تأملات في حياة وإرث فؤاد سيزكين: إحياء تراث المعرفة الإسلامية

Yıl 2020, Cilt: 34 Sayı: 34, 1 - 26, 31.10.2020

Selim Argun

Öz

Reflections on The Life and Legacy of Fuat Sezgin: Reviving The Heritage of Islamic Knowledge

Öz

Prof. Fuat Sezgin, who died at the age of 94 in the year 2018, was an erudite Turkish scholar who left an unmatched legacy behind him. He was indeed a pioneering scholar, devoted his entire life to the field of the history of science in Islam, par excellence. His major aim was to investigate the contributions of the Muslim scholarship to human civilization. Even though he was among the most renowned Turkish academician outside Turkey, there is little information about his life in Turkish circles. What makes him so special is not just his illustrious academic career or the amount of his publications, but also his extraordinary personality. Apart from providing biographical information, this paper will shed some light on his contributions and reveal some aspects of his productive life. Finally, the paper will examine the nature of the relationship that Fuat Sezgin had with the Orientalist tradition and try to answer the question of whether he can be characterized as an ‘Orientalist’ or not.

Anahtar Kelimeler

Fuat Sezgin, History of Science, Technology in Islam, Orientalism

Fuat Sezgin'in Hayatı ve İlmî Mirası Üzerine Düşünceler: İslam Bilim Geleneğini Yeniden İhya Etmek

Öz

2018 yılında 94 yaşında aramızdan ayrılan Prof. Fuat Sezgin, arkasında muazzam bir ilmi miras bırakan eşsiz bir Türk alimidir. Tüm hayatını İslam bilim tarihine adamış ve Müslüman bilim insanlarının dünya medeniyetine olan katkılarını ortaya koymayı hayatının en büyük gayesi haline getirmiştir. Türkiye dışında en çok tanınan Türk akademisyenler arasında yer almasına rağmen, hayatı üzerine yeterince çalışmanın olduğu söylenemez. Fuat Sezgin hocayı bu denli özel kılan sadece başarılarla dolu akademik kariyeri ya da geride bıraktığı eser sayısı değil, aynı zamanda olağanüstü kişiliğidir. Bu makale Fuat Sezgin hakkında biyografik bilgiler sunmanın yanında, onun ilim dünyasına katkılarına ve üretken çalışma hayatının çeşitli yönlerine ışık tutmayı hedeflemektedir. Makalede ayrıca, Fuat Sezgin'in Oryantalist gelenekle olan ilişkisi ele alınmakta ve kendisinin bir 'Oryantalist' olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği sorusuna cevap verilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fuat Sezgin, Bilim Tarihi, İslam ve Teknoloji, Oryantalizm

