The Use of Proverbs, Idioms and Formulaic Expressions in Teaching Turkish to Foreigners: A New Istanbul Turkish Book for International Students (A1 and A2)

Yıl 2021, , 171 - 191, 27.12.2021

Nevin Akkaya , Ladin Şengül

https://doi.org/10.47834/utoad.29

Öz

This study was carried out to analyze the situation of proverbs, idioms and formulaic expressions which are the most important tools of cultural transfer and daily communication in teaching Turkish as a foreign language. In the books prepared for Turkish learners, the levels, units, distribution of the proverbs, idioms and formulaic expressions in the textbook and workbooks, and the most used idioms and formulaic expressions were examined. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the study. While the universe of the research consists of all the textbooks and workbooks prepared for learners of Turkish as a foreign language, the sample consists of the New Istanbul Turkish for International Students A1- A2 textbooks and workbooks. The dictionary of Proverbs and Idioms of the Turkish Language Institution was used in the examination of proverbs and idioms, and the frequency and percentage distributions according to their numbers were presented in tables by examining the proverbs and idioms included in reading, listening/watching, grammar and activities in the textbook and workbook. As a result of the research, 2 proverbs were found at A1 and A2 levels. It has been determined that a total of 228 idiom and formulaic expressions are included in 167 textbooks and 61workbooks at A1 level, and a total of 350 idioms and formulaic expressions in 230 textbooks and 120 workbooks at A2 level. It has been observed that the phrases “ziyaret etmek” (make a visit), “hoş geldin” (welcome) and “merhaba” (hello), “teşekkürler/ teşekkür ederim” (thanks/thank you), “nasılsın?” (How are you?), “buyurun”, “memnun oldum” nice to meet you) are mostly used at both levels. As a result of the research, it has been concluded that the number of idioms and formulaic expressions is used more in the textbooks at both levels, more idioms and formulaic expressions are included at the A2 level than at the A1 level, and there are differences in the distribution of the number of idioms and formulaic expressions according to the units.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to Foreigners, Proverb, Idioms, Formulaic Expressions, Turkish Books

Yabancılara Türkçe Öğretiminde Atasözü, Deyim ve Kalıp Sözlerin Kullanımı: Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler için Türkçe Kitabı (A1 ve A2)

Öz

Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür aktarımının ve günlük iletişimin en önemli araçlarından olan atasözü, deyim ve kalıp sözlerin Türkçe öğrenenler için hazırlanmış kitaplardaki durumunu incelemek amacıyla yapılan çalışmada atasözleri, deyimler ve kalıp sözler seviyelere, ünitelere, ders ve çalışma kitaplarındaki dağılımlarına ve en çok kullanılan deyim ve kalıp sözlere göre incelenmeler yapılmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini yabancı dil olarak Türkçe öğrenenler için hazırlanmış tüm ders ve çalışma kitapları oluştururken, örneklemini Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe A1- A2 ders ve çalışma kitapları oluşturmaktadır. Atasözleri ve deyimlerin incelenmesinde Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler sözlüğünden yararlanılmış, ders ve çalışma kitabındaki okuma, dinleme/izleme, dil bilgisi ve etkinlikler içerisinde yer alan atasözleri, deyimler ve kalıp sözler incelenerek sayılarına göre frekans ve yüzdelik dağılımları tablolarla sunulmuştur. Araştırma sonucunda A1 ve A2 seviyesinde 2 atasözüne rastlanılmıştır. A1 seviyesinde 167 ders kitabında ve 61 çalışma kitabında toplam 228, A2 seviyesinde ise 230 ders kitabında ve 120 çalışma kitabında toplam 350 deyim ve kalıp söze yer verildiği tespit edilmiştir. Her iki seviyede en çok “ziyaret etmek”, “hoş geldin” ve “merhaba” “teşekkürler/teşekkür ederim”, “nasılsın?”, “buyurun” “memnun oldum”, kalıplarının kullanıldığı görülmüştür. Araştırma sonucunda deyim ve kalıp söz sayısının her iki seviyede de ders kitaplarında daha çok kullanıldığı, A2 seviyesinde A1 seviyesinden daha fazla deyim ve kalıp söze yer verildiği, deyim ve kalıp söz sayısının ünitelere göre dağılımında farklılıkların olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atasözü, deyimler, kalıp sözler, Türkçe kitapları, yabancılara Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Akgün, E. (2020). İstanbul yabancılar için Türkçe B1 ders ve çalışma kitaplarındaki deyim ve atasözü varlığı. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language. 3(2), s. 111-146.
• Aksan, D. (2006). Ana dilimizin söz denizinde. Bilgi Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (1971). Atasözleri ve deyimler sözlüğü 1. TDK Yayınları.
• Avrupa Dil Portfolyosu. 6 Aralık 2021’ https://www.erbakan.edu.tr/storage/images/department/yabancidilleryuksekokulu/08%20Kas%C4%B1m%202016%20sonras%C4%B1/Avrupa%20Dil%20Portolyosu%20yeni.pdf adresinden erişildi.
• Başar, S. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında kalıp sözlerin kullanım düzeylerinin tespiti ve değerlendirilmesi. Turkophone, 5(3), 56-72.
• Bölükbaş, F., & Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi. Turkish Studies, 5(4), 221-235.
• Brosh, Hezi. (2013). Proverbs in the Arabic language classroom. International Journal of Humanities and Social Science. 3(5). 19-29.
• Çotuksöken, Y. (1983). Atasözlerimiz. Anadolu Sanat Yayınları.
• Demirtaş, İ. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki atasözü ve deyimlerin kültür aktarımına katkısı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Erdoğan, G. (2019). Yabancılara Türkçe öğretimine yönelik kitapların atasözleri ve deyimler açısından incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Günay, D. (1995). Roman çözümlemesine toplum-dilbilimsel bir yaklaşım. Dil Dergisi, 35, 9-15.
• Güvenç, B. (2021). Kültürün ABC’si. Yapı Kredi Yayınları.
• Hamidov, H. (2002). Türkçede insan ilişkileriyle ilgili deyimler. Türk Dili Dergisi, 610, 58-60.
• Okur, A., Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies. 6(2), 1619-1640.
• Tezcan, M. (1996). Kültürel antropoloji. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
• TDK (2020). “Deyim” tanımı. 14 Kasım 2021’de https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• TDK (2020). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. 16 Kasım 2021’de https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Wach, E., & Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper in Brief, Brighton: IDS.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Zorpuzan, S. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan kitaplardaki kalıp söz ve deyim varlığı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.