EKONOMİK BÜYÜME BAKIMINDAN YAKINSAMA ANALİZİ:YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİ

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 50 - 59, 30.10.2025

Çağlar Sözen , Ferhat İspiroğlu

https://doi.org/10.63742/ustbd.1677575

Öz

Bu çalışma, yükselen piyasa ekonomilerinin uzun dönemli büyüme süreçlerinde yapısal benzerlik gösteren gruplar oluşturup oluşturmadığını analiz etmek amacıyla, Phillips ve Sul (2007, 2009) tarafından geliştirilen kulüp yakınsama yaklaşımını uygulamaktadır. Geleneksel β ve σ yakınsama testlerinin varsaydığı homojen yapıdan farklı olarak, bu yöntem ekonomik birimler arasındaki heterojenliği dikkate alarak çoklu denge yolları ve göreli geçiş dinamikleri temelinde yakınsama ilişkilerini değerlendirmektedir. Çalışmada, 1990–2022 dönemine ait 17 yükselen piyasa ekonomisinin kişi başına düşen reel GSYİH verileri kullanılarak hem genel yakınsama hipotezi hem de kulüp bazlı ayrışmalar test edilmiştir. Ampirik bulgular, ekonomiler arasında tek bir ortak dengeye doğru güçlü bir yakınsamanın bulunmadığını, bunun yerine üç farklı yakınsama kulübünün oluştuğunu ortaya koymaktadır. İlk kulüpte yer alan ülkeler güçlü ve istatistiksel olarak anlamlı bir konverjans süreci sergilerken, ikinci kulüpte kısmi ve daha düşük hızda bir yakınsama gözlemlenmiştir. Üçüncü kulüpte ise ülkeler arasında belirgin bir diverjans eğilimi tespit edilmiştir. Kulüpler arası birleşim analizleri, bazı ülkelerin entegrasyona açık olduğunu, ancak genel olarak birleşik kulüplerin daha düşük yakınsama katsayıları sergilediğini göstermektedir. Bulgular, yükselen piyasa ekonomilerinin büyüme performanslarının hem başlangıç koşulları hem de politika tercihlerine bağlı olarak farklılaştığını ve kalkınma süreçlerinde yapısal çeşitliliğin önemli rol oynadığını göstermektedir. Bu bağlamda, çalışmanın temel katkısı, yükselen ekonomilerde büyümenin tekil bir süreç değil, farklılaşmış dinamiklere sahip alt gruplar düzeyinde şekillendiğini ortaya koymasıdır. Politika önerileri, ülkelerin benzer özellikler taşıyan gruplar çerçevesinde değerlendirilmesini ve bölgesel ya da yapısal benzerliklere göre özelleştirilmiş kalkınma stratejilerinin geliştirilmesini önermektedir. Bu yaklaşım, makroekonomik politika tasarımında daha etkili ve hedefe yönelik bir perspektif sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Büyüme , Kulüp Yakınsama , Phillips ve Sul Yöntemi , Reel GSYİH

Kaynakça

• Apergis, N., & Payne, J. E. (2010). Energy consumption and growth in South America: Evidence from a panel error correction model. Energy Economics, 32(6), 1421-1426. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2010.04.006
• Barro, R. J., & Sala-i-Martin, X. (1992). Convergence. Journal of Political Economy, 100(2), 223-251. https://doi.org/10.1086/261816
• Bartkowska, M., & Riedl, A. (2012). Regional convergence clubs in Europe: Identification and conditioning factors. Economic Modelling, 29(1), 22-31. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2011.09.001
• Canova, F. (2004). Testing for convergence clubs in income per capita: A predictive density approach. International Economic Review, 45(1), 49-77. https://doi.org/10.1111/j.1468-2354.2004.00119.x
• Coşkun, N., & Demir, E. E. (2022). Club convergence: Do public investments play a role in regional income per capita convergence in Turkey? Ege Academic Review, 22(3), 323-336. https://doi.org/10.21121/eab.1111694
• Dufrenot, G., Mignon, V., & Tsangarides, C. (2010). The trade-growth nexus in the developing countries: A quantile regression approach. Review of World Economics, 146, 731-761. https://doi.org/10.1007/s10290-010-0066-5 Durlauf, S. N., Johnson, P. A., & Temple, J. R. (2009). The econometrics of convergence. In T. C. Mills & K. Patterson (Eds.), Palgrave Handbook of Econometrics: Volume 2: Applied Econometrics (pp. 1087-1118). Palgrave Macmillan.
• Kutan, A. M., & Yigit, T. M. (2007). European integration, productivity growth and real convergence. European Economic Review, 51(6), 1370-1395. https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2006.11.007
• Phillips, P. C., & Sul, D. (2009). Economic transition and growth. Journal of Applied Econometrics, 24(7), 1153–1185. https://doi.org/10.1002/jae.1080
• Phillips, P. C., & Sul, D. (2007). Transition modeling and econometric convergence tests. Econometrica, 75(6), 1771–1855. https://doi.org/10.1111/j.1468-0262.2007.00811.x
• Pritchett, L. (2002). It pays to be ignorant: A simple political economy of rigorous program evaluation. The Journal of Policy Reform, 5(4), 251-269. https://doi.org/10.1080/1384128032000096824
• Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65–94. https://doi.org/10.2307/1884513
• Swan, T. W. (1956). Economic growth and capital accumulation. Economic Record, 32(2), 334–361. https://doi.org/10.1111/j.1475-4932.1956.tb00434.x
• The World Bank. World Development Indicators (WDI). https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators.