Medeniyet Bunalımından Ütopik Bir Siyasal Kurguya: Sezai Karakoç’un Diriliş Partisi

Yıl 2023, Sayı: 16, 109 - 125, 29.06.2023

Metin Özkan

https://doi.org/10.32739/uskudarsbd.9.16.121

Öz

Bu çalışma, Sezai Karakoç’un medeniyet tasavvurundan hareketle ortaya koyduğu siyaset perspektifinin imkân ve sınırlarını tartışmaya açmaktadır. Entelektüel serüveni şairliğinin gölgesinde kalan Karakoç, diriliş kavramsallaştırmasıyla özdeşleşen bir fikir sistematiği geliştirmiştir. Yıllara yayılan fikrî metinlerinde teorik düzlemde istikrarlı ve tutarlı bir siyasal çizgiyi takip etmek mümkündür. Bu bağlamda Türk düşün dünyasında nevi şahsına münhasır bir konumu bulunduğu ifade edilebilir. Birçok aydın gibi yaşadığı dönemin siyasal ve toplumsal gelişmelerinden ziyadesiyle etkilenen Karakoç’u çağdaşlarından ayıran hususlardan belki en önemlisi, geliştirdiği düşün çizgisiyle içerisinde bulunduğu dönemi fikrî yönde etkileme kapasitesinden ileri gelir. Nitekim İslâm’ın siyasal yorumundan beslenerek medeniyet tahlilini ortaya koyan ve diriliş mefhumuyla kendine özgü bir devlet perspektifi geliştiren Karakoç’un Türkiye özelinde 20. yüzyıl siyasal İslâmcılığı ve genel olarak merkez sağ cenah üzerinde etkisi hissedilir. Pratiğe dönüşmeyen teorinin bir eksiklik göstergesi olduğunu savunan mütefekkir, siyasete de dâhil olur. Öncülüğünde kurulan ve ölümüne kadar genel başkanlık sıfatını taşıyacağı Diriliş Partisi ve Yüce Diriliş Partisi ile farklı bir siyasal lider portresi çizer. Buradan hareketle çalışmada, Karakoç’un düşün dünyası ekseninde (Yüce) Diriliş Partisi’nin siyaseten taşıdığı anlama odaklanılmaktadır. Bu hedef doğrultusunda yazarın siyasal düşüncesini merkeze alan kitaplarından yararlanılmıştır. Ek olarak parti programları ve tüzükleri incelenmiş, Karakoç’un parti konuşmalarının yer aldığı derlemeler taranmıştır. Çalışmanın nihai amacı Karakoç’un medeniyet tasavvuru ile devlet perspektifi arasındaki ilişkinin tespiti üzerine kuruludur. Böylelikle (Yüce) Diriliş Partisi’nin Türkiye siyasetinde bulduğu karşılık ütopik ve realist bulgular ışığında analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Diriliş Hareketi, Medeniyet, Diriliş Partisi, Ütopya

From Civilization Crisis to Utopia in Political Fiction: The Diriliş Party of Sezai Karakoç

Öz

This study discusses the possibilities and limitations of the political perspective that Sezai Karakoc advocates in his concept of civilisation. Karakoc, whose intellectual adventure is overshadowed by his poetry, has developed a systematics of ideas identified with the concept of resurrection (diriliş). A stable and consistent political line can be theoretically traced in his philosophical texts, which span years. In this way, he can be said to occupy a unique position in Turkish thought. Like many intellectuals, Karakoc was influenced by the political and social developments of the time in which he lived. He is distinguished from his contemporaries primarily by his ability to influence the period in which he lived intellectually through the line of thought he developed. Indeed, Karakoc, who presented the analysis of civilisation through the political interpretation of Islam and developed a unique state perspective with the concept of resurrection, influenced not only the political Islamism of the 20th century but also the political Islamism of Turkey and the centre-right flank in general. The thinker argues that theory not put into practice is an indicator of inadequacy and also engages in politics. With the Diriliş Party and the Yüce Diriliş Party founded under his leadership, he represents another political leadership and will hold the title of general chairman until his death. From this perspective, the study focuses on the political significance of the (Yüce) Diriliş Party on Karakoc's conceptual axis. For this purpose, the author's most influential works on politics were consulted. Likewise, the programme and statutes of the Diriliş Party and the Yüce Diriliş Party were examined, and the collections containing Karakoc's party speeches were scanned. The ultimate goal of the study is to determine the relationship between Karakoc's conception of civilisation and the state perspective. Thus, the reaction of the (Yüce) Diriliş Party in Turkish politics is analysed in light of utopian and realist insights.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoc, Resurrection Movement, Civilization, Diriliş Party, Utopia

