Sanat Eleştirisi Bütüncül Yaklaşım İzleğine Göre "Ölüler Adası" Adlı Eserin Sanat Eleştirisi

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 11 - 24, 20.05.2024

Kani Ülger

Öz

Sanat eleştirisinde “yapıt merkezli”, “alımlayıcı merkezli”, “sanatçı merkezli” ve “toplum merkezli” olmak üzere, 4 yaklaşım olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte, sanat eleştirisinde “ikonografi” de diğer bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir. Bu yaklaşımların yanı sıra, sanat eleştirisini eser üretim tarihi merkeze alınarak tarihsel dönem, sanatçı ve sanat kuramları çerçevesinde geniş bir perspektiften bakılarak, bütüncül bir çerçevede, Sanat Eleştirisi Bütüncül Yaklaşım İzleği (SEBYİ) ile ele almak da mümkündür. SEBYİ, sanat eserinin üretim tarihini odak alarak, disiplinler arası bir bakışla ilgili dönemin özelliklerini ortaya koyarak, incelenecek esere geniş bir perspektiften bakılmasını sağlamaktadır. Bu araştırmanın amacı; bir sanat eserini mevcut yöntemleri de dikkate alarak, SEBYİ’ye dayalı olarak, bütüncül bir yaklaşımla sanatsal eleştirisini yapmaktır. Dolayısıyla bu araştırmada bir sanat eserinin eleştirisi SEBYİ’ye dayalı olarak yapılacak ve bu yolla, eser değerlendirilmesinde ilgili alana farklı bir yaklaşım getirilmeye çalışılacaktır. Bu amaçla, çalışmanın araştırma sorusu şöyle belirlenmiştir: “Arnold Böcklin'in Ölüler Adası adlı eserinin sanat eleştirisi, SEBYİ’ye dayalı olarak nasıl yapılabilir?” Bu araştırma, eser değerlendirilmesinde karma yöntem ile nitel araştırma yönteminde tarama tekniğinde betimleyici bir desen içermektedir. Bu amaçla, monografik örnekleme yöntemi ile SEBYİ’ye dayalı olarak araştırılacak eser belirlenmiştir. Araştırmadaki veriler SEBYİ ve doküman analiz tekniğiyle ilgili alan yazın taranarak toplanmıştır. Araştırma sonunda, Arnold Böcklin, "Ölüler Adası" adlı eserinin karma yöntem ve SEBYİ’ye dayalı olarak, bütüncül bir bakışla yapılan sanat eleştirisinde, ilgili eserin dönem Avrupa’sında İtalya ekseninden resim sanatının somut bir yansıması olduğu yargısına varılmıştır. Sonuç olarak, bütüncül bir yaklaşımla SEBYİ’ye dayalı yapılan bir sanat eleştirisinde incelenen eser hakkında özgün bir yargıya ulaşılabileceği ortaya konulmuş böylece, sanat eleştirisinde SEBYİ’nin kullanılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sanat eleştirisi, Sanat Eleştirisi Bütüncül Yaklaşım İzleği (SEBYİ), Arnold Böcklin

Etik Beyan

“Sanat eleştirisi, Sanat Eleştirisi Bütüncül Yaklaşım İzleği (SEBYİ), Arnold Böcklin, Ölüler Adası” başlıklı çalışmamda araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur.

