Ortaokul Öğrencilerinin Dil Bilgisine Yönelik Algı ve Görüşlerinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Sayı: 17, 115 - 142, 25.03.2025

Hatice Coşkun Sönmez , Deniz Yüce

https://doi.org/10.47994/usbad.1598267

Öz

Bu araştırma, ortaokul öğrencilerinin dil bilgisine yönelik algılarını ve görüşlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemine göre tasarlanan çalışmada olgubilim deseninden yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Van ilinin merkeze bağlı olmayan ilçelerinden birinde bulunan altı farklı ortaokulda öğrenime devam eden öğrencilerden oluşmaktadır. Çalışmaya 2022-2023 eğitim-öğretim yılında eğitime devam eden 6, 7 ve 8. sınıf öğrencileri katılmışlardır. Toplam 304 öğrenci metafor geliştirme çalışmasına katılmış, 209 öğrenciden ise yapılandırılmış görüş alma formu ile veri toplanmıştır. Görüş alınan öğrenciler aynı zamanda metafor çalışmasına da katılan öğrencilerdendir. Elde edilen veriler nitel veri analizi yöntemlerinden içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular, öğrencilerin dil bilgisi kavramlarını anlamak ve açıklamak için çeşitli metaforlar kullandıklarını göstermektedir. Elde edilen metaforlardan hareketle “aydınlatma, bilgi kaynağı, bütünlük, öğretici, gereklilik, kural, rehber, vasıta, zenginlik, zorluk” kategorileri oluşturulmuştur. Öğrencilerin büyük bir çoğunluğunun, dil bilgisi kavramına yönelik algılarının olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Görüşme soruları kapsamında ortaokul öğrencilerinin yanıtlarından anlaşıldığı üzere, dil bilgisi kavramının Türkçenin doğru ve anlaşılır bir şekilde kullanılmasında önemli bir rol oynadığına dair bir farkındalık söz konusudur. Öğrenciler, dil bilgisi öğrenmenin kendilerine gelecekteki yaşantılarında, yazılı ve sözlü iletişimde büyük fayda sağlayacağını düşünmektedirler. Bu durum, dil bilgisi konularının yalnızca akademik başarı için değil, aynı zamanda günlük yaşamda etkili iletişim kurma ve kendini ifade etme yeteneğini geliştirme açısından da önemli olduğunu vurgulamaktadır. Bulgular kapsamında dil bilgisi öğretiminin öğrencilerin dil becerilerini geliştirmenin yanı sıra günlük hayatta da pratik uygulamalarını desteklediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ortaokul Öğrencileri, Dil Bilgisi, Algı, Görüş

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilkelere uygun bir süreç izlenmiştir

Determining Secondary School Student’s Perception and Opinions Towards Grammer

Öz

This research aims to determine secondary school students' perceptions and opinions about grammar. In the study designed according to the qualitative research method, the phenomenological pattern was used. The study group of the research consists of students who continue their education in six different secondary schools located in one of the districts of province of Van that are not affiliated with the center. 6th, 7th and 8th grade students attending education in the 2022-2023 academic year participated in the study. A total of 304 students participated in the metaphor development study, and data was collected from 209 students with a structured opinion form. The students whose opinions were taken were also among the students who participated in the metaphor study. The data obtained was analyzed with content analysis, one of the qualitative data analysis methods. The findings of the research show that students use various metaphors to understand and explain grammatical concepts. Based on the metaphors obtained, categories such as "illumination, source of information, integrity, instructive, necessity, rule, mentor, resource, substantiality, difficulty" were created. It was concluded that the majority of the students had positive perceptions of the concept of grammar. As can be understood from the answers of secondary school students within the scope of the interview questions, there is an awareness that the concept of grammar plays an important role in the correct and understandable use of Turkish. Students think that learning grammar will benefit them greatly in their future lives and in written and oral communication. This emphasizes that grammar subjects are important not only for academic success, but also for developing the ability to communicate effectively and express themselves in daily life. The findings show that grammar teaching not only improves students' language skills but also supports their practical applications in daily life.

