İlk Psikobiyografi Çalışması Freud’un Leonardo da Vinci Eseri ve Psikotarih Üzerine

Yıl 2020, Sayı: 11, 301 - 334, 27.12.2020

Hadiye Yılmaz Odabası

Öz

Psikanalizin kurucu babası Sigmund Freud, çoğunlukla ilk psikotarih çalışmasının da sahibi olarak anılmaktadır. Freud, psikanalizin klinik dışında da yapılabileceğini savunarak bu alanı uygulamalı psikanaliz olarak adlandırmış, biyografiye psikanalizin yönteminin nasıl uygulanacağı ve bulguların nasıl yorumlanacağına ilişkin ilk psikotarih/psikobiyografi örneğini Leonardo da Vinci çalışmasıyla vermiştir. Freud, Leonardo da Vinci çalışmasında, 1909'da Viyana Grubu’nda söylemiş olduğu “Tabii ki, karakterin özelliklerini anlamak için önce erkeğin cinsel yaşamını araştırmalıyız,” sözlerine uygun olarak klinik tanı kategorilerine dayalı motivasyon teorisini Leonardo’nun yaşamına uygulamıştır. Leonardo’nun yaşam öyküsündeki bazı boşlukları Bastırma, Yüceltme, Çocukluk Anısı, Eşcinsellik ve Narsisizm, Parafraks ve Perseverasyon, Gerileme ve Saplantı, Saplantılı Nevroz tanıları çerçevesinde analiz ederek “Leonardo neden böyle bir insandı? Neden belirli bir motiv modeli ve bu motivleri ifade etmenin özel yollarını geliştirdi? Leonardo’nun altında yatan motivasyonel kalıpların, çok çeşitli görünür davranışları üzerinde ne gibi etkileri oldu?” sorularının cevaplarını aramıştır. Freud, bu ilk psikobiyografi örneği ile iyi bir psikobiyografinin ilkelerini ortaya koyarken, bizzat kendi hataları yoluyla bu ilkelere uyulmaması halinde yaşanacak sonuçlara dair bir örnek de sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikotarih,, Psikobiyografi,, Freud,, Leonardo da Vinci

On the First Psychobiographical Work, Freud’s Leonardo da Vinci, and Psychohistory

Öz

The field of psychohistory emerged in the 1960s with the inclusion of psychology to history-related scholarly disciplines such as politics, economics, and culture. Even though the term, psychohistory, was first used as a popular notion in 1951 in Foundation, the science fiction trilogy of Isaac Asimov (1920-1992), this term was actually used in the 1920s and psychobiographical studies began to be conducted in the 1910s. Freud, the founding father of psychoanalysis, is often referred to as the author of the first psychohistory work. E. Erikson's Young Man Luther (1958) is accepted as the first academic psychohistory work and Erikson is seen as the founding father of psychohistory. Since the emergence of the discipline, there has been a trend towards psychobiography studies in the field of psychohistory. Although the roots of psychobiography go back to Plutarch, Freud was the first to apply a formalized metapsychology. Freud called this field applied psychoanalysis, arguing that psychoanalysis can also be done outside the clinic and gave the first example of psychohistory / psychobiography on how to apply the method of psychoanalysis to biography and how to interpret the findings with his work on Leonardo Da Vinci.

Anahtar Kelimeler

Psychohistory, Psychobiography, Freud, Leonardo da Vinci.

