Annelerin çocuklarına i̇lişkin sosyalleştirme hedeflerinin kullandıkları övgü türüne göre gösterdiği farklılıklar

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 11, 523 - 545, 09.10.2024

Gülçin Karadeniz , Emine Şeyda Eldemir , Elif Işık , Elisa Ay Yılmaz , İrem Baydar , Nur Sema Taşatar

Öz

Bu araştırma, annelerin çocuklarına yönelik sosyalleştirme hedeflerinin kullandıkları övgü türüne göre farklılık gösterip göstermediğini incelemeyi amaçlamaktadır. İstanbul'da yaşayan okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada, betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Ebeveynlerin sosyalleştirme hedefleri, çocuklarının sosyal beceriler, davranışlar, akademik başarı ve kişisel özellikler gibi alanlarda gelişimlerini sağlamayı hedeflemektedir. Övgü türleri arasında karşılaştırmalı övgü, çaba/süreç övgüsü, koşullu övgü, azalan övgü, yetenek övgüsü ve faydasız övgü bulunmaktadır. Bu çalışmada yetenek övgüsü, çaba övgüsü ve faydasız övgü türleri üzerinde durulmuştur. İstanbul'da yaşayan okul öncesi dönemde çocuğu olan 335 annenin katılımıyla gerçekleştirilen çalışmada, betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılara, sosyalleştirme hedeflerini belirlemeye yönelik ölçek uygulanmıştır ve kullandıkları övgü türlerini belirlemeye yönelik sorular sorulmuştur. Elde edilen veriler, istatistiksel analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları; başarı, problem çözme ve öz bakım gibi belirli durumlarda annelerin sosyalleştirme hedeflerinin kullandıkları övgü türleriyle anlamlı bir farklılaşma olduğu saptanmıştır. Sosyalleştirme hedeflerinin ve kullanılan övgü türlerinin çocukların motivasyonunu, özgüvenini ve genel gelişimini etkileyebileceği önesürülmektedir. Alanyazından hareketle, özellikle çaba/süreç övgüsünün çocukların gelişen bir zihniyete sahip olmalarına katkıda bulunduğu, yetenek övgüsünün ise sabit bir zihniyet oluşturduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda, ebeveynlerin çocuklarına yönelik övgü türlerini bilinçli bir şekilde seçmelerinin önemi vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

sosyalleştime hedefleri, ebeveyn övgüsü, annelik stili

Etik Beyan

Bu araştırma, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu'nun 2023/12-05 numaralı karar suretiyle onaylanmıştır.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

Proje değildir

Teşekkür

yok

Differences in the types of praise used by mothers regarding their children's socialization goals

Öz

This research aims to examine whether mothers' socialization goals towards their children vary based on the types of praise they employ. The research was carried out among mothers of preschool children living in Istanbul, employing a descriptive study approach. Parental socialization goals aim to foster their children's development in areas such as social skills, behaviors, academic achievement, and personal characteristics. Types of praise included comparative praise, effort/process praise, conditional praise, diminishing praise, ability praise, and empty praise. In this study, focused on ability praise, effort praise and useless praise types. The study involved 335 mothers with preschool-aged children in Istanbul, employing a descriptive research method. Participants completed a scale designed to assess their socialization goals and responded to questions aimed at identifying the types of praise they employed. The data were examined using statistical analysis techniques. The study's results revealed notable differences in mothers' socialization goals depending on the types of praise given contexts, such as achievement, problem-solving, and self-care. It is suggested that socialization goals and types of praise employed can influence children's motivation, self-confidence, and overall development. Drawing from the literature, effort/process praise is particularly thought to contribute to children developing a growth mindset, whereas ability praise may foster a fixed mindset. In this context, the importance of parents consciously selecting types of praise for their children is emphasized.

