospital. International Journal of Engineering Science and Application, 2(4), 133-136.
• Behzadi, S., & Alesheikh, A. A. (2013). Hospital site selection using a BDI agent model. International Journal of Geography and Geology, 2(4), 36-51.
• Chatterjee, D. (2015). Delphi-FAHP and Promethee: An integrated approach in HEALTHCARE facility location selection. TAPMI Working Paper Series, 111/2015-16/05.
• Chatterjee, D., & Mukherjee, B. (2013). Potential hospital location selection using AHP: a study in rural India. International journal of computer applications, 71(17): 1-7.
• Çakır, M., Oral, M., & Aydın, A. (2011). Karınca Koloni Optimizasyon Algoritmalary ile Risk Faktörlerine Bağlı Optimum Hastane Yerleşim Noktasının Bulunması. Engineering Sciences, 6(1), 195-208.
• Çelikbilek, Y. (2018). Group Decision Making for Hospital Location Selection Using VIKOR under Fuzzy Environment. İstanbul Gelişim Üniversitesi SABDER, 5: 435-450.
• Dehe, B., & Bamford, D. (2015). Development, test and comparison of two Multiple Criteria Decision Analysis (MCDA) models: A case of healthcare infrastructure location. Expert Systems with Applications, 42(19), 6717-6727.
• Dell’Ovo, M., Capolongo, S., & Oppio, A. (2018). Combining spatial analysis with MCDA for the siting of healthcare facilities. Land use policy, 76, 634-644.
• *Demirci, A. (2019). Kuruluş yeri seçiminde analitik hiyerarşik süreç yöntemi: sağlık kurumlarında bir uygulama. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 39-55.
• *Eldemir, F., & Onden, I. (2016). Geographical information systems and multicriteria decisions integration approach for hospital location selection. International Journal of Information Technology & Decision Making, 15(05), 975-997.
• Gülbahar, Y., & Alper, A. (2009). Öğretim teknolojileri alanında yapılan araştırmalar konusunda bir içerik analizi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 93-112.
• İmamoğlu, G. (2015). Analitik Ağ Süreci Ve Promethee Teknikleri İle Hastane Yer Seçimi: Trabzon Örneği. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• İnce, Ö., Bedir, N., & Eren, T. (2016). Hastane kuruluş yeri seçimi probleminin AHP ile modellenmesi: Tuzla ilçesi uygulaması. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 8-21.
• Kahraman, C., Gundogdu, F. K., Onar, S. C., & Oztaysi, B. (2019, August). Hospital location selection using spherical fuzzy TOPSIS. In 2019 Conference of the International Fuzzy Systems Association and the European Society for Fuzzy Logic and Technology (EUSFLAT 2019). Atlantis Press.
• Kumar, P., Singh, R. K., & Sinha, P. (2016). Optimal site selection for a hospital using a fuzzy extended ELECTRE approach. Journal of Management Analytics, 3(2), 115–135.
• Miç, P. & Antmen, Z. F. (2019). A Healthcare Facility Location Selection Problem with Fuzzy TOPSIS Method for a Regional Hospital. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (16), 750-757.
• Moradian, M. J., Ardalan, A., Nejati, A., Boloorani, A. D., Akbarisari, A., & Rastegarfar, B. (2017). Risk criteria in hospital site selection: a systematic review. PLoS currents, 9.
• Nsaif, Q. A., Khaleel, S. M., & Khateeb, A. H. (2020). Integration of GIS And Remote Sensing Technique for Hospital Site Selection in Baquba District. Journal of Engineering Science and Technology, 15(3), 1492-1505.
• Organ, A., & Tekin, B. (2017). Şehir hastanesi kuruluş yeri seçimi için gri ilişkisel analiz yaklaşımı: Denizli ili örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), 256-278.
• Önüt, S., Tuzkaya, U. R., & Kemer, B. (2008). An analytical network process approach to the choice of hospital location. Journal of Engineering and Natural Sciences, 25(4), 367-379.
• Özgür, Ç. (2017). Kümeleme analizi ile bütünleşik bulanık topsıs ve bulanık VIKOR yöntemlerine dayanarak hastane kuruluş yer seçimi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Rahimi, F., Goli, A., & Rezaee, R. (2017). Hospital location-allocation in shiraz using geographical information system (GIS). Shiraz E Med J, 18(8): 1-8.
• Samani, Z., & Alesheikh, A. A. (2019). Uncertainty Modelling of Citizen-Centered Group Decision Making Using Fuzzy-VIKOR Case Study: Site Selection of Healthcare Services. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences.
• Soltani, A., & Marandi, E. Z. (2011). Hospital site selection using two-stage fuzzy multi-criteria decision making process. Journal of Urban and environmental engineering, 5(1), 32-43.
• Şahin, T., Ocak, S., & Top, M. (2019). Analytic hierarchy process for hospital site selection. Health Policy and Technology, 8(1), 42-50.
• Şen, H. (2017). Hospital location selection with ARAS-G. The Eurasia Proceedings of Science Technology Engineering and Mathematics, (1), 359-365.
• Şen, H., & Demiral, M. F. (2016). Hospital location selection with grey system theory. European Journal of Economics and Business Studies, 2(2), 66-79.
• Şenvar, O., Otay, I., & Bolturk, E. (2016). Hospital site selection via hesitant fuzzy TOPSIS. IFAC-PapersOnLine, 49(12), 1140-1145.
• Şimşek, K. (2011). Bulanık analitik hiyerarşi prosesi ile hastane yer seçimi ve örnek bir uygulaması. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Vafaei, N. (2014). Selecting the field hospital location for disasters: a case study in Istanbul. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Vahidnia, M. H., Alesheikh, A. A., & Alimohammadi, A. (2009). Hospital site selection using fuzzy AHP and its derivatives. Journal of environmental management, 90(10), 3048-3056.
• Wu, C. R., Lin, C. T., & Chen, H. C. (2007). Optimal selection of location for Taiwanese hospitals to ensure a competitive advantage using the analytic hierarchy process and sensitivity analysis. Building and Environment, 42(3), 1431–1444.
• Yeşilyurt, Ö., & Selamzade, F. Muş İli İçin Optimal Hastane Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci İle Değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1361-1367.
• Younis MZ, Younies HZ, Okojie F. (2006). Hospital financial performance in the United States of America: a follow-up study. La Revue de Santé de la Méditerranée orientale, 12(5): 670-678.
• Zhou, L., & Wu, J. (2012). GIS-based multi-criteria analysis for hospital site selection in Haidian district of Beijing. Student Thesis, Master Programme in Geomatics. University of Gävle, Sweden.