Kaynakça

• Ak, Mahmut. “İslam Bilim Tarihine Adanmış Bir Ömür: Prof. Dr. Fuat Sezgin”. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 24/47 (2019), 225 - 237.
• Aslan, Muhammed İkbal. “GAS’ın Hadis Bölümü ile Buhari’nin Kaynakları’nın Karşılaştırmalı Bir Analizi”. Darulfunun İlahiyat [İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi] ‘Fuat Sezgin’ Özel Sayısı 30, (2019), 181-191.
• Arslan, Yunus. “İslam Bilim Tarihine Ömrünü Adayan Âlim: Fuat Sezgin”. Lacivert Dergisi 49 (2018). Retrieved on 19 August 2020. http://www.lacivertdergi.com/soylesi/2018/09/17/islam-bilim-tarihine-omrunu-adayan-lim-fuat-sezgin.
• Al-Bahiy, Muḥammad. İslam Düşüncesinin İlahi Tarafı. trans. Fuat Sezgin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 1948.
• Balić, İsmail. “Geschichte des arabischen Schrifttums”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14/37-38. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Dere, Ali. “Mehmet Fuat Sezgin Hoca’nın Ankara İlahiyat Yılları: Sezgin ve Fakültenin Müşterek Tarihinden Bir Kesit”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 59/2 (2018), 221-250.
• Dillice, Merve Rukiye. “Fuat Sezgin ve İlmi Hayatı”. I. Ulusal Genç Akademisyenler Sempozyumu, “Prof. Dr. Fuat Sezgin ve İslami İlimler”. ed. Feyza Betül Köse. 48-58. Kahramanmaraş: SAMER, 2019.
• Diyanet TV. “Prof. Dr. Fuat Sezgin, Özel Yayın”. Youtube. Retrieved on 3 July 2018. https://www.youtube.com/watch?v=XzTlc1uKVmI on 25.11.2019.
• Fazlıoğlu, İhsan. “Fuat Sezgin ile Bilim Tarihi Üzerine”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 2/4 (2004), 355- 370.
• Fıstık, Elife. “Batı’nın Şark Tasavvuru ve Prof. Dr. Fuat Sezgin”. I. Ulusal Genç Akademisyenler Sempozyumu, “Prof. Dr. Fuat Sezgin ve İslami İlimler”. ed. Feyza Betül Köse. 197- 221. Kahramanmaraş: SAMER, 2019.
• Furat, Ahmet Hamdi. “Fuat Sezgin’in İslam Araştırmaları Enstitüsü’ndeki Faaliyetleri”. Darulfunun İlahiyat [İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi] ‘Fuat Sezgin’ Özel Sayısı 30, (2019), 1-17.
• Gemici, Nurettin, “Fuat Sezgin’in Almanya’daki İlim Hayatına İntisabında Hellmut Ritter’in Rolü ve Önemi”. Fuat Sezgin ve Temel İslam Bilimleri, Güncel Tartışmalar, Teorik Teklifler, edit: Ali Karakaş and others. 369-380. Istanbul: Divan Kitap, 2019.
• Gemici, Nurettin, “Fuat Sezgin’in Eşsiz Çalışması: Gas (Geschichte Des Arabischen Schrifttums) ve Almanya’da Şarkiyat Çalışmalarına Dair”. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, (2019), 31-37.
• Görgün, Hilal. “Wiedemann, Eilhard”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 43/159-161. Istanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Hansu, Hüseyin. “Mehmet Fuat Sezgin’in Aile Çevresi ve Türkiye’deki Akademik Serüveni”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 60/1 (2019), 185- 205.
• Hıdır, Özcan. “ “Keşf-i Kadîm”i “Vaz-ı Cedîd” Kılmak: Fuat Sezgin’in İslam Bilim Tarihine Katkısı”. Diyanet Aylık Dergi 337 (2019), 26-29.
• IBTAV, Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı. “A Life Dedicated to Science: Prof. Dr. Fuat Sezgin”. Retrieved on 17 October 2019. www.ibtav.org.
• IBTAV, “TRT Haber | İnci Ertuğrul ile Haber Tadında- Prof. Dr. Fuat Sezgin”. Youtube. Retrieved on 2 December 2016. www.youtube.com/watch?v=hZr9bbH3OSA.
• IBTTM, Istanbul Museum of the History of Science and Technology in Islam. Retrieved on 3 December 2019. http://ibttm.org/ENG/index.html.
