MEDIA, SOCIETY AND INTER-GENERATION INTERACTION IN TRANSFER OF ORAL CULTURAL PRODUCTS

Yıl 2020, Sayı: 4, 1037 - 1053, 22.12.2020

Aslihan Arslan

https://doi.org/10.47994/usbad.808429

Cited By: 1

Öz

Cultural transfer has turned into an interventionable, manageable character with globalization. In this article, it has been put forward that the knowledge of the tradition does not progress from the older generation to the younger generation by decreasing quantity, the tradition is reinterpreted depending on many variables in each generation, and its acceptance or rejection is not shaped by the expectations of the transmitter. In 10 families selected in Samsun province (as it is observed that the transmission of verbal cultural elements is usually done by women), interviews were made with the mother (1st generation), daughter (2nd generation) and granddaughter (3rd generation), the same questions were asked to each generation and the answers received. tradition transfer has been studied with a comparative method. In addition, social media activities, television programs and series, motion pictures, commercials, twitter, and National Education events were also examined in terms of the use of oral cultural products; Samples of TV series, commercials and motion pictures subject to the study were selected by random sampling method. In this context, although oral cultural products such as anecdotes, proverbs and legends were passed on to the younger generation, their use was not preferred by them; However, although verbal cultural products such as fairy tales and lullabies have not been fully conveyed, they have gained an important place in the life of the young generation with the opportunities of concepts such as media, fashion and technology, which are seen as destructive forces.

Anahtar Kelimeler

Oral Culture, Tradition, Transfer, Globalization, Media

SÖZLÜ KÜLTÜR ÜRÜNLERİNİN AKTARIMINDA MEDYA, TOPLUM ve KUŞAKLARARASI ETKİLEŞİM

Öz

Kültür aktarımı küreselleşme ile birlikte müdahale edilebilir, yönlendirilebilir bir karaktere bürünmüştür. Bu makalede geleneğe dair bilginin, yaşlı kuşaktan genç kuşağa doğru aktarılırken nicelik olarak azalmadığı, geleneğin her kuşakta pek çok değişkene bağlı olarak yeniden yorumlandığı ve kabulünün/reddinin aktarıcının beklentilerine göre değil, anlatıcı-dinleyici ilişkisine göre şekillendiği kaynak kişilerle yapılan görüşmelerle ortaya konulmuştur. Samsun ilinde seçilen 10 ailede (sözlü kültür unsurlarının aktarımının genellikle kadınlar tarafından yapıldığı gözlemlendiği için) anne (I. kuşak), kız (II. kuşak) ve kız torun (III. kuşak) ile görüşmeler yapılmış, her kuşağa aynı sorular yöneltilmiş, alınan cevaplara göre gelenek aktarımı karşılaştırmalı bir yöntemle incelenmiştir. Ayrıca sosyal medya etkinlikleri, televizyon programları ve dizileri, sinema filmleri, reklam filmleri, twitter, Milli Eğitim etkinlikleri de sözlü kültür ürünlerinin kullanımı açısından incelenmiş; çalışmaya konu olan dizi film, reklam filmi, sinema filmi örnekleri rastgele örneklem metodu ile seçilmiştir. Bu bağlamda fıkra, atasözü, efsane gibi sözlü kültür ürünleri genç kuşağa aktarılmış olmasına rağmen onlar tarafından kullanımı tercih edilmemiş; fakat masal ve ninni gibi sözlü kültür ürünleri tam olarak aktarılamamış olmasına rağmen yıkıcı güç olarak görülen medya, moda ve teknoloji gibi kavramların imkânlarıyla genç kuşağın hayatında önemli bir yer edinmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gelenek, aktarım, küreselleşme, sözlü kültür, medya

