II. Mahmud’un Rumeli Seyahati

Yıl 2024, Sayı: 18, 163 - 177, 30.06.2024

Sinan Çakir

Öz

Osmanlı Devleti’nin içerde ve dışardaki gelişmeler sebebiyle çalkantılar içinde olduğu bir dönemde yürürlüğe koyduğu bir dizi reformlar ile ülkenin klasik devlet düzeninden askeri düzenine, kılık kıyafetinden gelenekçi anlayışına kadar birçok şeyi kökünden değiştiren II. Mahmud’un Rumeli seyahati bu yazının temel konusudur. Sultanın yaptığı beş yurtiçi gezisinin sonuncusu ve en uzun sürelisi olan Rumeli seyahati boyunca askeri ıslahatlar, yeni yapılan bina ve istihkamlar teftiş olunmuş, özellikle 1828-1829 Rus savaşı sırasında maddi manevi ağır yara alan Rumeli halkına temas ve yardım edilmiş, Takvim-i Vekayi’de bu gezi anlatılarak ve gezi sürecinde diplomatik faaliyetlerde bulunularak tüm imparatorluğa ve dünyaya bir mesaj verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

II. Mahmud, 1828-29 Osmanlı-Rus Savaşı, Varna, Şumnu, Silistre, Rusçuk, Tırnova, Edirne

Trip of Mahmud the Second to Rumelia

Öz

The main subject of this article is the Rumelia trip of Mahmud II, who radically changed many things, from the classical state order to the military order, from the dress code to the traditionalist approach, with the series of reforms he put into effect at a time when the Ottoman Empire was in turmoil due to internal and external developments. During the Rumelia trip, which was the last and longest of the sultan's five domestic trips, military reforms, newly built buildings and fortifications were inspected. In particular, the people of Rumelia, who were seriously injured both materially and morally during the 1828-1829 Russian war, were contacted and helped, and a message was tried to be given to the whole empire and the world by describing this trip in Takvim-i Vekayi and carrying out diplomatic activities during the trip.

Anahtar Kelimeler

Mahmud II, 1828-29 Ottoman-Russian War, Varna, Shumen, Silistra, Ruse, Veliko Tarnovo, Edirne

Kaynakça

• Ahmed Lütfi Efendi, Ahmed Lutfi Efendi Tarihi, Cilt IV-V, Tarih Vakfı-Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1999.
• Akyıldız, Ali, Osmanlı Merkez Bürokrasisi (1836-1856), Timaş Yayınları, İstanbul, 2018.
• Akyıldız, Ali, ‘‘Sultan II. Mahmud’un Hastalığı ve Ölümü’’, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, Sayı: 4, TİSAV, İstanbul, 2001, s. 49-84.
• Beydilli, Kemal, ‘‘II. Mahmud’’, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, Ankara, 2003, s. 352-357.
• Erdem, Ebru, ‘‘II. Mahmud’un Memleket Gezileriyle İlgili İki Eser: Sefername-i Hayr ve Âyâtü’l-Hayr’’, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yeniçağ Tarihi Programı, İstanbul, 2011.
• Deringil, Selim, ‘‘II. Mahmud’un Dış Siyaseti ve Osmanlı Diplomasisi’’, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1990, s. 59-71.
• Derman, M. Uğur, ‘‘Mustafa İzzet, Yesarizade’’, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 31, İstanbul, 2006, s. 307-309.
• Geertz, Clifford, Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology, New York: Basic Books, 2000.
• Gülsoy, Ufuk, ‘‘1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rumeli’de Rus İşgaline Uğrayan Yerlerin Durumu’’, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1990, s. 21-37.
• Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Çeviri: Nilüfer Epçeli, Çeviri Kontrol: Kemal Beydilli, Cilt V, Yeditepe Yayınevi, İstanbul, 2005.
• Karateke, Hakan T., Padişahım Çok Yaşa!, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2004.
• Kırlı, Cengiz, Sultan ve Kamuoyu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2008.
• Konuk, Neval, Sultan II. Mahmud'un Rumeli Seyahati ve Nişan Taşları, Stratejik Araştırmalar Merkezi, Ankara, 2016.
• Moltke, Helmuth von, Türkiye Mektupları, Çeviri: Hayrullah Örs, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1969.
• Necipoğlu, Gülru, Architecture, Ceremonial and Power: The Topkapı Palace in the Fifteenth and Sixteenth Century, Harvard University Press, 1991.
• Özcan, Abdülkadir, ‘‘II. Mahmud’un Memleket Gezileri’’, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul, 1991, s. 361-381.
• Özen, Özlem, ‘‘II. Mahmud Dönemi Askeri Islahat Sürecinde Ortaya Çıkan Kışla Yapıları ve Mimari Özellikleri’’, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı, İstanbul, 2013.
• Poole, Stanley Lane, Lord Stratford Canning’in Türkiye Anıları, Çeviri: Can Yücel, Yurt Yayınları, Ankara, 1988.
• Quataert, Donald, ‘‘Clothing Laws, State and Society in the Ottoman Empire, 1720-1829’’, International Journal of Middle East Studies, Vol. 29, 1997, s. 403-425.
• Şahin, Ahmet Yavuz, ‘‘Sultan II. Mahmud ve Dönemi’’, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlahiyat Anabilim Dalı İslam Tarihi Bilim Dalı, İstanbul, 2009.
• Yılmazer, Ziya, ‘‘Esad Efendi, Sahhaflar Şeyhizade’’, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 11, İstanbul, 1995, s. 341-345.