Ali Şeriati's Limitation Of Liberty And The Analytical Function Of Religion

Yıl 2023, Sayı: 13, 567 - 587, 30.12.2023

Nazım Karadağ

https://doi.org/10.47994/usbad.1228750

Öz

The relation between liberty and religion has became one of the contemporory problems in every age in human history.Does religion limit the humains liberty or make people liberal?The exact definition of liberty and religion is not clear but for a scientific stuy common and accepted expressions is important to make a common understanding.There ara some thinkers who anlyse the liberty and religionin the same perception Ali Şeriati, is one of them. Rather than seeing the Şeriati as a concept that limits the freedom of the individual, religion; It assigns religion a function that liberates the individual. Ali Şeriati who knows weat and east is defined neither modernist nor traditionalist explains most topics in the perception of individüalizm and social meaningsi, also he concretizes lots of concepts. Liberty concept is his main topics that he thinks because his liberty is token by authorities from time to time. With this study, main aim is to Show the functional role of religion and to show the what does liberty mean? Also discuss the things that hinders liberty.

Anahtar Kelimeler

Liberty, Religion, Şeriati

Ali Şeriati’nin Özgürlük Belirlenimleri Ve Dinin Çözümleyici Fonksiyonu

Öz

Özgürlük-din ilişkisi, insanlık tarihinde her dönemin güncel problemlerinden biri olmuştur. Din, insanın özgürlüğünü sınırlar mı yoksa; din, insanı özgür mü kılar? Özgürlük ve din kavramlarının tam ve kesin bilinen tanımları mevcut değildir fakat bilimsel bir çalışma için genel geçer ve ortak ifadeler derlenip birer çerçeve çizilebilmek önem arz etmektedir. Özgürlük ve din kavramlarını aynı bağlama yerleştirip bu iki kavramın ilişkisi üzerine tefekkür eden düşünürler mevcuttur. Bu düşünürlerden biri de Ali Şeriati’dir. Ali Şeriati, dini bireyin özgürlüğünü kısıtlayan bir kavram olarak görmekten ziyade; dine bireyi özgür kılan bir işlev yükler. Batı ve Doğu dünyasını bilen, ne tam gelenekçi ne de tam modernist diyebileceğimiz çağdaş İslam düşünürü Ali Şeriati, ele aldığı birçok kavramı bireysel ve toplumsal boyutlarda açık ve net ifadelerle somutlaştırarak aktarması açısından önem arz etmektedir. Zaman zaman fiziki olarak özgürlüğü elinden alınan Ali Şeriati’nin üzerinde yoğunlaştığı kavramlardan biri de özgürlük kavramıdır. Bu çalışma ile Ali Şeriati’ye göre özgürlüğün ne ifade ettiğini belirlemek, özgürlüğü engelleyici belirlenimleri yorumlayarak ortaya koymak ve belirlenimlerden kurtulmak için reçete olarak sunulan kavramlar arasında din kavramına biçilen işlevsel rolü tanımlamak amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özgürlük, Din, Şeriati

