Examination of Mustafa Uçurum's Work in terms of Fundamental Values

Yıl 2022, , 81 - 96, 27.06.2022

Ebru Irmak , Şerife Kafali

https://doi.org/10.47834/utoad.19

Öz

One of the main purposes of Turkish education is to convey the fundamental values to the students by fusing them with education through language and literary texts. Only literary texts may not be enough to a comprehensive values education. The values that will be gained to the student should be supported by reading books. Books are educational tools equipped with values in order to raise students consciously from an early age. For this reason, the books to be read should be appropriate for values education and should be equipped with national and universal values so that they can transmit the fundamental values. Values are also a bridge that allows the life, culture and social texture of society to be passed onto future generations. Therefore, the values that are the carrier and inseparable part of the harmony between generations should find a place in the books. The aim of this study is to examine four works belonging to Mustafa Uçurum in terms of the fundamental values. Within the extent of the study, four books of Mustafa Uçurum, three essays and a memoir book, were examined in terms of the fundamental values. The study used the document analysis model, which belongs to the qualitative research method. The data collected in the study have analyzed according to the descriptive analysis method. In this study, the sentences including the values contained in Mustafa Uçurum’s books were classified and interpreted according to the fundamental values (justice, friendship, honesty, self-respect, patience, respect, love, responsibility, patriotism and benevolence) determined by the Ministry of Education in 2019. While all values were included in four basic works examined, the values of compassion and friendship came forward the most. It was observed that the value of justice was used the least. Considering the literature of this study, it is recommended to have more place for more justice values in Turkish education.

Anahtar Kelimeler

Values education, fundamental values, Turkish education, Mustafa Ucurum

Mustafa Uçurum'un Eserlerinin Kök Değerler Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Türkçe eğitiminin temel amaçlarından biri dilsel ve edebî metinler aracılığı ile kök değerlerin eğitimle kaynaştırılarak öğrencilere ulaştırılmasıdır. Kapsamlı bir değerler eğitimi içinse sadece edebî metinler yeterli olmayabilir. Öğrenciye kazandırılacak değerler okuma kitapları ile desteklenmelidir. Kitaplar, öğrencilerin küçük yaşlardan itibaren bilinçli bir şekilde yetiştirebilmesi için değerlerle donatılmış birer eğitim-öğretim aracıdır. Bu nedenle okutulacak kitapların değerler eğitimine uygun olması ve kök değerleri aktarabilmesi, millî ve evrensel değerler ile donatılması gerekmektedir. Değerler aynı zamanda toplumun yaşayışını, kültürünü, toplumsal dokusunu etkileyen ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlayan bir köprüdür. Dolayısıyla kuşaklar arasındaki uyumun taşıyıcısı ve ayrılmaz bir parçası olan değerler kitaplarda yer bulmalıdır. Bu çalışmanın amacı Mustafa Uçurum’un eserlerinin kök değerler açısından incelenmesidir. Çalışma kapsamında Mustafa Uçurum’un üç deneme ve bir anı olmak üzere dört kitabı kök değerler açısından incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi modeli kullanılmıştır. Toplanan veriler betimsel analiz yöntemine göre incelenmiştir. Bu çalışmada Mustafa Uçurum’un kitaplarında yer alan değerleri içeren cümleler, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda (2019) belirlenen kök değerlere (adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik ve yardımseverlik) göre sınıflandırılmış ve yorumlanmıştır. İncelenen dört eserlerde tüm değerlere yer verilirken en fazla sevgi ve dostluk değeri öne çıkmıştır. Adalet’in ise en az kullanılan değer olduğu gözlemlenmektedir. Alandaki diğer çalışmalar ile kıyaslandığında da adalet değerinin Türkçe eğitiminde kendisine daha çok yer bulması gerektiği bir gerçeklik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, kök değerler, Mustafa Uçurum, Türkçe eğitimi

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Altun-Akbaba, S. (2003). Eğitim yönetimi ve değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 7-17.
• Aydın, İ., & Yılmaz, K. (2014). Eğitim yönetimi, denetimi ve politikası yazıları. Pegem Akademi.
• Beland, K. (2003). Eleven principles sourcebook: How to achieve quality character education in K-12 schools. Character Education Partnership.
• Berkowitz, M. W., & Bier, M. C. (2005). Character education: Parents as partners. Educational Leadership, 63, 64–69.
• Bilgen, S. (2019). Değerler eğitimi açısından Kutadgu Bilig [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hitit Üniversitesi.
• Develi, H., Belet D., & Türe, H. (2013). Dede Korkut hikâyelerinde yer alan değerler. Sosyal Bilimler Dergisi Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 294-321.
• Doğan, B., & Gülüşen, A. (2014). Türkçe kitaplarındaki (6-8) metinlerin değerler eğitimi bakımından incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Eken N. T., & Öksüz, H. İ. (2019). İlkokul (1-4) Türkçe ders kitaplarındaki hikâye edici metinlerin Türkçe dersi öğretim programındaki kök değerler bakımından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 384-401.
• Güngör, E. (2000). Değerler psikolojisi üzerinde araştırmalar ahlâk psikolojisi, ahlâkî değerler ve ahlâkî gelişme. Ötüken.
• İnce, Ö., Akkaya, M., Akkaya, N., & Şimşek, T. (2019). Klâsik edebiyat bağlamında Kutadgu Bilig'de değerler eğitimi. Turkish Studies, 14(4), 2397-2424.
• Kemiksiz, Ö. (2021). Kök değerler bakımından Türk atasözleri. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 495-518.
• Kalkışım, M. M. (2013). Kutadgu Bilig’de "adâlet" değeri. Mavi Atlas GŞÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1, 91-98.
• Karagöz, B. (2017). Emin Özdemir'in çocuk kitaplarına değerler eğitimi bağlamında bir bakış: Bir çözümleme çalışması. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute, 31, 63-85.
• Kardaş, M. N., & Cemal, S. (2017). Değerler eğitimi ve Türkçe öğretiminde değer eğitimi üzerine yapılan araştırmalara ilişkin kaynakça denemesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 9(16), 383-412.
• Kölelekli, H. (2011). Ailede, okulda, toplumda değerler psikolojisi ve eğitimi. Timaş.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Türkçe dersi öğretim programı. MEB Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Türkçe öğretim programı. MEB Yayınları.
• Sen, E. (2016). Değerler eğitimi. PİA Enerji Tem. Mad. Turizm Danış. İnş. Rek. San. Tic. Ltd. Şt.
• Tekşan, K. (2012). Türkçe dersi değerler eğitiminde Kutadgu Bilig’in kullanımı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 1-17.
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2016). Değerler eğitimi. Pegem Akademi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Sevim, O., & Varışoğlu, B. (2012). Duygusal semantik farklılığa göre Atatürk Üniversitesindeki Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yükledikleri değerler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(2), 27-37.
• Zekerya, B., & Yücel, Z. (2012). Ahmet Efe'nin çocuk hikâyelerinde değer eğitimi ve hikâyelerinin Türkçe eğitime katkısı. Turkish Studies, 7(4-I), 1031-1049.