DETERMINATION OF THE TEACHER CANDIDATES’ AWARENESS OF FOOD SAFETY

Yıl 2021, Sayı: 5, 160 - 180, 20.04.2021

Nida Bayındır , Nejla Gültepe

https://doi.org/10.47994/usbad.850564

Öz

Food safety is a systematic concept aimed at preventing physical, chemical, biological and all possible damages in foods. Physical contamination is the mixing of non-nutrients with food. Biological pollution causes harmful enzymes, parasites, fungi, bacteria, viruses, mold or microorganisms in foods originating from soil and water, while chemical contamination is caused by externally added chemicals such as metals, pesticides, detergents, plastics, food additives. The fact that teachers, who take all kinds of responsibilities for students, are also responsible for the nutrition of students during school time, and their awareness of food safety is important. The study aimed to determine knowledge and awareness of teacher candidates about food hygiene practices within the scope of food safety. The research was conducted on 14 teacher candidates studying at ESOGU education faculty in the fall semester of the 2020-2021 academic year. Phenomenological pattern, one of the qualitative research techniques, was used in the study. According to the research results; It was revealed that the candidates did not take any courses on food safety and that they acquired the information about food safety from their personal efforts and experiences in social media and their family. It was recommended that education on food safety should be given at all levels starting from elementary school level in conclusion.

Anahtar Kelimeler

Food Safety, Food Pollution, Primary School

ÖĞRETMEN ADAYLARININ GÜVENLİ GIDA FARKINDALIK DÜZEYLERİNİN BELİRLENMESİ

Öz

Gıda güvenirliği gıdalarda oluşabilecek fiziksel, kimyasal, biyolojik ve tüm oluşabilecek zararları önlemeye dönük sistematik bir kavramdır. Fiziksel kirlenme, yiyeceklere besin olmayan maddelerin karışmasıdır. Biyolojik kirlenme, toprak ve sudan kaynaklı besinlerde zararlı enzimler, parazit, mantar, bakteri, virüs, küf veya mikroorganizmalara neden olurken, kimyasal kirlenme ise metaller, tarım ilaçları, deterjanlar, plastikler, gıda katkı maddeleri gibi dışarıdan eklenen kimyasal maddelerin neden olduğu kirlenmedir. Öğrencilerin her türlü sorumluluğunu üstelenen öğretmenlerin okul saatleri içerisinde öğrencilerin beslenmelerinden de sorumlu olduğu gerçeği ile gıda güvenliği hakkındaki farkındalıkları önem taşımaktadır. Araştırma, öğretmen adaylarının gıda güvenliği kapsamında gıda hijyen uygulamaları hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemeyi amaçlamıştır. Araştırma 2019-2020 akademik yılı güz dönemi ESOGU eğitim fakültesinde sınıf eğitiminde öğrenim gören 14 öğretmen adayı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma tekniklerinden fenomenolojik desen kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; adayların gıda güvenirliğine ilişkin herhangi bir ders almadıkları, gıda güvenirliği ile ilgili bilgileri; kişisel çabaları ile sosyal medya ve aileleri ile deneyimlerinden edindikleri ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, adayların güvenli gıdaya yönelik farkındalıklarını arttıran bilimsel araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Güvenli gıda, besin kirliliği, ilkokul

