COVİD- 19 AŞI OKURYAZARLIĞI ÜZERİNE NİCEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 8 Sayı: 3, 334 - 351, 31.12.2022

Fatma Mutlu , Yılmaz Daşlı

Öz

Amaç: Bu araştırma ülkemizin önemli beyin kaynaklarından olan üniversite de sağlık alanında eğitim gören öğrencilerin sağlık okuryazarlığı özelinde Covid- 19 aşı okuryazarlığının ölçülmesi ve Covid- 19 aşısına yönelik tutumlarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntemler: Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel özelliktedir. Araştırmanın evreni 29.03.2022- 15.04.2022 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi merkez kampüsünde bulunan Tıp Fakültesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Diş Hekimliği Fakültesi ve Eczacılık Fakültesinde öğrenim görmekte olan 4728 öğrenci oluşturmuştur. Çalışma da evrene genellenebilir sonuçlara ulaşabilmek için minimum 355 kişiden veri toplanması gerekmektedir. Anket güvenilirliğinin saptanabilmesi için toplamda 455 anket kullanılarak 455 kişiden veri toplanmıştır. Araştırmada verilerin toplanabilmesi için 3 bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. Araştırma yüz yüze anket tekniği ile yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesi için IBM SPSS 26.00 paket programı kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılan öğrencilerin % 74,7’si 21 yaş ve altı, %25.3’ ü 22 yaş ve üzerindedir. Katılımcıların %70’i kadınlar, %30’ u erkeklerden oluşmaktadır. Katılımcıların %30,2’si Tıp Fakültesi, %18,9’u Eczacılık Fakültesi, %29,8’i Sağlık Bilimleri Fakültesi ve %21,1’i Diş Hekimliği Fakültesi öğrencisidir. Öğrencilerin %100’ü Covid- 19 aşısı olmuştur. Covid- 19 hakkında bilgiyi %15,8’i bilimsel yayından, %34,7’si televizyondan, %24,4’ ü sağlık kuruluşundan ve %12,4’ü internet sitesinden edinmiştir. Sonuç: Üniversite öğrencilerinin Covid- 19 aşı okuryazarlığı düzeyi orta seviyededir. Yaş, gelir durumu, fakülte değişkeni gibi faktörlerin aşı okuryazarlığı üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Covid- 19 virüsüne yakalanma ve Covid- 19 aşı okuryazarlığı ve Covid- 19 aşısına yönelik tutum arasında anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Covid- 19 aşı okuryazarlığı ile Covid- 19 aşısına yönelik tutum arasında pozitif yönlü düşük bir ilişki bulunmuştur. Toplumsal bağışıklığın oluşturulabilmesi ve salgın seyrinin azaltılabilmesi amacıyla başta sağlık çalışanı ve sağlık çalışanı adayı öğrencilerimizin Covid- 19 aşısına yönelik olumlu tutumlarını arttırmalıyız. Bu da ancak aşı okuryazarlığı düzeyinin arttırılması ile mümkün olur. Araştırma sonucuna göre ise öğrencilerin aşı okuryazarlığı ne düzeyde arttırılırsa Covid- 19 aşısına yönelik olumlu tutumları da o düzeyde artacaktır.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, Covid- 19, Covid- 19 aşı okuryazarlığı, Covid- 19 aşı kabulü, Sağlık Okuryazarlığı