Anahtar Kelimeler

Socialization goals, parental praise, mohterhood

Proje Numarası

Proje değildir

Kaynakça

• Baumrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use. The Journal of Early Adolescence, 11(1), 56–95. https://doi.org/10.1177/0272431691111004
• Becker, W. C. (1964). Consequences of different kinds of parental discipline. Review of Child Development Research, 1(4), 169-208. Bolat, Ö. (2023). Veli katılımında kullanılmak üzere ebeveyn övgü tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Ekev Akademi Dergisi, Özel Sayı, 334-346. https://doi.org/10.17753/sosekev.1344844
• Carpentier, J., & Mageau, G. A. (2016). Predicting sport experience during training: The role of change-oriented feedback in athletes’ motivation, self-confidence and needs satisfaction fluctuations. Journal of Sport and Exercise Psychology, 38(1), 45–58. https://doi.org/10.1123/jsep.2015-0210
• Ceylan, Ö. (2017). Anne baba tutumları ile çocuğun sosyalleşme süreci arasındaki ilişki: Okul öncesi örneği (Tez no. 525392) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Türkiye]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Chao, R. K. (2000). The parenting of immigrant Chinese and European American mothers: Relations between parenting styles, socialization goals, and parental practices. Journal of Applied Developmental Psychology, 21(2), 233-248. https://doi.org/10.1016/S0193-3973(99)00037-4
• Chiu, L. H., & Zhu, L. (2009). Cross-cultural comparison of parenting styles among Chinese, immigrant Chinese, and Caucasian-American parents. International Journal of Psychology, 44(5), 362-369. https://doi.org/10.1080/00207590802694202
• Corpus, J. H., & Good, K. (2020). The effects of praise on children’s intrinsic motivation revisited. In E. Brummelman (Ed.), Psychological perspectives on praise (pp. 39-46). Routledge.
• Çelik, A. T. (2019). Erken çocukluk döneminin, aile ve toplum sağlığı ile demokrasi̇ ve toplumsal gelişim üzerindeki̇ etkileri̇ ve yapılması gereken yatırım ve müdahaleler. The Journal of Academic Social Science, 13(13), 240-263. https://doi.org/10.16992/ASOS.662
• Çıtlak, B., Dost A., Leyendecker B., & Yağmurlu B. (2009). Türk annelerinin çocuk sosyalleştirme hedeflerinde eğitime bağlı olarak gözlemlenen farklılıklar. Türk Psikoloji Derneği, 24(63), 1-15.
• Demir, A. (2020). Aile kalıplarındaki Değişim ve farklılıkların çözümlenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 8(53), 1097-1108.
• Dunn, J., & Mounts, N. S. (1994). Effects of parental control and warmth on childhood mental health and self-esteem. Journal of Family Psychology, 8(3), 384-393. https://doi.org/10.1037/0893-3200.8.3.384
• Durgel, E. S., Leyendecker, B., Yagmurlu, B., & Harwood, R. (2009). Sociocultural influences on German and Turkish immigrant mothers’ long-term socialization goals. Journal of Cross-Cultural Psychology, 40(5), 834-852. https://doi.org/10.1177/0022022109339210
• Durgel, E., & Yağmurlu, B. (2014). Türk göçmen ailelerde sosyalleştirme hedefleri ve ana babalık: Okul öncesi döneme detaylı bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 17(34), 3-12.
• Dweck, C. S. (2002). The development of ability conceptions. Development of Achievement Motivation, 57-88. https://doi.org/10.1016/B978-012750053-9/50005-X
• Dweck, C.S. (2015). Carol Dweck revisits the growth mindset. Education Week, 35(5), 20-24.
• Dweck, E. M., & Kempner, S. G. (2013). Mothers’ daily person and process praise: Implications for children’s theory of intelligence and motivation. Developmental Psychology, 49(11), 2040-2046. https://doi.org/10.1037/a0031840
• Ersoy, Ö., & Şahin, F. (1999). 0-6 yaş döneminde anne baba eğitiminin önemi. Mesleki Eğitim Dergisi, 1(1), 58-62.
• Egeland, B., & Katz, L. (1989). Breaking the cycle of abuse. In D. Cicchetti & V. Carlson (Eds.), Child maltreatment: Theory and research on the causes and consequences of child abuse and neglect (pp. 247-280). Cambridge University.
