Evlilik Uyumunun Gebeliğin Son Üç Ayında Yaşanan Depresyona Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 138 - 153, 10.04.2020

Özüm Bilgen

Öz

Çalışma gebeliğin son üç ayında yani üçüncü trimesteri içinde
bulunan gebe yüz katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Gebelik sürecinde sosyal
destek unsurları anne için en önemli motivasyon kaynağıdır. Sosyal destek en
yakında olan eş ile başlar, eşler arası uyum ne kadar kuvvetliyse sosyal destek
de o kadar destekleyicidir. Bu süreci evlilik uyumu yüksek bir şekilde geçiren
gebelerde depresyon oranın düşük olacağına ilişkin hipotez ile yola çıkılmıştır.
Yüz katılımcının katıldığı araştırma da ölçek olarak, Boratav Depresyon Ölçeği,
Evlilik Uyum Ölçeği ve demografik bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma
sonuçları Spss 22 programı ile hesaplanmıştır. Çıkan verilerde depsresyon
skorları ve evlilik uyum skorları arasında negatif bir ilişki bulunmuştur.
Depresyon skoru arttıkça evlilik uyum skoru düşmekte, evlilik uyum skoru
arttıkça depresyon skoru düşmektedir. Demografik veriler göz önüne alındığında
evlilik uyumu ve depresyon skorları açısından geçmiş doğum deneyimlerinin
anlamlı bir farklılığı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Eğitim durumları ve
gelir grupları açısından incelendiğinde; eğitim durumu, gelir durumunun evlilik
uyum skorları ile ilişkisi pozitif olarak bulunmuştur. Gelir düzeyi ve eğim
düzeyi arttıkça evlilik uyum skoru artmakta, depresyon skoru ise azalmaktadır.
Bulunan veriler ışığında normal zamanda ihtiyaç duyulan aile danışmanlığı
alanın gebelik döneminde de önemli olduğu bu dönemde evlilik uyumu arttırmaya
yönelik yapılacak çalışmaların anne ve bebeğe pozitif dönüş sağladığı
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Gebelik, Evlilik Doyumu