A QUANTITATIVE RESEARCH ON COVİD-19 VACCINE LİTERACY

Öz

Objective: This research was carried out to measure the Covid- 19 vaccine literacy, and to examie the attitudes towards the Covid- 19 vaccine, of the students studying in the field of health at the university, which is one of the important brain resources of our country. Material and Methods: the research is descriptive and cross- sectional. The population of the research consisted of 4728 students at the Faculty of Medicine, Faculty of Health Sciences, Faculty of Pharmacy located in the central campus of Erciyes University between 29.03.2022- 15.04.2022. ın order to research results that can be generalized to the population in the study, it is necessary to collect data from a minimum of 355 people. In order to determine the reliability of the questionnaire, data were collected from 455 people using a total of 455 questionaires. In order to collecct data in the research, a questionnaire consisting of 3 parts was used. The research was conducted with face to face survey technique. IBM SPSS 26.00 package program was used to evaluate the data. Results: 74.7% of the students participating in the research are 21 years old and under, 25.3% are 22 years old and over. 70% of the participants are womwn and 30% are men. 30.2% of the participants were students of the Faculty of Medicine, 18.9% of them were students of the Faculty of Pharmacy, 29.8% of them were students of the Faculty of Health Sciences and 21.1% of them were students of the Faculty of Dentistry. 100% of the students have been vaccinated against Covid- 19. 15.8% obtained information about Covid- 19 from scientific publications, 34.7% from television, 24.4% from a health institution and 12.4% from the website. Conclusion and Suggestions: The Covid- 19 vaccine literacy level of university students is moderate. Factors such as age income status, faculty variable were found to be effective on vaccine literacy. Significant differences were found between catching the Covid- 19 virus and Covid- 9 vaccine literacy and attitude towards the Covid- 19 vaccine. A low positive correlation was found between Covid- 19 vaccine literacy and attitude towards Covid- 19 vaccine. ın order to create social immunity and reduce the course of the epidemic, we should increase the positive attitudes of our health workers and health worker candidates toward the Covid- 19 vaccine. this can only be achieved by increasing the vaccination literacy level. According to the results of the research, the more the vaccine literacy of the students is increased, the more positive attitudes towards the Covid- 19 vaccine will increase.

Anahtar Kelimeler

Health Literacy, Pandemic, Covid- 19, Covid- 19 Vaccine Literacy, Covid- 19 Vaccine Acceptance, Health Literacy, Pandemic, Covid- 19, Covid- 19 Vaccine Literacy, Covid- 19 Vaccine Acceptance

