Eğitimde Sürdürülebilirlik Araştırmalarına Yönelik Trend Analizi

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 1267 - 1299

Adem Karaca , Hilal Şimşek

https://doi.org/10.47994/usbad.1786096

Öz

Bu araştırma, 2015-2025 yılları arasında Web of Science Core Collection veri tabanında yayımlanan eğitimde sürdürülebilirlik konulu 2071 makaleyi bibliyometrik analiz yöntemiyle incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, bu alandaki bilimsel yayınların genel eğilimlerini, üretken yazar ve kurumları, ülke bazında dağılımları ve öne çıkan anahtar kelimeler ile trend konuları bütüncül bir bakış açısıyla ortaya koymaktadır. Araştırmada elde edilen bulgular, 2021 yılından itibaren eğitimde sürdürülebilirlik araştırmalarında belirgin bir artış yaşandığını ve konuya olan akademik ilginin giderek yükseldiğini göstermektedir. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere ve Avustralya gibi ülkeler, bu alandaki yayın üretkenliğiyle öne çıkmaktadır. Gerçekleştirilen araştırmalar, sürdürülebilirliğin çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla birlikte eğitimin bu dönüşümdeki kritik rolüne odaklanmaktadır. En çok atıf alan çalışmaların sürdürülebilirliğe yönelik tutumlar, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri'nin eğitim sistemlerine entegrasyonu ve yükseköğretimin sürdürülebilirlikteki rolü gibi konulu makaleler olduğu tespit edilmiştir. Sonuçlar, eğitimde sürdürülebilirlik çalışmalarında eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerinin geliştirilmesini de içeren çok boyutlu bir sürecin olduğunu, bu konuyla ilgili trendlerin eğitim araştırmaları kategorisinde, yükseköğretim, kalite, temel yeterlilik, sürdürülebilir kampüs, toplum temasında sağlık, yer, siyaset, yaklaşım temasında ise sorgulama, gerçek dünya ve araçlar gibi konular olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bibliyometrik Analiz , Sürdürülebilirlik , Sürdürülebilir Eğitim , Sürdürülebilir Kalkınma

Etik Beyan

Bu araştırma, katılımcılara doğrudan müdahale içermediği ve kişisel veri toplama ya da katılımcılara yönelik herhangi bir uygulama süreci içermediği için etik kurul izni gerektirmemektedir.

Trend Analysis of Sustainability Research in Education

Öz

This study aims to examine 2,071 articles on sustainability in education, published between 2015 and 2025 in the Web of Science Core Collection database, using bibliometric analysis. It provides a comprehensive overview of overall publication trends, prolific authors and institutions, country-level distributions, and prominent keywords and trending topics in this field. The findings reveal a marked increase in sustainability-in-education research from 2021 onwards and a steadily growing academic interest in the topic. In particular, countries such as the United States, the United Kingdom and Australia stand out in terms of publication productivity. The body of research focuses on the environmental, economic and social dimensions of sustainability, as well as the critical role of education in this transformation. The most frequently cited articles address topics such as attitudes toward sustainability, the integration of the United Nations Sustainable Development Goals into education systems, and the role of higher education in advancing sustainability. The results indicate that work on sustainability in education is conceptualised as a multidimensional process that also includes the development of critical thinking and problem-solving skills. Trending topics associated with this line of research include, within the education research category, higher education, quality, key competencies and sustainable campuses; within the community theme, health, place and politics; and within the approaches theme, inquiry, the real world and tools.

Anahtar Kelimeler

Bibliometric Analysis , Sustainability , Sustainable Education , Sustainable Development

Etik Beyan

This research does not require ethics committee approval since it does not involve direct intervention with participants, nor does it include the collection of personal data or any application process directed at participants.