• Felson, R. B., & Zielinski, M. A. (1989). Children's self-esteem and parental support. Journal of Marriage and the Family, 51(3), 727–735. https://doi.org/10.2307/352171.
• Grolnick, W. S., & Ryan, R. M. (1989). Parent styles associated with children's self-regulation and competence in school. Journal of Educational Psychology, 81(2), 143–154. https://doi.org/10.1037/0022-0663.81.2.143
• Grusec, J. E., & Goodnow, J. J. (1994). Impact of parental discipline methods on the child’s internalization of values: A reconceptualization of current points of view. Developmental Psychology, 30(1), 4-19.
• Grusec, J. E., & Danyliuk, T. (2014). Parents' goals and values for children: The dynamic coexistence of individualism and collectivism in cultures and individuals. Journal of Cross-Cultural Psychology, 45(8), 1225-1230.
• Gunderson, E. A., Gripshover, S. J., Romero, C., Dweck, C. S., Goldin-Meadow, S., & Levine, S. C. (2013). Parent praise to 1- to 3-year-olds predicts children's motivational frameworks 5 years later. Child Development, 84(5), 1526-1541. https://doi.org/10.1111/cdev.12064
• Gunderson, E. A., Hamdan, N., Sorhagen, N. S., & D'Esterre, A. P. (2017). Who needs innate ability to succeed in math and literacy? Academic-domain-specific theories of intelligence about peers versus adults. Developmental Psychology, 53(6), 1188.
• Gürbüz, A. C. (2021). Üniversite öğrencilerinin yeme tutumları ile anne-baba tutumları ve depresyon arasındaki ilişki (Tez no. 693865) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Türkiye]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Hastings, P. D., & Grusec, J. E. (1998). Parenting goals as organizers of responses to parent-child disagreement. Developmental Psychology, 34(3), 465-479.
• Karadeniz, G. (2023). Çocuk yetiştirmede ebeveyn övgüsü kavramı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 15(4), 722-732. https://doi.org/10.18863/pgy.1242969
• Karadeniz, G., Güvenç, H. N., & Tüter, C. (2023). Beliren yetişkinlerin psikolojik dayanıklılıklarının aldıkları ebeveyn övgüsüne göre gösterdiği farklılıklar: Retrospektif bir çalışma. A. Demircioğlu, E. Alaverdov, S. S. Aytaç (Ed.), 3. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Konferansı Tam Metin Kitabı içinde (s.108-118). https://usbed.org/wp-content/uploads/2023/12/Full-Book_-USBED-Conference_-2023.pdf
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel.
• Kasımoğlu, A., Altın, A. Y., & Kasimoğlu, H. (2022). Başarı kültürünün gelişimini etkileyen faktörlerden halkbiliminin epistemolojik açıdan analizi. Milli Folklor, 17, 159-171.
• Koester, A., Kupke, T., & Holt-Lunstad, J. (2010). Ebeveynlerin çocuklarda öz bakım becerilerini geliştirmedeki rolü. Aile Psikolojisi Dergisi, 24(5), 634-643. https://doi.org/10.1037/a0021234
• Koç, Ö., Özkan, H., & Bekmezci, H. (2016). Annelik rolü ve ebeveynlik davranışı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi Dergisi, 6(2), 143-150.
• Kuczynski, L. (1984). Socialization goals and mother–child interaction: Strategies for long-term and short-term compliance. Developmental Psychology, 20(6), 1061-1073.
• Kumru A., Sayıl, M., & Yağmurlu, B. (2008). Yaşanılan şehrin büyüklüğü, annenin sosyalleştirme hedefleri, yeterlik algısı, akran yönetimi ve çocukların olumlu sosyal davranışları ve benlik algıları arasındaki ilişkiler. XV. National Psychology Congress, Istanbul, Turkey.
• Kuzucu, Y. (2011). Değişen babalık rolü ve çocuk gelişimine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 79-89.
• Lepper, M. R., Greene, D., & Nisbett, R. E. (1973). Undermining children's intrinsic interest with extrinsic reward: A test of the "over justification" hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 28(1), 129-137.
• Li, Y., Costanzo, P. R., & Putallaz, M. (2010). Maternal socialization goals, parenting styles, and social-emotional adjustment among Chinese and European American young adults: Testing a mediation model. Journal of Genetic Psychology, 171(4), 330–362.
