ARAP BAHAR’INDAN SONRA MISIR VE TUNUS’UN ANAYASA SÜRECİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2019, Sayı: 2, 83 - 94, 31.12.2019

Yusuf Abubakar Wara

Öz

Bu çalışmada yorum bilgisel (hermeneutik) yaklaşımlar kullanılarak Arap Baharı’ndan sonra Mısır ve Tunus’da gerçekleşen anayasa değişim sürecinin karşılaştırılması yapılacaktır. Bu bağlamda her iki ülkenin anayasalarının değişim sürecinin nasıl başladığı, aktörlerin davranışları ve bu devletlerin amaçlarının farklılıkları ortaya konulacaktır. Gerekli durumlarda iki ülke anayasasının değişim sürecinin neden-sonuç ilişkisine bakılacaktır. Hem Mısır hem de Tunus genel olarak aynı kıta, bölge, kültür, din ve dil ögelerine sahiptir. Ayrıca her iki ülkenin anayasa sürecini tetikleyen neden olarak Arap Baharı görülmektedir. Bu süreç sonunda Mısır otokratik demokrasiye yönelirken; Tunus, liberal demokrasiye yönelmiştir. 2010 yılında Tunus’ta gerçekleşen değişimler, Mısır dâhil birçok Arap ülkesinde yaşanan haksızlıkları, adaletsizlikleri bir nebze de olsa ortadan kaldırmıştır. Bunun ardından yeni oluşan hükümetler yeni bir anayasa oluşturmak için süreç başlatmıştır. Üç yıllık süre içinde Tunus’un siyasi yelpazesindeki partiler ve ilgili taraflar uzun süren görüşmeler yaparak anayasa değişim sürecini gerçekleştirmişken; Mısır aynı sürede siyasi görüşme yapmaksızın üç anayasa değişim süreci geçirmiştir. Böylece Tunus’taki anayasa değişim sürecinin temel amacı, ülkenin otoriter yönetime geri dönmemesi olurken; Mısır, acelecilik duygusuyla güçlü bir liderlik kurma arzusuna kapılmış, ülkede otoriter rejimin ortaya çıkmasının yolu açılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Anayasa Süreci, Arap Baharı, Mısır, Tunus, Liberal Demokrasi, Otokratik Rejim

COMPARISM OF CONSTITUTIONAL PROCESS BETWEEN EGYPT AND TUNISIA AFTER THE ARAB SPRING

Öz

This research work adopts Hermeneutic (Interpretive) approaches to comparatively analyse the constitutional process between Tunisia and Egypt after the Arab Spring. However, where necessary the cause-effect relationships of the constitutional process will be examined.  Even with the fact that the two countries share the same identity, culture, tradition, language, religion and are their constitutional processes were triggered with Arab spring; while Tunisia is tilting towards liberal democracy Egypt is re-falling into autocratic regime.  In 2010 the revolution that started in Tunisia spread to other Arab countries and was significant in ending some elements of wanton injustices in the affected countries.  Sequel to these developments the new leaders commence a new constitutional process in the affected countries. While in Tunisia with intensive negotiations of political parties and other concerned actors only a single constitutional amendment process was realized; In Egypt within the same time frame three consecutive constitutional amendment processes took place without reasonable deliberation and in a hectic manner. As a result, while in Tunisia`s aim of constitution process was not to return the dictatorial regime; in Egypt due to haphazard process and desire to have a strong leader made the country to slope into dictatorial regime.

Anahtar Kelimeler

Arab Spring, Egypt, Tunisia, Constitutional Process, Dictatorial Regime, Liberal Democracy