Kaynakça

• Akbulut, F., & Çölgeçen, B. (2023). Birleşmiş Milletler 2030 sürdürülebilir kalkınma hedeflerinin ulusal kamu politikalarına dönüştürülmesi çerçevesinde bölgesel kalkınma planlarının rolü. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 11(1), 200–220. https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1162481
• Al, U., Soydal, İ., & Yalçın, H. (2010). Bibliyometrik özellikleri açısından Bilig’in değerlendirilmesi. Bilig, 55, 1–20.
• Alam, S., & Hamzah, R. A. (2025). The role of parental involvement in promoting education for sustainability in primary schools. Asian Education and Development Studies. https://doi.org/10.1108/aeds-07-2024-0151
• Albareda-Tiana, S., Vidal-Raméntol, S., & Fernández-Morilla, M. (2018). Implementing the sustainable development goals at University level. International Journal of Sustainability in Higher Education, 19(3), 473–497. https://doi.org/10.1108/ijshe-05-2017-0069
• Aria, M., & Cuccurullo, C. (2017). Bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping analysis. Journal of Informetrics, 11(4), 959–975. https://doi.org/10.1016/j.joi.2017.08.007
• Baena-Morales, S., & González-Víllora, S. (2022). Physical education for sustainable development goals: Reflections and comments for contribution in the educational framework. Sport Education and Society, 28(6), 697–713. https://doi.org/10.1080/13573322.2022.2045483
• Bayraktutan, Y., & Uçak, S. (2014). Ekolojik iktisat ve kalkınmanın sürdürülebilirliği. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 3(4), 17-36. https://doi.org/10.20990/aacd.56687
• Biasutti, M., & Frate, S. (2016). A validity and reliability study of the Attitudes toward Sustainable Development scale. Environmental Education Research, 23(2), 214–230. https://doi.org/10.1080/13504622.2016.1146660
• Bulut, Y., & Polat, Ö. (2019). Erken çocukluk eğitiminde sürdürülebilirlik kavramının incelenmesi. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(2), 35-58.
• Çeliktaş Türkbay, Ö. (2021). Kültürel mirasın korunmasının insan hakları hukuku ile ilişkisi ve kültürel miras hakkı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 3(2), 1443-1481. https://doi.org/10.33717/deuhfd.998243
• Daly, H. E. (2017). Toward some operational principles of sustainable development 1. In Routledge eBooks (pp. 97–102). https://doi.org/10.4324/9781315240084-8
• Despotovic, D., Cvetanovic, S., Nedic, V., & Despotovic, M. (2015). Economic, social and environmental dimension of sustainable competitiveness of European countries. Journal of Environmental Planning and Management, 59(9), 1656–1678. https://doi.org/10.1080/09640568.2015.1085370
• Doğan, H. (2023). Sosyal adaletin geliştirilmesinde yoksulluğa yönelik makro güçlendirme politikaları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 496–508. https://doi.org/10.33437/ksusbd.1325405
• Ergün, T., & Çobanoğlu, N. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre etiği. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 97–123. https://doi.org/10.1501/sbeder_0000000041
• Esin Yüzer, İ., & Bayköse, N. (2024). Sporda sürdürülebilirlik: Çevresel sürdürülebilirlik hakkında bir derleme. Uluslararası Türk Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 4(1), 30–45. https://doi.org/10.55376/ijtsep.1493561
• Evans, N., Stevenson, R. B., Lasen, M., Ferreira, J., & Davis, J. (2017). Approaches to embedding sustainability in teacher education: A synthesis of the literature. Teaching and Teacher Education, 63, 405–417. https://doi.org/10.1016/j.tate.2017.01.013
• Eyice Başev, S. E. (2024). Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma küresel amaçları çerçevesinde toplumsal cinsiyet eşitliği incelenmesi vaka analizi: “Beko kadının işi, gücü” reklamı. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi. https://doi.org/10.26677/tr1010.2024.1373
• Fermín-González, M., & Echenique-Arginzones, A. (2022). Early childhood education for sustainability: An assessment of the ERS-SDEC Scale (OMEP) in a comparative study of Chile–Venezuela. International Journal of Early Childhood, 54(1), 93–118. https://doi.org/10.1007/s13158-022-00315-0
• Filho, W. L., Manolas, E., & Pace, P. (2015). The future we want. International Journal of Sustainability in Higher Education, 16(1), 112–129. https://doi.org/10.1108/ijshe-03-2014-0036
• Filho, W. L., Raath, S., Lazzarini, B., Vargas, V., De Souza, L., Anholon, R., Quelhas, O., Haddad, R., Klavins, M., & Orlovic, V. (2018). The role of transformation in learning and education for sustainability. Journal of Cleaner Production, 199, 286–295. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.017