Kaynakça

• Augustinus, İtiraflar, çev. Dominik Pamir (İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1999).
• Binion, Rudolph. “Psychohistory.” in International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2001.
• Bloch, Marc. Tarih Savunusu veya Tarihçilik Mesleği, Çeviren: A. Berktay. İstanbul, İletişim Yayınları, 2018.
• Braudel, Fernand. Akdeniz ve Akdeniz Dünyası, Çeviren: M. A. Kılıçbay. İstanbul, Doğu Batı Yayınları, 2018.
• Burke, Peter. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, Çeviren: Mehmet Küçük. İstanbul, DoğuBatı, 2006.
• Burke, Peter. Sosyoloji ve Tarih, Çeviren: M. T. Akad. İstanbul, Islık Yayınları, 2019.
• Candan, Ferdi, İlden, Serkan. “A Clockword Orange Filmi Üzerine Freudyen Kişilik Kuramları Çerçevesinde Psikanalitik Bir Bakış.” II. Uluslararası Felsefe, Eğitim, Sanat ve Bilim Tarihi Sempozyumu, 03-07 Mayıs Bildiriler, 2017, 810-825.
• Chapman, E. “Applied Psychoanalysis?” 2018. https://therapeia.org.uk/ttr/2018/11/27/applied-psychoanalysis/
• Collingwood, G. Tarih Tasarımı. Çeviren: K. Dinçer. İstanbul, Ara Yayıncılık, 1990.
• deMause, Lloyd. “The History of Child Abuse,” The Journal of Psychohistory 25/3, 1998. https://psychohistory.com/articles/the-history-of-child-abuse/
• deMause, Lloyd. “The Psychogenic Theory of History,” The Journal of Psychohistory 25/2, 1997, 112-183.
• deMause, Lloyd. Foundations of Psychohistory. Londra, Creative Roots Pub., 1982.
• Diker, Can. “Modern Bireyin ‘Miyop’ Sorunu: Foucault’nun Özne ve İktidar Kavramları Bağlamında ‘The Lobster’ Filminin Analizi.” SineFilozofi Dergisi Özel Sayı, 2019, 91-105.
• Elms, Alan C. “Freud as Leonardo: Why the First Psychobiography Went Wrong.” Journal cf Personality 56, 1988, 20-40.
• Elms, Alan C. “Sigmund Freud Psychohistorian.” Annual of Psychoanalysis XXXI içinde (65-78), Hillsdale, Analytic Press, 2003.
• Elms, Alan C. Uncovering Lives: The Uneasy Alliance of Biography and Psychology. Oxford University Press, 1994.
• Elovitz, Paul. The Making of Psychohistory. UK, Routledge, 2018. Erinç, Sıtkı M. Sanat Psikolojisine Giriş. Ankara, Ayraç Yayınları, 1998.
• Esman, Aaron H. “What is ‘Applied’ in ‘Applied’ Psychoanalysis?” International Journal of Psycho-Analysis 79, 998, 741-752.
• Fevbr, Lucien. Uygarlık, Kapitalizm ve Kapitalistler, Çeviren: M. A. Kılıçbay. Ankara, İmge Kitabevi, 2001.
• Freud, Jung, Adler. Psikanaliz Açısından Edebiyat, Çeviren: Selahattin Hilav. İstanbul: Ataç Kitabevi, 1981.
• Freud, Sigmund. “The Neuro-Psychoses of Defence.” In The Standard Edition of the Complete Psychological Works of Sigmund Freud Volume III: (1893-1899) Early Psycho-Analytic Publications. ed. J. Strachey. London: Hogart Press, 1962.
• Freud, Sigmund. Rüyalar ve Yanılgılar Psikolojisi. Çeviren: A. Seden. İstanbul, Altın Kitaplar,1978.
• Freud, Sigmund. Günlük Yaşamın Psikopatolojisi. Çeviren: Şemsa Yeğin. İstanbul, Payel Yayınları, 1996.
• Freud, Sigmund. Rüyaların Yorumu II, Çeviren: İ. Kırımlı. İstanbul, Alter Yayınları, 2011.
• Freud, Sigmund. Rüya Yorum Metodu, Çeviren: A. Günkut. İstanbul, Ataç Kitabevi, 2014.
