Osmanlı Sonrası Bosna'da Yapılan Bazı Kur'an Tercümeleri Üzerine

Yıl 2012, Cilt: 18 Sayı: 18, 73 - 108, 01.12.2012

Ekrem GÜLŞEN* / İzzet Terziç**

Öz

Osmanlı idaresinden 1878’de çıkmasının ardından Bosna-Hersek’te pek çok Kur’an çevirisi yapılmıştır. Bu çevirilerden bazıları akîm kalırken, diğer bazıları ise yazma (mahdut) halindedir. Bu çalışmalardan, matbu olan altı tanesinin mütercim ve tercümeleri bu çalışmada değerlendirilmektedir

Anahtar Kelimeler

Bosna-Hersek, Kur’an tercümeleri, Bosna âlimleri, Bosna’da Kur’an çevirileri

Kaynakça

• Kur’an-ı Kerim
• Akgündüz, Murat, “Osmanlı İdaresi Döneminde Bosna-Hersek”, DEÜİFD, sayı XVIII, İzmir 2003.
• Aruçi, Muhammed, "Mehmed Cemâleddin Çausevıç”, DİA, Ankara 2003.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, trc. Coşkun Üçok, Mersin 1992.
• Bardhı, İsmail, 1918-1988 Yılları Arasında Bosna-Hersek ve Kosova’da Tefsir Sahasında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), AÜSBE, Ankara 1992.
• Basiç, Muhammed, “Moje Mısljenje o Prevodu Kur’ana od Ali Rıza Karabega”, el- Hidaje, Br. 11-12, Sarajevo 1938.
• Başiç, Muhammed, “Oprıjevodu Kur’ana Od Çavseviç-Pandca”, el-Hidâje, Br. 2-3, Sarajevo 1938.
• Başiç, Kemal, Osmanlı Devleti’nin Bosna-Hersek Müslümanlarıyla İlişkileri (Ayrılıştan 1914’e), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), AÜSBE, Ankara 1998.
• Ceriç, Mustafa, “Islam u Bosnı”, el-Kalem, Sarajevo 1994.
• Ceriç, Salım, Muslımanı Srpskohvatskog Jezıka, Svjetlost, Sarajevo 1980.
• Corovıc, Vladımır, Hıstorıja Bosne, (Knjıga I), Beograd 1940.
• Djurdjev, Branislav, “Bosna-Hersek”, DİA, İstanbul 1992.
• el-Halebî, Semin, ed-Dürru’l-masûn fi ulûmi’l-kitabi’l-meknûn, Dâru’l-Kalem, (3. Baskı), Şam 2011.
• el-Hanciş, Muhammed, el-Cevheru’l-esnâ fî terâcimi u’lemâi ve şua’râi Busna (tah. Abdülfettah Muhammed el-Hulv), (1. Baskı), Hecer li’t-tıbâ’ ve’n-neşr, Kahire 1992.
• el-Hidâye dergisi, sayı 7-8, yıl 1937.
• Fazlıç, İsmail, Hafızı u Sarajevu od 1878 Do Danas, Svjetlos, Sarajevo 1981.
• Grozdaniç, Süleyman, Uvod u prıjevod Kur’ana od Besima Korkut, Sarajevo 1977.
• Hadzıç, Kasım, “Neke Posebnostı Pandca-Çauşevıçevog Prıjevoda Kur’ana”, Br 127, İslâmska Mısao, Sarajevo 1989.
• Hadzıç, Kasım, “Prıjevod Kur’ana od Karabeg”, Islamska Mısao, Br. 125. Sarajevo 1889.
• Hamidullah, Muhammed, Kur’an-ı Kerim Tarihi, Ter. Salih Tuğ, İFAV Yayınları, İstanbul 1993.
• Hikmet dergisi, sayı 2, Bosna-Tuzla 1936.
• İhsanoğlu, Ekmeleddin, “Osmanlı Eğitim ve Bilim Kurumları”, Osmanlı Medeniyeti Tarihi, İstanbul 1999.
• İnalcık, Halil, “Mehmet II”, DİA, İstanbul 1993.
• Karabeg, Ali Rıza, Prevod Kur’ana, 2. Izdanje Mınhen 1990.
• Kariç, Enes, “Uvod u Tefsirske Znanostı”, Glasnık, Sarajevo 1973.
• Kariç, Enes, Kur’an sa Prıjevodom na Bosanski Jezık, Bosanska Knjıga, Sarajevo 1995.
• Kazimirski, Albin de Biberstein, Le Coran, Traductıon et Notes Par, Garnıer Freres, 1981.
• Köprülü, Fuat, Osmanlı Devletinin Kuruluşu, Ankara 1988.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, Ebû Abdillâh, el-Câmî li-ahkâmi’l-Kur’ân ve’l- mübeyyinü limâ tademmenehû mine’s-sünneti ve âyi’l-Furkân, (tah. Muhammed e Hafnâvî ve Mahmûd Hâmid Osman), Dâru’l-Hadîs, (2. Baskı), Kahire 1996
• Ljubibratic, Mica, Prevod Kur’ana, Svjetlost, Reprınt Izdanje Iz, Godıne 1895.
• Mlivö, Mustafa, Prıjevod Kur’ana, Dom Stampe, Zenica, Bugojno 1995.
• Okiç, M. Tayyip, “Neşredilmemiş Bazı Türk kaynaklarına Göre Bosna Hıristiyanları”, trc. Salih Akdemir, Recep Duran, İslami Araştırmalar, VI/4, 1993.
• Okiç, M. Tayyip, “Saraybosna Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi Yazma Eserler Kataloğu”, AÜİFD, c. 12, Ankara 1964.
• Ramiç, Yusuf, “Povodi Objave Kur’an”, Bıblıotıka İslamska Mısao, Sarajevo 1984.
• Ramiç, Yusuf, “Prevodenje Kur’ana”, Takvim, Sarajevo 1976.
• Sabanovıc, Hazım, Knjızevnost Muslımana BiH Na Orıjentalnım Jezıcıma, Svjeetlost, Izdavaco Preduzece, Sarajevo 1973.
• Sadak, Bekir, “Bosnevî”, DİA, İstanbul 1992.
• Smajloviç, Ahmed, Predgovor Prıjevodu Kur’ana Korkuta, Zagreb 1993.
• Tanaskoviç, Darko, “Kur’ân”, Mogucnosti, Br. 8-9, 1979.
• Terzıç, Izzet, el-İ’nâye bi’l-Kur’âni’l-Kerîm fi’l-Busna, el-Cemiyyetu’l-İslâmiyye fi’l- Busna ve’l-Hersek, (1. Baskı), Mostar 2003.
• Uralgiray, Yusuf, İlk ve İleri Dilbilgisi, Tebliğ Yayınları, İstanbul, ts.
• Yıldırım, Suat, “Kazimirski”, DİA, Ankara 2002.
• Yıldırım, Suat, Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Işık Yayınları, İstanbul 2002.
• Zamahşerî, Cârullâh Muhammed b. Abdullâh, el-Keşşâf an hakâiki’t-tenzîl ve uyûni’l- ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut-Lübnan ts.