• Giles, C. (2006). Sustaining secondary school visions over time: resistance, resilience and educational reform. Journal of Educational Change, 7(3), 179–208. https://doi.org/10.1007/s10833-005-5727-1
• Haberal, Z., & Işık, A. (2024). Birleşmiş Milletler sürdürülebilir kalkınma amaçları çerçevesinde Türkiye’deki büyükşehir belediyelerinin faaliyetlerinin değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 1193–1222. https://doi.org/10.18037/ausbd.1485975
• Huang, Y., Ho, Y., & Chuang, K. (2006). Bibliometric analysis of nursing research in Taiwan 1991–2004. Journal of Nursing Research, 14(1), 75–81. https://doi.org/10.1097/01.jnr.0000387564.57188.b4
• Huckle, J., & Wals, A. E. (2015). The UN decade of education for sustainable development: Business as usual in the end. Environmental Education Research, 21(3), 491–505. https://doi.org/10.1080/13504622.2015.1011084
• Jones, D. R. (2016). Restorative, heterotopic spacing for campus sustainability. Environment and Planning D Society and Space, 35(4), 752–771. https://doi.org/10.1177/0263775816680820
• Karadeniz, D. ve Fer, S. (2023). Predictive power of teachers’ perceptions of autonomy on high school students’ term grade. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52(1), 126-159. https://doi.org/10.14812/cuefd.1143008
• Kardaş İşler, N. (2023). İlkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının sürdürülebilir kalkınma hedefleri ve yenilenmiş Bloom taksonomisi kapsamında incelenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 472–486. https://doi.org/10.32709/akusosbil.1129679
• Katsaliaki, K., & Mustafee, N. (2014). Edutainment for sustainable development. Simulation & Gaming, 46(6), 647–672. https://doi.org/10.1177/1046878114552166
• Koyuncu, T., & Karabulut, T. (2021). Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma ve yeşil ekonomi açısından yenilenebilir enerji: Ampirik bir çalışma. International Journal of Management Economics and Business, 17(2). https://doi.org/10.17130/ijmeb.800169
• Martins, V., Rampasso, I., Anholon, R., Quelhas, O., & Filho, W. L. (2019). Knowledge management in the context of sustainability: Literature review and opportunities for future research. Journal of Cleaner Production, 229, 489–500. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.04.354
• McKenzie, M., Bieler, A., & McNeil, R. (2018). Education policy mobility: Reimagining sustainability in neoliberal times. In Routledge eBooks (pp. 80–98). https://doi.org/10.4324/9780203732359-5
• National Council for the Social Studies. (1994). Expectations of’ excellence: Curriculum standards for social studies. Washington, D.C.
• Olsson, D., & Gericke, N. (2015). The adolescent dip in students’ sustainability consciousness—Implications for education for sustainable development. The Journal of Environmental Education, 47(1), 35–51. https://doi.org/10.1080/00958964.2015.1075464
• Olsson, D., Gericke, N., & Rundgren, S. C. (2015). The effect of implementation of education for sustainable development in Swedish compulsory schools – assessing pupils’ sustainability consciousness. Environmental Education Research, 22(2), 176–202. https://doi.org/10.1080/13504622.2015.1005057
• Özer, M. (2020). Türkiye’de mesleki eğitimde paradigma değişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 357–384. https://doi.org/10.17152/gefad.752523
• Özerdinç, F., Kızılay, E., & Hamalosmanoğlu, M. (2022). Analysis of studies on sustainable development in education: A meta-synthesis study. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 33–51. https://doi.org/10.38122/ased.976188
• Özgün, F. (2021). Kapsayıcı büyümenin bir unsuru olarak “üretken istihdam” kavramı ve Türkiye üzerine bir değerlendirme. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 3(3), 273–295. https://doi.org/10.38009/ekimad.994260
• Özmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yaşar University, 3(12), 1853–1876. https://doi.org/10.19168/jyu.48930
• Pala, F. (2024). A study on the perceptions of Turkish primary school students regarding the environment, climate change, and sustainability. The Journal of Environmental Education, 1–16. https://doi.org/10.1080/00958964.2024.2427063
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25, 348. http://ci.nii.ac.jp/naid/10016754266
• Purvis, B., Mao, Y., & Robinson, D. (2019). Three pillars of sustainability: in search of conceptual origins. Sustainability Science, 14(3), 681–695. https://doi.org/10.1007/s11625-018-0627-5
• Reid, A. (2019). Climate change education and research: possibilities and potentials versus problems and perils? Environmental Education Research, 25(6), 767–790. https://doi.org/10.1080/13504622.2019.1664075