Destekleyen Kurum

Yok

Kaynakça

• Arnold Böcklin (t.y.), ET:07.01.24 https://www.theartstory.org/artist/bocklin-arnold/ Artun, A. (2010). Sanat manifestoları, (1. Basım). İletişim yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Kardeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Canatak, A. M. (2007). Modern Eleştiri Kuramları ve Mehmet Kaplan’ın Şiir Tahlil Metodu. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı 34. 139-155.
• Dartar, S. ve Kaplanoğlu, L. (2020). Arnold Böcklin’ın Resimlerinde Melankolik Yansımalar. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(73). 386-397.
• Demirel, U. (2021). Özgün Baskı Resim Eğitiminde Edebiyatın Rolü: Neruda ve O’Meara Örneği. Akdeniz Sanat, 15(27). 133-152. Doi:10.48069/akdenizsanat.816187
• Duncum, S. D. (2016). İmaj Analizine Giriş: Karma Yöntemlerin Değeri Üzerine. (Bedir Erişti, S. D., Ed.) Görsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 9-18). Pegem Akademi.
• Ersoy, A. (2010). Sanat eleştirisi. Artes Yayınları.
• Howard, M. (2013) Van Gogh (Çev.: M. Savcı ve Ö. Somersan). İş Bankası Kültür Yayınları.
• In the Sea (t.y.) ET: 07.01.2024 https://www.artic.edu/artworks/110507/in-the-sea
• Karabulut, N., Karakuzu, M. ve Konca, Y. (2010). Sanat Eğitiminde Pedagojik Eleştiri Yöntemleri. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (21), 87-111.
• Karabulut, N. (2010). Sanat Eğitiminde Bir Alt Disiplin Olarak Sanat Eleştirisi ve Bir Akademik Eleştiri Örneği. Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (20), 59-81.
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (11. Baskı). Nobel Yayınları.
• Kandinsky, V. (2015). Sanatta ruhsallık üzerine (Çev.: Gülin Ekici). Çınar Matbaacılık.
• Krén, E. ve Marx, D. (t.y.). Böcklin, Arnold. ET: 22.01.23 https://www.wga.hu/index_search.html
• Kuloğlu, Ü. ve Gülmemed, S. (2009). Müzik Tarihsel Süreç İçinde Türkiye’de Müzik ve Edebiyat İlişkisi. ET,11.12.2023 17.tarihselsurecicindeturkiyedemuzikveedebiyatiliskisi_20160125060918424%20(2).pdf
• Kum, Ö. (2022). Erwin Panofsky’nin İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemine Göre 1979-1983 Yılları Arası Bülent Erkmen Kitap Kapağı Tasarımlarının Analizi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi (TURKSOSBİLDER), 7(01), 140-151.
• Nikolic, D. (2023, February 18). 10 of Arnold Böcklin’s Most Celebrated Artworks. ET: 07.01.2024 https://www.thecollector.com/arnold-bocklin-most-notable-works/.
• Ötgün, C. (2008). Sanat Yapıtına Yaklaşım Biçimleri. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 159-178. https://doi.org/10.18603/std.46187
• Öztokat, N. ve Yüzgüller Arsal, S. (2014). Giotto’nun Ağıt freskinin İkonografik ve Göstergebilimsel Okuması. Sanat Tarihi Yıllığı, Sayı 23, 109-133.
• Phillips, S. (2016). İzmler; Modern sanatı anlamak. Yem Yayın.
• Poeticism (2023). ET:22.01.2023 https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/poeticism San, İ. (2004). Sanat ve eğitim (3. Baskı). Ütopya Yayınevi. Prof. Dr. Kani ÜLGER 24 San, İ. (2003). Sanat eğitim kuramları. Ütopya Yayınevi.
• Sırmalı, E. ve Yakar, G. (2021). Farklı Bölümlerden Gelen Öğrencilerin, ‘Desen’ Ve ‘Grafik Desen’ Eğitiminde Karşılaştıkları Zorluklar: Bursa Uludağ ve Kastamonu Üniversitesi Modelleri. Uluslararası Sanat Tasarım ve Eğitim Dergisi, 2(2), 11-25.
• Şakı Aydın, O. (2007). Alımlama araştırmaları ve kültürel çalışmalar geleneğinin katkısı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 119-131.
• Şirin, B. ve Coşkun, N. (2023). İkonografi ve İkonoloji yöntemi ile Fikret Mualla Saygı’nın ‘Yeni harfleri öğrenen kızlar’ Adlı Eserinin Analizi. Akademik Sanat, Sayı 19, 27-42, Doi: 10.34189/asd.2023.19.003
• Şenol, Ş. (2012). Araştırma ve örnekleme yöntemleri. Nobel.
• Türer, C. (2022). Bir Araştırma Programı Olarak Felsefe Günümüze Ne Söyler? Tetkik 2, (Eylül), 481- 494. https://doi.org/10.55709/tetkikdergisi.2022.2.40
• Türkcan, B. ve Coşkun, N. (2016). Görsel Kültür Çalışmaları. (Bedir Erişti, S. D., Ed.) Görsel Araştırma Yöntemleri içinde (s. 73-108). Pegem Akademi.
• Ülger, K. (2021). Sanat Eleştirisi Dersinin İşlenmesine Eleştirel Bir Yaklaşım. Sanat Dergisi (38), 33- 51. https://doi.org/10.47571/ataunigsfd.879739
• Varlık Şentürk, L. (2012). Analitik resim çözümlemeleri. Ayrıntı Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayınevi.
• Resim 1: Böcklin, Arnold (t.y.). ET, 22.01.2023 https://www.wga.hu/index_search.html.