YARGI KARARLARIYLA BORCA BATIKLIK KAVRAMI

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 11, 31 - 44, 28.06.2023

Filiz Yenipınar

Öz

Bu çalışma, borca batıklık durumunun etki ve sonuçları üzerine bir araştırmadır. İflasın ertelenmesi, borca batık durumda bulunan şirket tarafından sunulan somut öngörüler içeren, ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi çerçevesinde bu durumdan kurtulması kuvvetle muhtemel bulunan kooperatiflerle sermaye şirketleri için öngörülmüş bir hukuki korunma yoludur. İflasın ertelenebilmesi için şirketin borca batık durumda olması sunulacak ciddi ve inandırıcı bir iyileştirme projesi kapsamında şirketin mali durumunu düzeltebileceğine dair somut veriler ileri sürmesi ve fevkalade mühletten yararlanmamış olması gerekir. Borca batıklık, 6102 Sayılı TTK’nın 377. maddesinde gösterilen şekilde varlıkların rayiç değerine ve İİK’nın 178/1. madde ve fıkrasında belirtilen alacaklılar listesinde gösterilenler ile gerçek anlamda tespit edilebilecek diğer borçların tutarına göre belirlenmelidir. TTK'nın 324. ve İİK'nın 179. maddeleri uyarınca borca batık hale gelen şirket bunu mahkemeye bildirmek ve iflasını istemek zorundadır. İİK'nın 181. maddesinin aynı Kanun'un 160. maddesine yaptığı yollama nedeniyle, İİK'nın 178. ve 179. madde hükümleri uyarınca doğrudan iflas talebinde bulunan şirket temsilcisi ya da müdürü, ilk alacaklılar toplantısına kadar gerekli masraflar ile iflas kararının kanun yolları için gerekli tebliğ masraflarını avans olarak mahkeme veznesine yatırmalıdır. İİK'nın 178. ve 179. maddesi uyarınca iflasa karar verilebilmesi için şirketin borca batık durumda olması gerekir. Aciz hali borçlunun ödeme araçlarından yoksunluğu nedeniyle, derhal ödemesi gereken para borçlarını ödemek konusundaki yeterli ekonomik imkana sahip olmamasıdır. Borca batıklık ise, borçlunun malvarlığındaki aktif değerler toplamının, pasif değerler toplamını karşılayamaması durumudur. Borçlunun aciz hali ne kadar ağır olursa olsun (İİK'nın 178/III deki durum olmadıkça) kendi iflâsını isteyen borçlu, aciz halinde bulunduğunu ispat etmek zorundadır. İflas talebi üzerine mahkemece bilirkişi incelemesi yapılarak iflas talebinin yerinde olup olmadığı belirlenir. Borca batıklığın tespiti için TTK'nın 324. maddesi uyarınca bir borca batıklık bilançosu hazırlanmalıdır. Borca batıklık durumunu belgelemek amacıyla bu aşamada Mahkemeye sunulacak olan “ara bilanço”, şirket aktiflerinin “muhtemel satış fiyatları” üzerinden yapılan bir bilanço olmak gerektir. Yıllık normal bilançolardan farklı olan bu bilançoda şirketin sermayesi ve yedek akçeleri pasif hanesinde gösterilmezken, aktif hanesinde şirketin gerçek mevcudu piyasadaki cari fiyatlar esas alınarak gösterilir.

Anahtar Kelimeler

Borca Batıklık, İyileştirme Projesi, Blanço, Alacaklı, Aktif Değerler., Borca Batıklık, İyileştirme Projesi, Blanço, Alacaklı, Aktif Değerler.