Kaynakça

• Açıl, M. (2017). Tunus’un Demokratik Dönüşümü ve Anayasa Yapım Süreci. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.25, S.1, 2017, s.165-203., 167-177.
• Akgül, M. E. (2010). Kuvvetler Ayrılığı İlkesinin Dönüşümü ve Günümüz Demokratik Rejimlerindeki Anlamı. Ankara Barosu Dergisi • Yıl:68 • Sayı: 2010/4, 88.
• Aljazeera. (2017). Portre: Muhammed Mursi. Aljazeera: http://www.aljazeera.com.tr/portre/portre-muhammed-mursi
• Aljazeera, T. (2012, 12 11). Soru-Cevap: Mısır anayasa referandumu. Aljazeera Türk: http://www.aljazeera.com.tr/haber-analiz/soru-cevap-misir-anayasa-referandumu
• AljazeeraTürk. (2014, 4 1). Kronoloji: Mısır Devrimi. http://www.aljazeera.com.tr/kronoloji/kronoloji-misir-devrimi
• Arı, T. (2013). Uluslararası İlişkiler Teoriler. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Armağan, (2014) Feridun Yenisey’e Armağan, Cilt II, Beta, İstanbul, 2014.
• Bekaroğlu, v. K. (Cilt: 2, Sayı: 2, 2015 , ss.1-36). Mısır’da Otoriter Rejimin Sürekliliği ve Ordu: ‘Arap Baharı’ ve Sonrası Sürecin Analizi. TÜRKİYE ORTADOĞU ÇALIŞMALARI DERGİSİ Turkish Journal of Middle Eastern Studies, 23.
• Borroso, J:M (2014)Avrupa Komisyonu Başkanı José Manuel BARROSO’nun yaptığı açıklamadan. Bknz: http://www.enpi-info.eu/medportal/news/latest/36120/Tunisia:-Barroso-praises-new-constitution-and-reaffirms-EU-support (05.05.2014 tarihinde ziyaret edildi.)
• Brancartı, D. (tarih yok). Democratic Authoritarianism: Origins and Effects. Washington University in St. Louis.
• Brown, N. a. (2011). Egypt’s Draft Constitutional Amendments Answer Some Questions and Raise Others. Washington: Carnegie Endowment for International Peace.
• Fidan, T. (2007). Kurumsalcılık Yaklaşımları ve Yeni Kurumsalcılık Persfektinde Eğitim Örgütler. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1).
• Frankenberg. (2006, July 1). Comparing constitutions: Ideas, ideals, and ideology—toward a layered narrative. 10 28, 2017 tarihinde Oxford Academy, International Journal of Constitutional Law: https://academic.oup.com/icon/article/4/3/439/646369/Comparing-constitutions-Ideas-ideals-and-ideology
• Aksaray (tarih yok). insan hakları nedir. 11 08, 2017 tarihinde TC. Aksaray Valiliği: http://www.aksaray.gov.tr/insan-haklari-nedir
• Kalabalık, A. A. (2014, 01 16). Karşılaştırmalı 2012 ve 2014 Mısır Anayasaları. SETA: https://www.setav.org/karsilastirmali-2012-ve-2014-misir-anayasalari/
• Kemal. (2015, 10 05). Devrim pişmanlığı: Kaddafi’den sonra Libya. 11 15, 2017 tarihinde Timetürk haber merkezi: https://www.timeturk.com/obama-putin-sah-mat/haber-67351
• Keskinsoy, Ö. (2010). ANAYASADA DEĞİŞİKLİK YAPMA USULÜ. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 12/2 (2010). 143-170, 143-170.
• Kışlalı, A. T. (2004). Siyaset Bilimi (Cilt Numara 1571). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Murat, T. (2015). Demokratik Anayasa Yapımı Dinamikleri: Tunus Anayasası Örneği, Ankara, 2015, s. 93-102. 93-102.
• Parolin, G. (2014). On the Virtues of Inconclusiveness. Rome: Istituto Affari Internazionali.
• Piaget, J. (2007). Yapısalcılık. Istanbul: Doruk Yayımcılık.
• Toprak, E. (2007). Neo Fonksiyonalizmden Yapısalcılığa,Entegrasyon Kuramları Işığında Türkiye Avrupa Birliği Uyumu. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 7(1).
• TUIC Academi. (2014, MART 30). İşlevselcilik (Functionalism). 10 25, 2017 tarihinde TUIC Academi: http://www.tuicakademi.org/islevselcilik-functionalism/
• Türkçe, B. (2014, Mayıs 29). Mısır'da Sisi katılımın düşük olduğu seçimi kazandı. BBC Türkçe: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/05/140529_sisi_sonuc
• Yenisöz. (2015). LİBERAL DEMOKRASİ ANLAYIŞI. Yenisöz: http://www.yenisoz.com.tr/liberal-demokrasi-anlayisi-makale-4659