Kaynakça

• Akseki, H. (1960). İslam Dini. Ankara: Diyanet İşleri Bakanlığı Yayınları.
• Aktan, C. C. (2017). Özgürlük Felsefesi. Ankara: Hukuk Yayınları.
• Akyüz N., & Çapçıoğlu İ. (2012). Din Sosyolojisi El Kitabı. 1. Baskı. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Aristoteles. (2014). Nikomakhos'a Etik. (Çev). Furkan Akderin. İstanbul: Say Yayınları.
• Ashford, N. (2011). Özgür Toplumun İlkeleri. 2. Baskı. (Çev). Can Madenci. Ankara: Liberte Yayınları.
• Berger, P. L. (1993). Dinin Sosyal Gerçekliği. (Çev.). Ali Coşkun. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Bergson, H. (1962). Ahlak ile Dinin İki Kaynağı. (Çev.). Mehmet Karasan. Ankara.
• Coşkun, S. (2016). Özgürlük Proplemi: Spinoza ve Kant. Dört Öge Dergisi, 4(9), 139-156.
• Develioğlu F. (1992). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Durkheim, E. (2018). Dini Hayatın İlkel Biçimleri. (Çev.). Fuat Aydın, Ankara: Eski Yeni Yayınları.
• Elilade, M. (2015). Dinin Anlamı ve Sosyal Fonksiyonu. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi. (Çev.). Turgut Kalpsüz. Ankara: AÜİFY.
• Fromm, E. (2016). Özgürlükte Kaçış. 4 Baskı. (Çev.). Şemsa Yeğin. İstanbul: Say Yayınları.
• Grace, D. (2006). Din Sosyolojisi: Gelişimi ve Teorik Çalışmalar. Din Sosyolojisi, Klasik ve Çağdaş Yaklaşımlar. (Ed.). Bünyamin Solmaz & İhsan Çapçıoğlu. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Haldun, İ. (1982). Mukaddime I. (Çev.). Süleyman Uludağ, (1. baskı). İstanbul: Dergah Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar. Cilt 5. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hegel, G. W. F. (1991). Tarihte Akıl. (Çev.). Onay Sözer. İstanbul: Ara Yayınları.
• Irmak, S., (2019). Ali Şeriati’de Yabancılaşma ve Özgürlük. (Yüksek Lisans Tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi. 550162.
• İkbal, M., (2005), Esrar ve Rumuz. 1. Baskı. (Çev.). Ali Nihat Tarlan. İstanbul: Sufi Yayınları.
• Kapani, M. (1981). Kamu Hürriyetleri. Ankara: Ankara Ü. Hukuk Fak. Yay.
• Kur’an-ı Kerim Meali. (2015). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kurt, A. (2018). Din Sosyolojisi. 19. Baskı. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Locke, J. (2012). Hükümet Üzerinde İkinci İnceleme. 2. Baskı (Çev.). Fahri Bakırcı. Ankara: Ebabil Yayıncılık.
• Luckmann T. (2003). Görünmeyen Din. (Çev.). Ali Coşkun & Fuat Aydın. İstanbul: Ayyıldız Matbacılık.
• Miil, J. S. (2005). Özgürlük Üstüne ve Seçme Yazılar. (Çev.). Âlime Ertan. İstanbul: Belge Yayınları.
• Montesquieu. (1963), Kanunların Ruhu l. (Çev.). Fehmi Baldaş. İstanbul: MEB Yayınları.
• Osho. (2004). Özgürlük. (Çev.). Ahmet Semih Koç. İstanbul: Butik Yayıncılık.
• Önen, E. (2002). Geçmişten Günümüze Özgürlük. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1(2), Haziran, 114-126.
• Öner, N. (2005). İnsan Hürriyeti. Ankara: Vadi Yayınları.
• Sartre, J. P. (2010). Varlık ve Hiçlik. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Spinoza. (2020). Etika. 9. Baskı. (Çev). Hilmi Ziya Ülken. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
• Subaşı, N. (2013). Ali Şeriati: Niyet, Eylem ve Tavrın Entelektüel Dili, Bir Düşünce Adamı Ali Şeriati. Ali Şeriati Şempozyumu, 17-18 Kasım 2013. (Ed.). Murat Demirkol. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (1988). Dinler Tarihi. (Çev.). Erdoğan Vatansever. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Şeriati, A. (1998). Medeniyetler Tarihi l. (Çev.). İsa Çakan. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2007). Öze Dönüş. (Çev.). Ejder Okumu. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2013a). İbrahimle Buluşma. (Çev.) Murat Demirkol. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2013b). Dua. (Çev.) Derya Örs. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2015a). Çöle İniş. (Çev.). Hicabi Kırlangıç & Derya Örs. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2015b). İslam ve Sınıfsal Yapı. (Çev.). Doğan Özlük. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2016a). Kendisi Olmayan İnsan. (Çev.). Ejder Okumuş. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2016b). İnsan. (Çev.). Şamil Öçal. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2016c). Dine Karşı Din. (Çev.). Doğan Özlük. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2016d), Kendini Devrimci Yetiştirmek. (Çev.). Ejder Okumuş. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2016e). Marksizm. (Çev.). Ejder Okumuş, Hicabi Kırlangıç & Doğan Özlük. Ankara: Fecr Yayınları.
• Şeriati, A. (2019). Ali, İnsanın Dört Zindanı. (Çev.). Ejder Okumuş. 10. Baskı, Ankara: Fecr Yayınları.
• Taplamacıoğlu, M. (1966). Mukayeseli Dinler Tarihi. Ankara: Güneş Matbaacılık.
• Tatçı, M. (1991). Yunus Emre Divanı, Risalatü’n Nushiye Tenkitli Metin. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Topçu, N. (2020). İsyan Ahlakı. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Tümer, G., & Küçük, A. (1997). Dinler Tarihi. 3. Baskı. Ankara: Ocak Yayınları.
• Weber, M. (1993a). Din Sosyolojisi. (Çev.). Taha Parla. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Weber, M. (1993b). Sosyoloji Yazıları. (Çev.) Taha Parla. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yılmaz, Z. (2007). Hannah Arrendt’in Özgürlük Anlayışı. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 227-235.