• Islamic World Academy of Sciences, “Fuat Sezgin Passes Away: The Departure of the Famous Turkish Historian at the Age of 94 Years”. Retrieved on 1 September 2020. https://www.iasworld.org/fuat-sezgin-passes-away-the-departure-of-the-famous-turkish-historian-at-the-age-of-94-years/.
• Sancak, Musa - Ençakar, Aziz. “Erken Dönem Kelam Literatürü Fuat Sezgin’in GAS’ı Bağlamında Bir İnceleme”. Darulfunun İlahiyat [İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi] ‘Fuat Sezgin’ Özel Sayısı 30, (2019), 37-65.
• Sezgin, Fuad. Buhari’nin Kaynakları Hakkında Araştırmalar. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1956.
• Sezgin, Fuat. 1984 Yılından 2011 Yılına Kadar Arap-İslam Bilimleri Tarihi Enstitüsü Yayınlarına Yazılan Avrupa Dillerindeki Önsözler. Istanbul: Timaş Yayınları, 2015.
• Sezgin, Fuat. Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi ve Piri Reis. Istanbul: Boyut, 2015.
• Sezgin, Fuat. Astronomy Geography and Navigations in Islamic Civilization. Istanbul: Boyut, 2010.
• Sezgin, Fuat. Geschichte des Arabischen Schrifttums. Leiden: Brill, 1967-1984.
• Sezgin, Fuat. Geschichte des Arabischen Schrifttums. Frankfurt: IGAIW, 1985-2015.
• Sezgin, Fuat. İslam Uygarlığında Astronomi, Coğrafya ve Denizcilik. Istanbul: Boyut, 2009.
• Sezgin, Fuat. İslam Uygarlığında Mimari, Geometri, Fizik, Kimya, Tıp. Istanbul: Boyut, 2012.
• Sezgin, Fuat. İslam’da Bilim ve Teknik. Trans. Abdurrahman Aliy, ed. Hayri Kaplan, Abdurrahman Aliy. Ankara: Türkiye Bilimler Akademisi, 2007.
• Sezgin, Fuat. İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi (Toplu Bir Bakış); The Istanbul Museum for the History of Science and Technology in Islam (An Overview). Istanbul: Istanbul Kültür A.Ş, 2018.
• Sezgin, Fuat. Jubiläumsband zum dreißigjährigen Bestehen des Institutes für Geschichte der Arabisch-Islamischen Wissenschaften. In europäischen Sprachen erschienene Vorworte (Mukaddimeler) zu Publikationen des Institutes aus den Jahren 1984 bis 2011. Frankfurt: IGAIW, 2011.
• Sezgin, Fuat. Kâtip Çelebi’nin Esas Kitâb-ı Cihânnümâsı ve Coğrafya Tarihi’ndeki Yeri. Istanbul: Boyut, 2013.
• Sezgin, Ursula. Abū Miḫnaf: Ein Beitrag zur Historiographie der umaiyadischen Zeit. Leiden: E.J. Brill, 1971.
• Sharjah Museum of Islamic Civilization. Retrieved on 15 August 2020. http://sharjahmuseums.ae/en-US/Museums/Sharjah-Museum-of-Islamic-Civilization.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. “İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi”. Retrieved on 3 December 2019. http://ibttm.muzeler.gov.tr.
• Taylan, Nermin. “İlmin Afakında Vakur bir Veda: Fuat Sezgin”. Diyanet Dergi 332 (August, 2018), 42-45. Retrieved on 3 December 2019. https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php?ID=31504.
• Al-Taymī, Abū ʿUbayda Maʿmar b. al-Muthannā. Majāz al-Qur’ān. ed. Muḥammed Fuʾād Sezgin. Cairo: Muḥammad Sāmī Amīn al-Khanjī, 1954.
• Temuçin, Kadir (ed.). Amerika’nın Keşfinde Müslümanlar: Prof. Dr. Fuat Sezgin- Söyleşi ve Konferans. Kayseri: Doğuş Ofset Matbaacılık, 2016.
• Turan, Sefer. Bilim Tarihi Sohbetleri. Istanbul: Pınar, 2nd Edition, 2019.
• Yaklaşan Saat. “Prof. Dr. Fuat Sezgin Kimdir?”. Retrieved on 19 November 2019. http://www.yaklasansaat.com/dunyamiz/bilim_ve_teknoloji/fuat_sezgin_kimdir.asp.
• Ünal, Şeyma Nur. “Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Arap Edebiyatı”. I. Ulusal Genç Akademisyenler Sempozyumu, “Prof. Dr. Fuat Sezgin ve İslami İlimler”. ed. Feyza Betül Köse. 185-196. Kahramanmaraş: SAMER, 2019.
• Yılmaz, Adnan. Bilimler Tarihi Dostu Prof. Dr. Fuat Sezgin. Istanbul: NG yayıncılık, 2019.