• Freud, Sigmund. Leonardo da Vinci. İstanbul, Oda Yayınları, 2019.
• Freud, Sigmund. Psikanaliz Üzerine. İstanbul, Cem Yayınevi, 2019.
• Freud, Sigmund. Psikanalize Giriş: Hatalı Eylemler, Çeviren: A. C. İdemen. İstanbul, Cem Kitabevi, 2019.
• Freud, Sigmund. Yaşamım ve Psikanaliz. İstanbul, Say Yayınları, 2019.
• Herodotos. Tarih, Çeviren: Müntekim Özmen. İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
• Hesiodos. İşler ve Günler, Çeviren: Sabahattin Eyüboğlu, Azra Erhat. İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2016.
• Hobsbawm, Eric. Tarih Üzerine, Çeviren: O. Akınhay. İstanbul, Bilim Sanat Yayınları, 1999.
• Kulaksızoğlu, Işın. B., Tükel, Raşit, Üçok, Alp, Yargıç, İlhan ve Yazıcı, Olcay. Psikiyatri. İstanbul, İÜ Tıp Fakültesi Yayını, 2009.
• Lawton, Henry. “Psychohistory News.” Newsletter of the International Psychohistorical Association 33/2, 2014, 1-4.
• Lawton, Henry. The Psychohistorian's Handbook. New York, The Psychohistory Press, 1988.
• Michelet, Jules. Fransız İhtilali Tarihi, Çeviren: H. Varoğlu. İstanbul, MEB Yayınları, 1967.
• Noland, Richard W. “Psikotarih: Teori ve Pratik.” Çeviren: M. Alican. Tarih Okulu VI, 2010, 95-123.
• Ormanlı, Okan. “Başlangıç Filminde Psikanalitik Öğeler Ve Rüya Olgusu.” Yedi DEÜ GSF Dergisi 6, 2011, 55-62.
• Padovan, Caio and Darriba, Vinicius “The Notion of Applied Psychoanalysis in the Early Years of the Psychoanalytic Movement,” Psicol. USP 27/1, 2016, 45-63.
• Parman, Talat. “Faşizm Günlerinde Düş ve Düşlem.” Psikanaliz Yazıları 33 – Psikanaliz ve Tarih içinde (117-126). İstanbul, Bağlam Yayınları, 2016.
• Plutarkhos. Paralel Hayatlar, Çeviren: İo Çokona. İstanbul, İş Bankası Kültür Yayınları, 2015.
• Ponterotto, Joseph G. “Psychobiography in psychology: Past, present, and future,” Journal of Psychology in Africa, 25/5, 2015, 379–389. http://dx.doi.org/10.1080/14330237.2015.1101267
• Quinodoz, Jean Michel. Freud’u Okumak, Çeviren: B. Kolbay ve Ö. Soysal. İstanbul, Bağlam Yayınları, 2019.
• Renshon, Stanley A. The Psychological Assessment of Presidential Candidates. New York, Routledge 1998.
• Runyan, William Mckinley. Life Histories and Psychobiography: Explorations in Theory and Method. New York, Oxford University Press, 1982.
• Shiner, Larry. “Psychobiography.” www.encyclopedia.com/psychology/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/psychobiography
• Strabon. Geographika, Çeviren: A. Pekman. İstanbul, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 1993.
• Strozier, Charles B. and Offer, Daniel The Leader Pscyhohistorical Essays. New York, Springer, 1985.
• Tacitus. Germania & Britannia. Çeviren: Furkan Akderin. İstanbul: Alfa Yayınları, 2006.
• The Psychiatrist as Psychohistorian, Task Force Report 11. Washington, American Psychiatric Association, 1976.
• Thukydides. Peloponnessos Savaşları. Çeviren: Furkan Akderin. İstanbul, Belge Yayınları, 2019.
• Tilega, Cristian and Byford, Jovan (ed.). Psychology and History Interdisciplinary Explorations. New York: Cambridge University Press, 2014.
• Tükel, Raşit. Freud Okumaları. İstanbul, Bağlam Yayınları, 2014.