Anahtar Kelimeler

Secondary School Students, Grammar, Perception, Opinion

Kaynakça

• Akalın, S. (2017). 6. sınıf öğrencilerinin Türkçe dil bilgisi kazanımlarına ulaşma düzeyleri ile derse yönelik tutumlarının incelenmesi. Düzce Üniversitesi: Yüksek lisans tezi.
• Althaqafi, Abeer Sultan (2018). "A Critical Review of Grammar Teaching Methodologies in the Saudi Context." English Language Teaching 11, 65-73.
• Anderson, M. & Freeman, D. L. (2014). Dil öğretiminde teknik ve ilkeler. (Çev. Mehrali CALP). Ağrı: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Yayınları.
• Antekin, S. Ç. (2019). Türkçe dil bilgisi öğretiminde jigsaw ıv tekniğinin akademik başarıya, Türkçe dersine karşı tutuma ve biliş ötesi farkındalığa etkisi. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Arslan, M. (2017). Ortaöğretim Türkçe dersinde dil bilgisi konularının öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Social Science Studies, 10, 231-241.
• Bayram, B. (2018). Öğrencilerin Türkçe dil bilgisine yönelik başarılarını etkileyen faktörlere ilişkin öğretmen görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 10(4), 233-250.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni. (Çev. Selçuk Beşir Demir). 3. bs. Ankara: Eğiten Kitap.
• Çarkıt, C. (2013). Ortaokullarda dil bilgisi öğretim sürecinin yapılandırmacı yaklaşım açısından değerlendirilmesi. Erciyes Üniversitesi: Yüksek lisans tezi.
• Çarkıt, C., & Kara, M. (2023). Ortaokul öğrencilerinin dil bilgisine yönelik metaforik algıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 21(2), 649-667.
• Doğan, Y. (2015). 100. yılında öğretmen adayları ve öğrencilerin bakışıyla Çanakkale Savaşları: bir metafor araştırması. Turkish Studies, 10(3), 369-386.
• Ekinci Çelikpazu, E. (2015). Ortaokul 5-8. sınıf Türkçe dil bilgisi öğretimi üzerine bir inceleme. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume, 10(15), 333-360.
• Ekren, C. (2019). Yabancı dil Türkçe dersi öğretmenlerinin dil bilgisine ilişkin algıları: Bir metafor çalışması. Yıldız Teknik Üniversitesi: Yüksek lisans tezi.
• Ekşi, S., Kır N., & Benzer A. (2021). Dil bilgisi öğretimine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 58-79.
• Erdem, İ., &Bahşi, N. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin dil bilgisi konularını öğrenme düzeyleri. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 2(1), 25-46.
• Erdem, İ., & Çelik, M. (2011). Dil bilgisi öğretim yöntemi üzerine değerlendirmeler. Türkçe Çalışmaları, 6 (1), 1057-1069.
• Göçen, G. (2019). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin “Türkçenin dil bilgisi”ne yönelik metaforik algısı. Başkent Üniversitesi Eğitim Dergisi, 6(1), 28-45.
• Göçer, A. (2015). Temel dil becerilerinin geliştirilmesinde dil bilgisi öğrenme alanının yeri, işlevi ve öğretimi: bütünlük ilkesi ve tümevarım yöntemi ekseninde tematik bir yaklaşım. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 233-242.
• Güneş, F. (2021). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Hengirmen, M. (2007). Türkçe dilbilgisi. Ankara: Engin Yayınevi.
• Hudson, R. (1992). Teaching grammar: a guide for the national curriculum. Oxford: Blackwell.
• İşcan, A. (2007). İşlevsel dil bilgisinin Türkçe öğretimindeki yeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 253-258.
• Karatay, H., & Kartallıoğlu, N. (2019). Moğol öğrencilerin Türkiye ve Türkçe algıları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1016-1028.
• Kurudayıoğlu, M. (2014). Dünyada ve Türkiye’de dil bilgisi öğretiminin temel problemleri. (Ed. Murat Özbay). Türkçe Eğitimi Açısından Dil Bilgisi Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• M.E.B. (2006). İlköğretim Türkçe dersi (6, 7, 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara.
• M.E.B. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar). Ankara.
• M.E.B. (2024). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı (5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli. Ankara.
• Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II. Ankara: Öncü Kitap.
• Patton, M. G. (2002). Qualitative evaluation and research methods (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Sabancı, O., & Tokat, F. (2016). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerin Türkçe dil bilgisini öğrenmeye yönelik metaforik algıları. 9. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı’nda sunulmuş bildiri, Burdur.
• Salman, B., & Aydın, İ. S. (2018). Yapılandırmacı yaklaşıma göre dil bilgisi öğretimine yönelik öğretmen görüşleri. Turkish Studies, 13(27), 1265-1285.
• Sayır, M. F., & Sarıkaya, B. (2024). Üstün yetenekli öğrencilerin dil bilgisine ilişkin tutum ve görüşlerinin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 256-277.
• Yakışan, O. (2017). Ortaokullarda dil bilgisi öğretiminde buluş yoluyla öğretim stratejisinin öğrenci başarısına ve kalıcılığa etkisinin incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Yayla, Y. M. (2022). Ortaöğretim öğrencilerinin dil bilgisi konuları algı ve başarı düzeyleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Giresun Üniversitesi: Yüksek lisans tezi.
• Zeybek, F. (2012). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin temel derslere yönelik durumluk kaygı ve tutumlarının cinsiyet ve akademik başarılarına göre incelenmesi. Sakarya Üniversitesi: Yüksek lisans tezi.
• Zhang, J. (2009). Necessity of grammar teaching. International Education Studies, 2(2), 184-187.