Kaynakça

• Akkaya, C., Eker S., Sarandöl A., Cangür Ş., Kırlı S. (2012). Majör depresif bozuklukta düzelmenin öngörücüleri.Nöro-PsikyatriArşivi, 50(2): 122-129.
• Aktaş, D. (2008). Doğum sonu dönemde depresyon görülme durumu ve depresyon gelişmesini etkileyen risk faktörleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü,(Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Altıparmak, S. (2006). Gebelerde sosyo-demografik özellikler, öz bakım gücü ve yaşam kalitesi ilişkisi.TAF PreventiveMedicineBulletin, 5(6): 416-423.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (1995).Mental bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı, 4. baskı (DSM-IV), E. Köroğlu (Çev.ed), Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Arslan, B., Arslan, A., Kara, S., Öngel, K., Mungan, M.(2011). Gebelik anksiyete ve depresyonunda risk faktörleri: 452 olguda değerlendirme. Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi, 21(2): 79-84.
• Arslan, S. ,Okçu G., Coşkun, A., Temiz, F. (2019). Sağlık Bilimleri Ve Meslekleri Dergisi, 6(1), 179-192.
• Aydoğan, Ü., Nerkiz, P., Sarı, O. (2012).Birinci basamakta sık görülen psikiyatrik bozukluklar: depresyon ve anksiyete.Turkiye Klinikleri J FamMed-Special Topics, 3(2):1-7.
• Başer, M. (2000). Adölesan cinselliği ve gebelik, C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 4(1): 50-54.
• Bayer, A. (2018). Ailede yaşanan anlaşmazlıklar ve çözüm önerileri. Antakiyat, 1(2): 215-234.
• Bilen, Sadi, Z. (2014). Gebelikte eşlerin cinsel yaşamı ve etkileyen etmenlerin incelenmesi, Adanan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
• Bozkuş, Eğri, G., Konak, A. (2011). Doğum sonu dönem ile ilgili geleneksel inanç ve uygulamalara dünyadan ve türkiye’den örnekler.Journal Of World Of Turks, 3(1): 143-155.
• Burcu, R. (2009). Gebeliğin üçüncü trimesterinde gebelere verilen eğitimin doğum sonu taburculuğa hazır oluşluk düzeyine etkisi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Konya.
• Çağ, P., Yıldırım, İ. (2018). Bazı sosyo-demografik değişkenlere göre evli bireylerin evlilik doyum düzeyleri: bir profil çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(67): 1027-1042.
• Çakır, L., Can, H. (2011). Gebelikte sosyodemografik değişkenlerin anksiyete ve depresyon düzeyleriyle ilişkisi.Turkish Family Physician, 3(2): 35-42.
• Çakır, S. (2008). Evli bireylerin evlilik uyumlarının ana-babalarına bağlanma düzeyleri ve demografik değişkenler açısından incelenmesi. T.C. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Çalışkan, M., Toker, M., Özbay, Y. (2017). Aile yaşam doyumu ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması.Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(1): 1-9.
• Çelik, E. (2013). Evlilik hoşnutsuzluğu ölçeğinin türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması.International PeriodicalForTheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic, 8(12): 249-261.
• Çelik, E. (2014). The validity and reliability of the turkish version of the married life satisfaction scale. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(4): 1-9.
• Çelik, M. (2006). Evlilik doyum ölçeği geliştirme çalışması, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Doktora Tezi), Adana.
• Çobanlar Akkaş, S. (2014). Gebelik döneminde eşler arası uyum, Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
• Çoşkuner Potur, D. (2003). İlk gebelikte beden imajının algılanma durumunun değerlendirilmesi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Demirbaş, H., Kadıoğlu H. (2014). Prenatal dönemdeki kadınların gebeliğe uyumu ve ilişkili faktörler. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(4):200-206.
• Demiryay, A. (2006). Gebe kadınların algıladıkları fiziksel ve emosyonel yakınmalar, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Afyon.
• Durat, G. (2003). Sakarya ilindeki gebe kadınlarda doğum sonrası depresyon riskinin belirlenmesi ve yüksek riskli kadınlarda hemşirelik uygulamalarının etkinliği, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Doktora Tezi), İstanbul.
• Durualp, E., Kaytez, N., Aykanat Girgin, B. (2017). Evlilik doyumu ve maternal bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 18(2): 129-138.
• Düzgün, G. (2009). Evli kişilerde depresyon, ilişkiye ilişkin inanç, kendini ayarlama düzeyinin evlilik uyumu ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Erdem, Ö., Erten Bucaktepe, G., Özen, Ş., Kara, H. (2010). Prepartum ve postpartum dönemde annelerin depresyon ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Düzce Tıp Dergisi, 12(3): 24-31.
• Eşen, E. (2018). Gebelikte ruhsal iyi oluş ve eş uyumunun fizyolojik iyi olma ile ilişkisi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.Gelenbe Öztürk, E. (2017). Gebelikte depresyon belirtilerinin ortaya çıkmasında psikososyal faktörlerin ve kişilerin psikolojik dayanıklılığının etkileri, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek lisans Tezi), İstanbul.
• Gözüyeşil, E. Y., Şirin, A., Çetinkaya, Ç. (2008). Gebe kadınlarda depresyon durumu ve bunu etkileyen etmenlerin incelenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(9): 39-66.
• Güler, A. (2013). Gebelik dönemindeki stresörlerin değerlendirilmesi, İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.Güleroğlu, F.T., Beşer, N.G. (2014). Gebe kadınlarda seksüel fonksiyonların değerlendirilmesi. (Çeviri: Dr. Burhan Coşkun, Prof. Dr. Hakan Kılıçarslan) TheJournal of SexualMedicine, 11(1):146–153.
• Gümüşay, M. (2016). Gebelikte kadının beden algısının ve eşlerin cinsel fonksiyonunun incelenmesi, Ordu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ordu.