• Saraiva, T. S., Almeida, M., Bragança, L., & Barbosa, M. T. (2019). The inclusion of a sustainability awareness indicator in assessment tools for high school buildings. Sustainability, 11(2), 387. https://doi.org/10.3390/su11020387
• Satır Reyhan, A. (2014). Sürdürülebilir üretim–tüketim politikaları çerçevesinde “yeşil ekonomi” üzerine bir değerlendirme. Memleket Siyaset Yönetim, 9(22), 327–347.
• Somerville, M., & Williams, C. (2015). Sustainability education in early childhood: An updated review of research in the field. Contemporary Issues in Early Childhood, 16(2), 102–117. https://doi.org/10.1177/1463949115585658
• Sposab, K., & Rieckmann, M. (2024). Development of sustainability competencies in secondary school education: A scoping literature review. Sustainability, 16(23), 10228. https://doi.org/10.3390/su162310228
• Şahin, N., & Bedir, F. N. (2024). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi kapsamında 7. sınıf öğrencilerine sürdürülebilir matematiksel modelleme etkinliklerinin uygulanması. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. https://doi.org/10.30561/sinopusd.1582503
• Şahinöz, A. (2019). Sürdürülemeyen “sürdürülebilir kalkınma.” Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 77–101. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1359251
• Şekerci, Y., Mutlu Danacı, H., & Kaynakçı Elinç, Z. (2021). Uzaktan eğitimin uygulamalı derslerde sürdürülebilirliği: Mimarlık bölümleri örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 12(1), 54–68. https://doi.org/10.29048/makufebed.874055
• Şişman, S. (2024). Eğitimde değişim sürecinde sürdürülebilir liderlik. Journal of Sustainable Education Studies, 5(4), 178–189.
• Tıraş, H. H. (2012). Sürdürülebilir kalkınma ve çevre: Teorik bir inceleme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 57–73.
• Tonguç, B., & Özbayraktar, M. (2017). Sürdürülebilir okul öncesi eğitim yapılarının sosyal ve kültürel sürdürülebilirlik açısından incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 2(1), 27–46. https://doi.org/10.26835/my.299396
• Topal, E. (2024). Ortaokul öğrencilerinin sürdürülebilir yaşam tarzına yönelik bilişsel yapılarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü). YÖK Ulusal Tez Merkezi.
• Uğraş, M., & Zengin, E. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının sürdürülebilir kalkınma için eğitim ile ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim, 12(3), 298–315. https://doi.org/10.30831/akukeg.442751
• Üzel, H., Atasever, S., İdem, U., & Çelik, T. (2024). Eğitimde sürdürülebilirlik konusuna okul yöneticilerinin bakışı. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(1), 127–146. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/429
• Van Poeck, K., & Östman, L. (2017). Creating space for ‘the political’ in environmental and sustainability education practice: A political move analysis of educators’ actions. Environmental Education Research, 24(9), 1406–1423. https://doi.org/10.1080/13504622.2017.1306835
• Van Poeck, K., Lidar, M., Lundqvist, E., & Östman, L. (2024). When teaching habits meet educational innovation: Problematic situations in the implementation of sustainability education through ‘open schooling.’ Environmental Education Research. https://doi.org/10.1080/13504622.2024.2405889
• Whitley, C. T., Takahashi, B., Zwickle, A., Besley, J. C., & Lertpratchya, A. P. (2016). Sustainability behaviors among college students: an application of the VBN theory. Environmental Education Research, 24(2), 245–262. https://doi.org/10.1080/13504622.2016.1250151
• Wise, A. F., & Schwarz, B. B. (2017). Visions of CSCL: Eight provocations for the future of the field. International Journal of Computer-Supported Collaborative Learning, 12(4), 423–467. https://doi.org/10.1007/s11412-017-9267-5
• Yalçın, K., & Köybaşı Şemin, F. (2024). Sürdürülebilir gelişme ve sürdürülebilir eğitime ilişkin öğrenci görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 171–207. https://doi.org/10.17152/gefad.1187974
• Ye, G., Hudders, L., De Jans, S., & De Veirman, M. (2021). The value of influencer marketing for business: A bibliometric analysis and managerial implications. Journal of Advertising, 50(2), 160–178. https://doi.org/10.1080/00913367.2020.1857888
• Yurtkulu, E., & Yavlak, G. (2022). Sürdürülebilir eğitim materyallerinde illüstratif yaklaşımlar ve bir öneri. Art-e Sanat Dergisi, 15(29), 265–283. https://doi.org/10.21602/sduarte.1063577
• Yüksel, Y., & Yıldız, B. (2019). Lise öğrencilerinde sürdürülebilirlik bilinci. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 222–243. http://ihead.aksaray.edu.tr/en/download/article-file/911673