Kaynakça

• Ababio, P. F., Taylor, K. D. A., Daramola, B. A. & Swainson, M. (2016). Food Law Compliance in developed and Developing Countries: Comparing School Kitchens in Lincolnshire-UK and Ashanti Region of Ghana. Food Control 68, 167–173.
• Akçay, S. (2017). Öğretmen Adaylarının Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar İle İlgili Algıları. NEF-EFMED 11(2), 365-382.
• Aksoy, M. (2017). Okul Kantinlerine İlişkin Öğrenci, Öğretmen, Yönetici ve Veli Görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitisü, Denizlİ.
• Albayrak, M. (2000). Ankara İlinde Gıda Maddeleri Paketleme ve Etiketleme Bilgileri Hakkında Tüketicilerin Bilinç Düzeyinin Ölçülmesi, Gıda Maddeleri Alım Yerleri ve Ambalaj Tercihleri Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayınları.
• Alpuğuz, G., Erkoç, F., Mutluer, B. & Selvi, M. (2009). Gençlerin Gıda Hijyeni Ve Ambalajlı Gıdaların Tüketimi Konusundaki Bilgi ve Davranışlarının İncelenmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 66(3), 107-115.
• Artık, N., Poyrazoğlu, E. & Konar, N. (2013). Her Yönüyle Gıda Kitabı. Türk Gıda Mevzuatı ve Gıda Denetimi Bölümü. İzmir: Sidaş Yayıncılık.
• Barett, T. E., Feng, Y. & Wang, H. H. (2020). Food safety in the Classroom: Using the Delphi Technique to Evaluate Researcher‐ Developed Food Safety Curriculum Aligned to State Academic Standards. Journal of Food Science Education 19, 152-162.
• Brewer, M. S. & Rojas, M. (2008). Consumer Attitudes Toward Issues in Food Safety. Journal of Food Safety 28, 1–22.
• Burke, A. & Dworkin, M. (2015). How Knowledgeable are High School Students About Food Safety? Results from a Predominantly Minority Chicago Charter School. British Food Journal 117(6), 1737–1752.
• Büyükünal, S. K. (2005). Gıda Güvenliğinde Personel Eğitiminin Önemi. Gıda 62, 48-50.
• Çetin, A. S. & Şahin, B. (2017). Gıda Güvenliğinde Risk Faktörleri ve Hijyenin Önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 5(2), 310-321.
• Dong, T. T. M. & Ching, G. S. (2015). A Case Study on the Food Safety İssues of College Students in Taiwan. Int J Res Stud Manage 4, 37–58.
• Dölekoğlu, C. Ö. & Yurdakul, O. (2004). Adana İlinde Hane Halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi 8, 62-86.
• Erkmen, O. (2010). Gıda Kaynaklı Tehlikeler ve Güvenli Gıda Üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 53, 220-235.
• Giray, H. & Soysal, A. (2007). Türkiye’de Gıda Güvenliği ve Mevzuatı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 6(6), 485- 490.
• Güler, Ç. & Çobanoğlu, Z. (1994). Su Kirliliği, Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi No. 12, T.C Sağlık Bakanlığı Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü. T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Gündoğdu, Z., Keskindemirci, G., Aksakal, M. T., Aşkan, Ö. & Gökçay, O. G. (2016). Fiziksel Çevre Kirliliğinin Çocuk Sağlığına Etkileri. Çocuk Dergisi 16(3-4), 60-66.
• Harmanoğulları, Ü. L. & Yapıcı, G. (2018). Bir İlçede Bulunan Okul Kantinlerinin Hijyen Koşulları ve Gıda Güvenliği Açısından Değerlendirilmesi. Turk J Public Health 16(2), 117-130.
• Hasançebi, K. B. E. (2010). Öğretmenlerin Organik Gıdaları Tercih Etme Durumlarının Saptanması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitisü, Ankara.
• İncedal-Sonkaya, Z., Balcı, E. & Ayar, A. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Gıda Okuryazarlığı ve Gıda Güvenliği Konusunda Bilgi, Tutum ve Davranışları. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi 75(1), 53-64.
• Kaplan, M. (2009). Organik Gıdalar Neden Tercih Edilmeli? TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi 501, 30-33.
• Kocaman, E. M. & Şanlıer, N. (2014). Öğretmenlerin Gıda Güvenliği Bilgi Düzeylerinin Tutumlarına Etkisi. Taf Prev Med Bull 13(2), 151-160.
• Kolodinsky, J., Green, J., Michahelles, M., Harvey-Berino, J. R. (2008). The Use of Nutritional Labels by College Students in a Food-Court Setting. Journal of American College of Health 57(3), 297-301.
• Küçükköse, Ş. (2002). Farklı Öğrenim Düzeyindeki Tüketicilerin Süpermarketlerden Gıda Alışverişlerinde Etkilendikleri Faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Majowicz, S. E., Hammond, D., Dubin, J. A., Diplock, K. J., Jones‐ Bitton, A., Rebellato, S. & Leatherdale, S. T. (2017). A Longitudinal Evaluation of Food Safety Knowledge and Attitudes Among Ontario High School Students Following a Food Handler Training Program. Food Control 76, 108–116.
• Onurlubaş, E. & Gürler, Z. A. (2016). Gıda Güvenliği Konusunda Tüketicilerin Bilinç Düzeyini Etkileyen Faktörler. JAFAG 33(1), 132-141.
• Özdemir, K. E. & Topsümer, F. (2017). Güvenilir Gıda Konusunda Tüketici Farkındalığının Geliştirilmesinde İletişim Stratejilerinin Rolü. EGEMİA 1, 57-84.
• Sarıkaya, N. (2007). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler ve Tutumlar Üzerine Bir Saha Çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14(2), 110-125.
• Sarıtaş, A. (2012). Öğretmenlerin Organik Gıdalara Yönelik Görüşlerini Etkileyen Faktörler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Soares, K., Garcı´a-Dı´ez, J., Esteves, A., Oliveira, I., Saraiva, C., (2013). Evaluation of Food Safety Training on Hygienic Conditions in Food Establishments. Food Control 34, 613–618.
• Travers, A., Adriano, D., Bellio, A., Bianchs, D. M., Gallina, S., Ippolito, C., Romano, A., Durelli, P., Pezzano, A. & Decastelli, L., (2017). Food Safety and Sustainable Nutrition Workshops: Educational Experiences for Primary School Children in Turin, Italy. Italian Journal of Food Safety 6(1), 9-12.
• Unusan, N. (2007). Consumer Food Safety Knowledge and Practices in the Home in Turkey. Food Control 18(1), 45-51
• Yurdagül, M. (1991). Tüketicilerin Gıda Katkı Maddeleri İle İlgili Bilgi ve Uygulamaları. Beslenme ve Diyet Dergisi 20(2), 199-208.