• Gümüşdaş, M. (2014). Gebelikte evlilik uyumu ve sosyal destek arasındaki ilişki, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Güneştaş, İ. (2011). Gebelik yaşının kadınların kaygı düzeylerine etkisinin incelenmesi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisan Tezi), Samsun.
• Kabasakal, Z., Soylu, Y. (2016). Evli bireylerin evlilik doyumunun cinsiyet ve eş desteğine göre incelenmesi.Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,5(4): 208-214.Kaplan, E., Zeyneloğlu, S. (2018).Geri çekme yönteminin kadınların cinsel doyumları ve evlilik uyumlarına etkisinin belirlenmesi.Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(1): 10-17.
• Karataylı, S. (2007). Gebelerde trimesterler arası depresyon, anksiyete, diğer ruhsal belirtiler ve yaşam kalitesi düzeyleri, Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi, (Uzmanlık Tezi), Konya.
• Kaya, B., Kaya, M. (2007).1960’lardan günüzümüze depresyonun epidemiyolojisi, tarihsel bir bakış.Klinik Psikiyatri Dergisi; 10(6):3-10.Kitapçıoğlu, G., Yanıkkerem, E., Sevil, Ü., Yüksel, D. (2008). Gebelerde doğum ve postpartum döneme ilişkin endişeler; bir ölçek geliştirme ve validasyon çalışması. Adü Tıp Fakültesi Dergisi, 9(1): 47-54.
• Kocamanoğlu, B. (2008). Postpartum dönemde görülen ruhsal sorunların sosyodemografik, psikiyatrik ve obstetrik özellikleri yönünden değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Psikiyatrik Ana Bilim Dalı,(Uzmanlık Tezi), Samsun.Kuğu, N., Akyüz, G. (2001). Gebelikte ruhsal durum.C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi, 23(1): 61-64.
• Küey, L., Güleç, C. (1993). Depresyonun Epidemiyolojisi. Depresyon Monografları Serisi, Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Muşdal Çelebi, B., Polat, A. (2019) Çocukluk çağı travmatik yaşantıların, yetişkin bağlanma stillerinin ve psikolojik iyi oluşun evlilik doyumu üzerindeki etkisi.Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1):29-34.
• Mutlugüneş, E. (2012). Gebeliktebulantı kusma, annelik rolü ve gebeliğin kabulü arasındaki ilişki, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Okanlı, A., Tortumluoğlu, G., Kırkpınar, İ. (2003). Gebe kadınların ailelerinden algıladıkları sosyal destek ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki.Anadolu Psikiyatri Hemşireliği, 4:98-105.
• Özbey, S. (2012). Eşlerin algıladıkları sosyal desteğin ailenin bazı özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi.Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13:167-181.
• Özdamar, Ö., Yılmaz, O., Beyca, H. H., Muhcu, M. (2014). Gebeli̇k ve postpartum dönemde sık görülen ruhsal bozukluklar. Zeynep Kamil Tıp Bülteni, 45:71-7.
• Özen, B., Oral, T. (2004). Psikotik özellikli depresyon.Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(1): 32-40.
• Özorhan, E. (2016). Gebelikteki yakınmalar ve yaşam kalitesine etkisi ölçeğinin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Doktora Tezi), Erzurum.
• Pirdal, H., Yalçın, B.M., Ünal, M. (2016). Gebelerin gebelik izlemleri, gebelikleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve etkileyen faktörler. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 20(1):7-15.
• Savrun, M. (1999).Depresyonun tanımı ve epidemiyolojisi, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Depresyon, Somatizasyon ve Psikiyatrik Aciller Sempozyumu 2-3 Aralık, İstanbul, s. 11-17.
• Sevindik, F. (2005). Elazığ ilinde gebelikte depresyon prevelansı ve etkileyen faktörler, (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Simkin, P., Whalley, J., Keppler, A., Durham, J., Bolding, A. (2018). Hamilelik, doğum ve gebelik, (Çev.Yeniçeri S.), Yakamoz Yayınları, İstanbulSözeri, C. (2011). Gebelikte psikososyal sağlığın değerlendirilmesinin doğum sonu depresyonu belirlemedeki etkisi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
• Şafak Öztürk C., Arkar H. (2014). Evli çiftlerde evlilik uyumu ve cinsel doyum arasındaki ilişkiler.Literatür Sempozyum, 1(3): 16-24.
• Şahin, E.M., Kılıçarslan, S. (2010). Son trimester gebelerin depresyon ve kaygı düzeyleri ile bunları etkileyen etmenler. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27:51-58.
• Şahin, P. (2015). Gebelikte depresyon ve anksiyete belirti düzeyi ve ilişkili faktörler, Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Mersin.
• Şimşek, A. (2018). Çocuk sahibi olma motivasyonları ölçeği türkçeye uyarlama, Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması.TheJournal of SocialScience, 4(13): 395-408.
• Taşkın, L. (2002). Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği, 5. Baskı, Sistem Ofset matbaacılık, Ankara.
• Tezer, E. (1996). Evlilik ilişkisinden sağlanan doyum: evlilik yaşamı ölçeği.Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(7):1-7.
• Tuğlu, C., Türe, M., Dağdeviren, N., Aktürk, Z. (2005).Birinci basamak için beck depresyon tarama ölçeğinin türkçe çevriminin geçerlik ve güvenirliği. Türk Aile Hekimliği Dergisi, 9(3):117-122.
• Vırıt, O., Akbaş, E., Savaş, H.A., Sertbaş, G., Kandemir, H. (2008). Gebelikte depresyon ve kaygı düzeylerinin sosyal destek ile ilişkisi. NöropsikiyatriArşivi, 45(1): 9-13.
• Yekenkunrul, D. (2011). Gebelikte bulantı kusma, evlilik uyumu ve eş ilişkisi arasındaki ilişkinin incelenmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir.
• Yeşilçiçek Çalık, K., Aktaş, S. (2011). Gebelikte depresyon: sıklık, risk faktörleri ve tedavisi.Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-CurrentApproaches in Psychiatry, 3(1):142-162.
• Yıldız, H. (2011). Gebelikte psikososyal sağlığı değerlendirme ölçeği geliştirme çalışması. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1): 63-74.
• Yılmaz, F. (2012). Gebelerde algılanan sosyal destek ile gebeliğe ve anneliğe uyum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• Zaman, FK., Özkan, N., Toprak, D. (2018).Gebelikte depresyon ve anksiyete. Konuralp Tıp Dergisi, 10(1):20-25.