Kaynakça

• Alpaslan, Halil İbrahim., Çatıkkaş, Özgür, (2014) “Borca Batıklık Kavramı ve Finansal Kiralama Yoluyla Edinilen Duran Varlıkların Borca Batıklık Bilançosunda Değerlemesi”, Vergi Sorunları Dergisi, S.304, Ocak, s.97
• Arslan, Ramazan, (2008). “ İflasın Ertelenmesi Uygulamaları”, Bankacılar Dergisi, s. 116-123.
• Aslanoğlu, S., Özalp, Ali Rıza, (2013). “ İflas Ve İflas Erteleme Hallerinde Alacaklıların Durumu”, Muş Barosu Dergisi,13.11.2013,www.musbarosu.org.tr/Detay.aspx?ID=21287&Tip=Haber, ( E.T. 14.02.2022).
• Atalay, Oğuz, (1996) Anonim Şirketlerin İflası, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları. Atalay, Oğuz, (1996 ) Anonim Şirketlerin İflası, İzmir: Güncel Hukuk Yayınları.
• Atalay, Oğuz, (2006) Borca Batıklık ve İflasın Ertelenmesi, İzmir: Güncel Hukuk Yayınları.
• Atalay, Oğuz, (2007) Borca Batıklık ve İflasın Ertelenmesi (2. Baskı), İzmir: Güncel Hukuk Yayınları.
• Atalay, Oğuz, (2008) ‘Borca Batıklığın Tespiti’: Prof. Dr. Bilge Öztan’a Armağan, Ankara: Turhan Kitabevi.
• Bitlisli, Ferhat., Yılmaz, Tayfun, (2016). “ İflasın Ertelenmesinde Borca Batıklık Bilançosunun Oluşturulması: Bir Uygulama ” , Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.: 8 S.: 15, Yıl, Haziran, s. 207-223.
• Boran Güneysu, Nilüfer., Çapa, M. Sadık (2014) “ Borca Batıklık ve İflasın Önlenmesi Yolu Olarak Sıradan Çekilme Anlaşması ” İÜHFD, C: 5, S: 1, s. 77-118. Çavdar, Seyit ve Biçkin, İnci, (2006), İflas ve İflasın Ertelenmesi, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Diril, Muhammed Kasım, (2014). “ İflas Erteleme Nedir? Hukuki Ve Mali Sonuçları Açısından İflas Erteleme Sürecinin İncelenmesi ”, İzmir SMMMO.
• Dumanoğlu, Sezai,(2011). İflasın Ertelenmesi, Borca Batıklık ve İyileştirme Projeleri (2.Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayım. Eriş, Gören, (2013). TTK m. 376 Gerekçesi, Ticari İşletme ve Şirketler Cilt II, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ermenek, İbrahim, (2008) “ İflasın Ertelenmesi”, Ankara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Özel Hukuk (Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku) Ana Bilim Dalı / Medeni Usül İcra İflas Hukuku Bilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara
• Ermenek, İbrahim, (2009) İflasın Ertelenmesi, Ankara: Adalet Yayınevi. Eroğlu, Orhan, (2019) Uygulamada Konkordato, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gören, Ömer , (2007) “ İflasın Ertelenmesi Tedbir Talepli Bir İflas Davasıdır ”, Ankara Barosu Dergisi, Yıl 65, (2): 211-213.
• Güneysu Boran, Nilüfer ve Çapa, Sadık “Borca Batıklık ve İflasın Önlenmesi Yolu Olarak Sıradan Çekilme Anlaşması”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:5 S:1 2014, s.80.
• Güralp, Ayşe. Gülin, (2005). “ İflasın Ertelenmesinde Kayyım Atanması ”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl: 2005, C.:7, Özel Sayı (Prof. Dr. İrfan Baştuğ’a Armağan), s.57-78. Kaya, Arslan (2001). Borca Batık Anonim Şirketin İflasının Ertelenmesi (Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu'na 65. Yaş Günü Armağanı, İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
• Kaya, Pınar. ve Özkan, Azzem, (2013) “ İflasın Erteleme Sürecinde Ödenmemiş Sermaye Borçları”, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2): 194-203. Kayar, İsmail (1997) Anonim Ortaklıkta Malî Durumun Bozulması ve Alınacak Tedbirler, ( Konya: Mimoza Yayınları. Kuru, Baki., Arslan, Ramazan ve Yılmaz, Ejder. (2013) İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı (27.Baskı), Ankara: Yetkin Yayınları.