• Maccoby, E. E., & Martin, J. A. (1983). Socialization in the context of the family: Parent-child interaction. In P. H. Mussen ve E. M. Hetherington (Eds.), Handbook of child psychology: Socialization, personality, and social development (Vol. 4, pp. 1-101). Wiley.
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253. https://doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224
• Memet, N. (2010). Ebeveynlerin çocuklarına ilişkin sosyalleştirme hedeflerinin, kültürel değer yönelimleri ve eğitim düzeyleri ile çocuğun cinsiyeti ve doğum sırası açılarından incelenmesi (Tez no. 287738) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, Türkiye]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Mueller, C. M., & Dweck, C. S. (1998). Praise for intelligence can undermine children's motivation and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 33-52. https://doi.org/10.1037/0022-3514.75.1.33
• Nolen-Hoeksema, S., & Girgus, J. S. (2001). The emergence of gender differences in depression during adolescence. Psychological Bulletin, 127(5), 765-790.
• Oetzel, J., & Dweck, C. S. (2004). Developing cultural competence: A process approach. In D. Landis, J. M. Bennett, & M. J. Bennett (Eds.), Handbook of intercultural training (3rd ed., pp. 313-329). Sage.
• Öngider, N. (2013). Anne-baba ile okul öncesi çocuk arasındaki ilişki. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 5(4), 420-440. https://doi.org/10.5455/cap.20130527
• Özdemir, A. (2006). Okul kültürünün oluşturulması ve çevreye tanıtılmasında okul müdürlerinden beklenen ve onlarda gözlenen davranışlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(4), 411-436.
• Özdemir, Y. (2012). Ergenlerin öznel iyi oluşlarının özerk, ilişkisel ve özerk-ilişkisel benlik kurguları açısından incelenmesi. Turkish Psychological Counseling & Guidance Journal, 4(38), 188-198.
• Özkan, H., Kanbur, A., Apay, S., Kılıç, M., Ağapınar, S., & Özorhan, E. Y. (2013). Annelerin doğum sonu dönemde ebeveynlik davranışlarının değerlendirilmesi. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni, 47(3), 117-121. https://doi.org/10.5350/SEMB2013470304
• Ryan, R. M. (1982). Control and information in the intrapersonal sphere: An extension of cognitive evaluation theory. Journal of Personality and Social Psychology, 43(3), 450-461.https://doi.org/10.1037/0022-3514.43.3.450
• Subaşı, N. G., & Kazan, H. (2020). Çocukluk dönemi bağlanma stillerinin yetişkin iletişimindeki etkisi. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 10(2), 147-162.
• Swenson, S., Ho, G. W., Budhathoki, C., Belcher, H. M., Tucker, S., Miller, K., & Gross, D. (2016). Parents' use of praise and criticism in a sample of young children seeking mental health services. Journal of Pediatric Health Care, 30(1), 49-56. 10.1016/j.pedhc.2015.09.010
• Symonds, P. M. (1939). The psychology of parent-ciıld relationships. Journal of Nervous and Mental Disease, 91(6), 818. https://doi.org/10.1097/00005053-194006000-00079
• Şanlı, D., & Öztürk, C. (2015). Anne babaların çocuk yetiştirme tutumları ve tutumlar üzerine kültürün etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(4), 240-246.https://hdl.handle.net/20.500.12436/747
• Yeager, D. S., & Dweck, C. S. (2012). Mindsets that promote resilience: When students believe that personal characteristics can be developed. Educational Psychologist, 47(4), 302-314.
• Yurdakul, A. (2016). Aile ve sosyal politikalar bakanlığına bağlı kurum bakımında kalan çocuklarla koruyucu aile yanında kalan çocukların benlik saygısı ve psikososyal gelişimleri arasındaki farklılıkların incelenmesi (Tez no. 443133) [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Türkiye]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Zentall, S. R. (2009). Early parent-child relationship and type of parental praise and criticism as predictors of toddler motivation on an unsolvable task [Doctoral dissertation, University of Notre Dame, Indiana-USA]. https://doi.org/10.7274/dr26xw44r8n