Kaynakça

• SÖZLÜ KAYNAKLAR* 1. AİLE: KK1: Ayşe Arslan, Cilme Köyü, 1945, İlkokul Mezunu, Dul, Hoca, Tepealtı Köyü, 10.05.2017. KK2: Şükran Altınörs, Çarşamba, 1960, Lise Mezunu, Evli, Emekli, Çarşamba, 21.06.2017. KK3: Eslem Altınörs, Sinop, 2001, Lise 3. Sınıf, Bekar, Öğrenci, Samsun/Çarşamba, 24.06.2017.
• 2. AİLE: KK1, KK20: Aygül Yıldırım, Çarşamba, 1960, Ortaokul, Evli, Terzi, Samsun/Çarşamba, 08.05.2017. KK21: Gözde Arslan, Çarşamba, 1989, Harran Üniversitesi Matematik Bölümü Mezunu/Ordu Üniversitesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği Okuyor, Öğrenci, Evli, Samsun/Çarşamba, 19.04.2017.
• 3. AİLE: KK9: Emine Altınsoy, Çarşamba, 1941, İlkokul Mezunu, Dul, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba, 11.05.2017. KK10: Dursune Gökbilgin, 1957, Lise Mezunu, Evli, Emekli, Samsun/Çarşamba, 14.04.2017. KK11: Derya Gökbilgin, 1989, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Matematik Öğretmenliği/ Giresun Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık Ve Rehberlik Bölümü, Bekar, Samsun/İlkadım, 13.04.2017.
• 4. AİLE: KK12: Bahar Sümertaş, 1950, Okul Yok, Dul, Ev Hanımı, Samsun/Atakum, 15.06.2017. KK13: Hanife Sümertaş, 1965, İlkokul Mezunu, Evli, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba/Geçmiş Köyü, 23.05.2017. KK14: Nur Bahar Sümertaş, 2000, Lise Son Sınıf, Bekar, Öğrenci, Samsun/Çarşamba, 01.08.2017.
• 5. AİLE: KK12, KK18: Aliye Yılmaz, 1961, Orta Okul, Evli, El İşi Ürünleri Yapıp Satıyor, Samsun/Çarşamba, 01.06.2017. KK19: Serap Ayyıldız, 1992, Lise Mezunu, Evli, Satış Görevlisi, Samsun/Çarşamba, 12.06.2017.
• 6. AİLE: KK4: Mefaret Tekinkuş, 1941, İlkokul 3, Evli, Ev Hanımı, Çarşamba/Donurlu Köyü, 12.07.2017. KK5: Melek Tekinkuş, 1972, Lise Mezunu, Evli, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba, 18.05.2017. KK6: Meltem Tekinkuş, Lise 2, Bekar, Öğrenci, Samsun/Çarşamba, 25.05.2017.
• 7. AİLE: KK4, KK7: Türkan Tekinkuş, 1969, İlkokul Mezunu, Evli, Pazarcı, Samsun/Çarşamba/ Donurlu Köyü, 18.05.2017. KK8: Özge Yıldız, 1988, Hacettepe Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği, Evli, Öğretmen, Samsun/Çarşamba, 26.05.2017.
• 8. AİLE: KK15: Şakire Kaya, 1954, Okuma Yazma Bilmiyor, Dul, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba, 09.05.2017. KK16: Sevda Kaya, Terme, 1973, Orta Okul, Evli, Bankada Hizmetli, Samsun/Çarşamba, 07.06.2017. KK17: Sevilay Kaya, 1995, Yüksek Lisans Okuyor, Bekar, Sekreter, Samsun/Çarşamba, 20.06.2017.
• 9. AİLE: KK22: Gülhatun İnce, Samsun, Çarşamba, Oymalı Köyü, 1953, Gece Okulunda Okuma Yazma Öğrendi, Dul, Çiftçi, Samsun/ Çarşamba/Tepeaaltı Köyü, 10.05.2017. KK23: Nurcan Ekici, 1973, İlkokul Mezunu, Evli, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba, 30.06.2017. KK24: Nazlı Ekici, 1996, Ön Lisans, Bekar, Öğrenci, Samsun/Çarşamba, 30.07.2017.
• 10. AİLE: KK25: Şehriye Özcan, 1956, Okul Yok, Evli, Hasta Bakıcı, Samsun/Çarşamba, 31.07.2017. KK26: Durdane Okur, 1970, İlk Okul Mezunu, Evli, Ev Hanımı, Samsun/Çarşamba, 05.08.2017. KK27: Gülşen Okur, 1988, Lise Mezunu, Evli, Güvenlik Görevlisi, Samsun/Çarşamba/Terme, 27.05.2017.
• YAZILI KAYNAKLAR Campbell, J. (2015). Kahramanın Sonsuz Yolcuğu. İstanbul: İthahi Yayınları.
• Degh L. (2006). Halk Anlatısı. (Haz.). Oğuz Öcal vd. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 140.
• Dundes, A. (2006). Halk Kimdir? (Haz.). Oğuz Öcal vd. Halk Biliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 24.
• Fedakar, P. (2011). Çizgiyi Aşanlar: Cille Türk Mitolojisinin Çizgi Filmde Kullanılması ve Çizgi Filmle Aktarılması Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies 11(1), 107-119.
• Mencütekin. M. (2010). Sinema Dili, Film Retoriği ve İmgelenen Anlama Ulaşma. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hakemli Öneri Dergisi 34(9), 259-266.
• Oğuz, Ö. (2013). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Selvi, R. (2005). Atasözlerinde “Kadın Güzelliği” Anlayışının Dönüşümü. Millî Folklor 9(67), 82.
• ELEKTRONİK KAYNAKLAR MEB. (2020). Masal Okulu. Erişim Adresi: http://www.mebpersonel.com/egitim/o-ilimizde-masal-okulu-bakan-tarafindan-acildi-h234076.html. Erişim Tarihi: 12.06.2019.
• Quality Dergisi. (2020). Erişim Adresi: http://www.qualitydergisi.com/Haberi/30107/cagla-sikel-masallar-diyarinda Erişim Tarihi: 02.04.2019.
• Haberler. (2020). Hande Doğandemir Masal. Erişim Adresi: https://www.haberler.com/hande-dogandemir-cocuklara-masal-anlatacak-8981192-haberi Erişim Tarihi: 11.06.2019.
• IMDB. (2020). Erişim Adresi: https://www.imdb.com/title/tt1831164/ Erişim Tarihi: 12.06.2019.
• MEB. (2020). Anadolu Masalları Projesi. Erişim Adresi: https://www.meb.gov.tr/anadolu-masallari-projesi-hayata-geciyor/haber/18755/tr Erişim Tarihi: 07.05.2019.
• Madran, O. (2015, 16 Nisan). BBY262 Web Tasarımı Dersi Uygulaması [Video]. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=rfsQHHi3tPE. Erişim Tarihi: 18.12.2020.
• TRT Çocuk Çizgi Film Dizisi. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/user/TRTCOCUKKANALI/playlists. Erişim Tarihi: 09.10.2020.
• Kadın Dizisi. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=90neP_PFaAU. Erişim Tarihi: 23.05.2020.
• Çukur Dizisi. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=aiaNloMQJXc. Erişim Tarihi: 07.03.2020.
• Kızım Dizisi. Erişim Adresi: https://www.youtube.com/watch?v=LWzxC4jDD9Q. Erişim Tarihi: 20.03.2020.