İslâm düşünce tarihinde Hz. Peygamber’in vefatını
takip eden süreçte her toplumda olabilecek bazı ihtilaflar ortaya çıkmıştır.
Bunların arasında önemli bir yere sahip olan konulardan birisi hiç şüphesiz
“imâmet” sorunudur. İmâmet ya da başka bir ifadeyle hilâfet meselesi tarihte
bir yönetim sorunu gibi görünse de aslında itikâdî bir tartışmaya dönüştürülmüş
ve İslâm inanç ekolleri arasında “Şia” ile ete kemiğe bürünen bir itikadî
ekolün varoluşsal esası olmuştur.
Şia’nın siyasî olan imâmet meselesini bir inanç
esası olarak kabul etmesi, imâmın ancak nass ve tayin yoluyla atanabileceği ve
masum olması gerektiği gibi fikirleri savunması üzerine Ehl-i Sünnet, imâmet
meselesine ilişkin tartışmalara dâhil olmuş ve konuyu Şia’ya reddiye şeklinde
ele almıştır. Sünnî kelâm ekolü olan Eş’ariyye de imâmet konusunda İmâmiyye
Şiası’nın iddialarını reddetmiştir. Bu iki ekolün imâmet konusunda temel
ayrışma noktaları imâmetin vücûbiyetinin temellendirilmesi, imâmetin belirlenme
yöntemi, mefdûlün imâmeti, ilk üç halifenin meşruiyeti, imâmda bulunması
gereken vasıflar, imâmın görevden azlinin imkânı, her dönemde bir imâmın
olmasının gerekliliği gibi yapısal hususlardır. Bu noktada Eş’ariyye, temelde
imâmeti ictihadî bir mesele olarak görmüş ve siyasal otoriteyi dinî otoriteden farklı
bir düzleme yerleştirme çabasına girişmiştir. Fakat Eş’arî okulun imâmet
anlayışını derli toplu ortaya koyan müstakil bir çalışma mevcut değildir. Bu
makalede, Eş’arî kelâm okulunun imâmet nazariyesini anlamak için İslâm siyaset
anlayışının hatırı sayılır teorisyenlerinden olan İmâmü’l-Haremeyn
el-Cüveynî’nin konu ile ilgili görüşleri mercek altına alınmıştır. Öyle ki o,
imâmet meselesine ilişkin müstakil eser telif eden birkaç kelâmcıdan biridir.
Onun görüşleri temelde İmâmiyye Şiası’nın iddialarına bir reddiye olduğu için,
bu çalışmada, öncelikle İmâmiyye Şiası’nın iddiaları kendi kaynaklarından
tespit edilerek ele alınmış, ardından da Cüveynî’nin eleştirilerine yer
verilmiştir. Böylelikle Eş’arî kelâmında imâmet meselesinin nasıl ele alındığı
tespit edilmeye çalışılmıştır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Temmuz 2018 |
Yayınlandığı Sayı | Yıl 2018, Cilt 29, Sayı 29 |
Bibtex | @araştırma makalesi { usul512865, journal = {Usul İslam Araştırmaları}, issn = {1305-2632}, eissn = {2147-8279}, address = {}, publisher = {İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi}, year = {2018}, volume = {29}, number = {29}, pages = {39 - 66}, title = {Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği}, key = {cite}, author = {Ünverdi, Veysi} } |
APA | Ünverdi, V. (2018). Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği . Usul İslam Araştırmaları , 29 (29) , 39-66 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/usul/issue/38225/512865 |
MLA | Ünverdi, V. "Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği" . Usul İslam Araştırmaları 29 (2018 ): 39-66 <https://dergipark.org.tr/tr/pub/usul/issue/38225/512865> |
Chicago | Ünverdi, V. "Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği". Usul İslam Araştırmaları 29 (2018 ): 39-66 |
RIS | TY - JOUR T1 - Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği AU - Veysi Ünverdi Y1 - 2018 PY - 2018 N1 - DO - T2 - Usul İslam Araştırmaları JF - Journal JO - JOR SP - 39 EP - 66 VL - 29 IS - 29 SN - 1305-2632-2147-8279 M3 - UR - Y2 - 2018 ER - |
EndNote | %0 Usul İslam Araştırmaları Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği %A Veysi Ünverdi %T Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği %D 2018 %J Usul İslam Araştırmaları %P 1305-2632-2147-8279 %V 29 %N 29 %R %U |
ISNAD | Ünverdi, Veysi . "Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği". Usul İslam Araştırmaları 29 / 29 (Temmuz 2018): 39-66 . |
AMA | Ünverdi V. Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği. USUL. 2018; 29(29): 39-66. |
Vancouver | Ünverdi V. Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği. Usul İslam Araştırmaları. 2018; 29(29): 39-66. |
IEEE | V. Ünverdi , "Eş’arî Kelâmında İmâmet Nazariyesi: Cüveynî Örneği", Usul İslam Araştırmaları, c. 29, sayı. 29, ss. 39-66, Tem. 2018 |