• Muşul, Timuçin. (2008). İflasın Ertelenmesi, İstanbul: Arıkan Basım Yayım. Oy, Osman ve Ergenç, Nida, (2014). İflasın Ertelenmesi ( 2. Baskı), İstanbul: Beta Basım, Öçal, Akar, (1975) “Anonim Şirketlerde Malî Durumun Bozulmasının Ortaya Çıkarttığı Bazı Hukukî Sorunlar”, Ankara Ticaret Odası Dergisi, 1975/6, s.9-22. Öktem, Seda, (2006) “ İflasın Ertelenmesinde Borca Batıklık Bilançosu”, İstanbul Barosu Dergisi, C: 80, S: 6, s. 2477-2490.
• Özbek, Mustafa, (2008) “ Yapım Sözleşmesinde Yüklenicinin İflâsının Ertelenmesiyle Ortaya Çıkan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri”, Legal Medeni Usul Ve İcra İflas Hukuku Dergisi, Yıl: 2008, S.:9, s.19–68. Öztek, Selçuk. (2007) İflasın Ertelenmesi, İstanbul: Arıkan Yayıncılık. Pekcanıtez, Hakan, ( 1991) Anonim Ortaklıkların İflası, Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Pekcanıtez, Hakan., Atalay, Oğuz., Özkan, Meral ve Özekes, Muhammet , ( 2008) İcra ve İflas Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları. Pekcanıtez, Hakan ve Güray Erdönmez, (2018) 7101 Sayılı Kanun Çerçevesinde Konkordato, İstanbul: Vedat Kitapçılık. Poroy, Reha., Tekinalp, Ünal ve Çamoğlu, Ersin, (2005) Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku (Güncelleştirilmiş 9. Basıdan 10. Tıpkı Basım), İstanbul: Vedat Kitapçılık. Pulaşlı, Hasan, (2018) Şirketler Hukuku Şerhi, C. 1, Ankara: Adalet Yayınevi.
• Sumer, Haluk, (2013) ‘Ticari Bilanço ve Borca Batıklık Bilançosu’ İstanbul Barosu Dergisi, C: 87, S: 2, s. 39-53. Tekinalp, Ünal, (1984). “ Sermayenin Yarısının Karşılıksız Kalması Halinde Yönetim Kurulunun ve Denetçilerin Görevi ”, İktisat ve Maliye Dergisi, C. XXXI, S. 7, 1984, s. 279-282.
• Toraman, Barış, (2007). İcra ve İflas Kanunu'na göre Sermaye Şirketleri ve Kooperatiflerde İflasın Ertelenmesi Talebi, Ankara: Yetkin Yayınları. Tuğcu, Abdullah, (2011). İflas ve İflasın Ertelenmesinin Kamu Alacaklarına Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Türk, Ahmet, (1999) Anonim Ortaklıkta Sermaye Kaybı ve Borca Batıklığın Hukuki Sonuçları, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Türk, Ahmet, (2016) “ Anonim Ortaklıkta Borca Batıklık ve İflâsın Ertelenmesi Konusunda 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Yürürlük Kanunu ile Getirilen Yenilik ve Değişiklikler”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi Cilt 32 Sayı 1, 2016, Sayfa 12 Ulukapı, Ömer, (2012) İcra ve İflas Hukuku ( 5.Baskı), Konya: Mimoza Yayınları.
• Uzay, Şaban ,(2008) “ Muhasebeci Bakış Açısı İle İflas Erteleme Süreci”, http://iibf.erciyes.edu.tr/akademi/mh/suzay/SUZAY_IES.pdf, ( E.T.: 25.10. 2022) Varıcı, İdris, (2014) “ İflas Ertelemesine Başvuran Şirketlerde Kayyımın Karşılaşabileceği Muhasebe Düzensizlikleri: KOBİ’lerde Durum Değerlendirmesi” , Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 2014/3.
• Yıldız, Birol. (2016) “ İflasın Ertelenmesi ve Uzlaşma Yoluyla Yeniden Yapılandırmada Muhasebe Meslek Mensubunun Rolü” , Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, s.192-223.
• Yıldız, Faruk Onur, ( 2017) “ İşletmelerde Borca Batıklık ve Süreklilik Denetimi” , Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Ekim 2017, s.47.
• Yılmaz, Berna Burcu. (2009). İflasın Tespiti Ve Ertelenmesi Yönünden Borca Batıklık Bilançosu ve İyileştirilmesi. Ankara: Türmob Yayınları. https://emsal.uyap.gov.tr/ ( E.T.: 15.10. 2022).
• https://karararama.yargitay.gov.tr/ ( E.T.: 10.08 / 15.10. 2022).