Kaynakça

• Abak, Şaban. “Sezai Karakoç’ta Devlet Fikri ve ‘Yüce Devlet’ İdeali” Uluslararası Sezai Karakoç Sempozyumu Bildirileri içinde, Editör: Kemal Timur, 225-240. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Can, Hamit. “Siyasal Bir Tasarım Olarak Diriliş Partisi”, Hece Dergisi Bir Uygarlık Tasarımı Olarak Diriliş Özel Sayısı 73, (2003): 467-478.
• Çakır, Ruşen. Ayet ve Slogan. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
• Diclehan, Şakir. Sanat ve Düşünce Dünyasında Sezai Karakoç. 3. Baskı, İstanbul: Dicle Yayıncılık, 2018. Duran, Burhaneddin. “Türkiye İslâmcılığında Medeniyet Söylemi ve Sezai Karakoç Düşüncesi” Türkiye’de İslâmcılık Düşüncesi ve Hareketi Sempozyum Tebliğleri içinde, Editörler: İsmail Kara ve Asım Öz, İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 2013.
• Durmaz, İbrahim. “Sezai Karakoç’un Siyasi Düşüncesi”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi • 125 Sezai Karakoç’un Diriliş Partisi Üniversitesi, 2022.
• Erkilet, Alev. “Modern Türkiye’de Doğu Düşüncesine Yaklaşımlar” Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce Cilt 9: Dönemler ve Zihniyetler içinde, Editör: Ömer Laçiner, İstanbul: İletişim Yayınları, 2009. Erol, Murat. “Geleneğin Diriliş’i: Bir Fikir Adamı Olarak Sezai Karakoç”, TYB Akademi 3(7), (2013): 111-132.
• Hobsbawm, Eric. Kısa 20. Yüzyıl 1914-1991: Aşırılıklar Çağı. Çev. Yavuz Alogan, İstanbul: Sarmal Yayınevi, 1996.
• Karadeniz, İrfan. “Sezai Karakoç’ta Toplum, Millet ve Devlet Kavramları”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, 2017.
• Karakoç, Sezai. Fizikötesi Açısından Ufuklar ve Daha Ötesi I: Perde Devrildiği An. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2008.
• Karakoç, Sezai. Dirilişin Çevresinde. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2009.
• Karakoç, Sezai. Düşünceler II: Kurumlar. 3. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2011.
• Karakoç, Sezai. Çıkış Yolu I: Ülkemizin Geleceği. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2012.
• Karakoç, Sezai. Çıkış Yolu III: Kutlu Millet Gerçeği. 4. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2013.
• Karakoç, Sezai. Günlük Yazılar I: Farklar. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2014.
• Karakoç, Sezai. Düşünceler I: Kavramlar. 6. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2015a.
• Karakoç, Sezai. Çıkış Yolu II: Medeniyetimizin Dirilişi. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2015b. Karakoç, Sezai. Günlük Yazılar II: Sütun. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2016a.
• Karakoç, Sezai. Diriliş Neslinin Amentüsü. 38. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2016b.
• Karakoç, Sezai. Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı II: Başyazılar. 5. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2017a.
• Karakoç, Sezai. İnsanlığın Dirilişi. 11. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2017b.
• Karakoç, Sezai. Diriliş Muştusu. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2021a.
• Karakoç, Sezai. Yitik Cennet. 60. Baskı, İstanbul: Diriliş Yayınları, 2021b.
• Karataş, Turan. Doğu’nun Yedinci Oğlu Sezai Karakoç. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1998.
• Kılıç, Emrullah. “Yitik Cennet: Ütopya mı Gerçek mi? Düşüşten Dirilişe Sezai Karakoç’ta Medeniyet Meselesi”, Eskiyeni 47, (2022): 517-539.
• Süreya, Cemal. 99 Yüz: İzdüşümler-Söz Senaryosu. 3. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019. Tan, Rıdvan. “Siyaset ve Ütopya: Sezai Karakoç’un Diriliş Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi, 2021.
• Yüce Diriliş Partisi, Parti Programı. Erişim: http://yucedirilis.org.tr/parti-programi/
• Yüce Diriliş Partisi, Parti Tüzüğü. Erişim: http://yucedirilis.org.tr/parti-tuzugu/