Kaynakça

• Referans1 Abdel-Latif, M. (2020). The enigma of health literacy and COVID-19 pandemic. Publich Health.
• Referans2 Acar, A. B., Eke, R. N., & Özen, M. (2021). An Analysis of the Attitudes of Family Physicians Towards the COVID-19 Vaccine. Konuralp Medical Journal, 429-437.
• Referans3 Alıcılar, H. E., Türk, M. T., Toprak, Ö. N., Şahin, D., Üsküdar, A., & Dalkıran, D. (2022). Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Dönem 3 Öğrencilerinin COVID-19 Aşılarına Karşı Tutumları ve İlişkili Faktörler. Dahili Tıp Bilimleri, 69-76.
• Referans4 Bakanlığı, T. S. (2022, 03 28). Covid- 19 Bilgilendirme Platformu. https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66259/halka-yonelik.html adresinden alındı
• Referans5 Berkman, N. D., Davis, T. C., & McCormack, L. (2010). Health literacy: what is it? National Library of Medicine.
• Referans6 Çınarlı, İ. (2020). 21. Yüzyıl İçin Sağlık İletişimi. Ankara : Nobel Yayınevi.
• Referans7 Daşlı, Y., Bakırer, A., & Mısırlıoğlu, A. (2022). Covid-19 Salgınının Sağlık Okuryazarlığı Üzerine Etkisi: Bir Alan Araştırması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 585-597.
• Referans8 Dikici, A. (2022). COVID-19 Pandemisinin Üniversite Öğrencilerinin Ruh Sağlığına Etkisi. Sağlık Bilimlerinde Değer, 566-572.
• Referans9 Durmuş, A., Akbolat, M., & Amarat, M. (2021). COVID-19 Aşı Okuryazarlığı Ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenirliliği. Cukurova Mdical Journal.
• Referans10 Erçelik, H. C., & Çamlıca, T. (2022). Fear of COVID-19 Among Nursing Students and Evaluation of Their Attitudes Towards Vaccination: A De scriptive Cross-Sectional Research. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi.
• Referans11 Geniş, B., Gürhan, N., & Koç, M. (2020). DEVELOPMENT OF PERCEPTION AND ATTITUDE SCALES RELATED. PEARSON JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES & HUMANITIES.
• Referans12 Güneş, F. (1997). Okuma- Yazma Öğretimi ve Beyin Teknolojisi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Referans13 Jiang, R. (2020). Knowledge, attitudes and mental health of university students during the COVID-19 pandemic in China. Child and Youth Services Review.
• Referans14 Korkut, S., Ülker, T., & Çidem, A. (2022). Covid- 19 Aşı Okuryazarlığı ve Covid- 19 Aşısına Yönelik Tutumları Etkileyen Faktörler. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1041-1050.
• Referans15 Košir, U., & Sørensen, K. (2020). COVID-19: the key to flattening the curve is health literacy. Perspect Public Health.
• Referans16 Metzl, J. M., & Kirkland, A. (2015). Yeni Bir Erdeme Dönüşen Sağlığa Karşı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Referans17 Norman, C. D., & Skinner, H. A. (2006). eHealth Literacy: Essential Skills for Consumer Health in a Networked World. J Med İnternet Res.
• Referans18 Oruç, M. A., & Öztürk, O. (2021). Attitudes of health care professionals towards COVID-19 vaccine - a sequence from Turkey. Humman Vaccin İmmunother.
• Referans19 Paakkari, L., & Okan, O. (2020). COVID-19: health literacy is an underestimated problem. The Lancet Public Health, 249-250.
• Referans20 Pan, S. L., Cui, C., & Qian, J. (2020). Information Resource Orchestration during the COVID-19 Pandemic: A Study of Community Lockdowns in China. International Journal of Information Management .
• Referans21 Parnell, T. A. (2015). Health Literacy in Nursing. Springer Publishing Company.
• Referans22 Sahu, P. (2020). Closure of Universities Due to Coronavirus Disease 2019 (COVID-19): Impact on Education and Mental Health of Students and Academic Staff. Cureus, 2-5.
• Referans23 Sørensen, K., Broucke, S. V., Fullam, J., Doyl, G., Pelikan, J., Slonska, Z., & European, H. B.-E. (2012). Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health.
• Referans24 Tabachnic, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics. Sixt ed.
• Referans25 TDK. (2022). TDK. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Referans26 UNESCO. (2020, 06 23). UNESCO. https://reliefweb.int/report/world/global-education-monitoring-report-2020-inclusion-and-education-all-means-all?gclid=Cj0KCQiAu62QBhC7ARIsALXijXSYnl1h5c5prt3sngfnpUIqCG_JxZjGzEat2FXfQ4YhAOfyoouahfsaAp8ZEALw_wcB adresinden alındı Referans27 Uslu, Y. D., Yılmaz, E., & Altun, U. (2021). Sağlık Yönetimi ve İnsan Kaynakları Yönetimi Öğrencilerinin Covid-19'un Kontrolüne ve Aşısına Yönelik Algı ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi .
• Referans28 WHO. (2019). “Coronavirus Disease 2019 (COVİD-19) Situation Report- 51. Disease 2019 (COVID-19) Situation Report-51”. Available at: https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation%20-reports/20200311-sitrep-51-covid-19.pdf?sfvrsn=1ba62e57_10 adresinden alındı
• Referans29 WHO. (2020). WHO. WHO: https://www.publichealth.com.ng/world-health-organizationwho-definition-of-health/ adresinden alındı
• Referans30 Yılmaz, H. İ., Turğut, B., Çıtlak, G., Mert, O., & Paralı, B. (2021). Türkiye’de İnsanların COVID-19 Aşısına Bakışı. Dicle Tıp Dergisi, 583-594.
• Referans31 Yüksekdağ, B. B. (2020). Uzaktan Hemşirelik Eğitimine İlişkin Algılar. Eğitim Teknoloji Kuram ve Uygulama, 490-503.