A Meta-Synthesis Study for Instructor-Focused Prepared Studies in Teaching Turkish to Syrian Immigrants

Yıl 2023, , 85 - 111, 25.12.2023

İrem Oyar Uzun

https://doi.org/10.5281/zenodo.10427180

Öz

Language teaching is one of the needs that emerged with the migration wave that started from Syria to Turkey in 2011. For this purpose, many institutions and organizations, especially the Ministry of Education and universities, have implemented various projects to meet this need. The PİKTES project is one of the most prominent among these projects. Various materials were prepared within this project’s scope and training was carried out. These steps are also reflected in scientific studies. Many studies were prepared on teaching Turkish to Syrian immigrants, interviews were held with the instructors in this discipline, the problems encountered in this discipline were mentioned and their suggestions were asked. Lack of materials, lack of programs, mixed classes, physical conditions, communication, and adaptation problems are some of these problems. However, in the interviews with the instructors, it was seen that the experiences of the instructors in teaching Turkish as a foreign/second language were not emphasized much. However, no undergraduate program exists, so the instructors work from different disciplines. Therefore, this study aims to determine the effects of the professional backgrounds of the instructors and their competencies in teaching Turkish as a foreign/second language. For this reason, these studies, in which the teachers were preferred as participants, were examined and the role of the instructors in the process was tried to be determined. For this reason, the meta-synthesis method was preferred in this study and the related studies were examined under various titles by comparing them. First, the descriptive features of the studies were determined, and then the findings of the studies were evaluated. As a result of this evaluation, the needs of the instructors were determined and various suggestions were made in this direction.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to Syrian immigrants, instructor competencies, second language teaching

Etik Beyan

The study does not require ethics committee permission.

Suriyeli Göçmenlere Türkçe Öğretiminde Öğretici Odaklı Hazırlanmış Çalışmalara Yönelik Bir Meta-Sentez Çalışması

Öz

2011 yılında Suriye’den Türkiye’ye doğru başlayan göç dalgasıyla birlikte ortaya çıkan ihtiyaçlardan biri de dil öğretimi olmuştur. Bu amaçla günümüze kadar Millî Eğitim Bakanlığı ve üniversiteler başta olmak üzere pek çok kurum ve kuruluş bu ihtiyacı karşılamak için çeşitli projeler hayata geçirmişlerdir. PİKTES projesi bu projeler içerisinde en çok öne çıkanlardan biridir. Bu proje kapsamında çeşitli materyaller hazırlanmış, eğitimler gerçekleştirilmiştir. Atılan bu adımlar bilimsel çalışmalara da yansımaktadır. Suriyeli göçmenlere Türkçe öğretimine yönelik birçok çalışma hazırlanmış, bu çalışmalarda sahadaki öğreticilerle görüşmeler yapılmış, sahada karşılaşılan sorunlardan bahsedilmiş ve onların önerileri sorulmuştur. Materyal yetersizliği, program eksikliği, karma sınıflar, fiziksel koşullar, iletişim ve uyum sorunları bu sorunlardan bazılarıdır. Ancak öğreticilerle yapılan görüşmelerde öğreticilerin yabancı/ikinci dil olarak Türkçe öğretimi tecrübelerinin çok üzerinde durulmadığı görülmüştür. Oysa bir lisans programı olmadığı için bu alanda çalışan öğreticiler farklı disiplinlerden gelmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada öğreticilerin meslekî arka planları, yabancı/ikinci dil olarak Türkçe öğretimi alanındaki yeterliklerinin etkisinin tespiti hedeflenmiştir. Bu nedenle öğreticilerin örneklem olarak tercih edildiği bu çalışmalar incelenerek öğreticilerin süreç içerisindeki rolü saptanmaya çalışılmıştır. Bunun için bu çalışmada meta-sentez yöntemi tercih edilmiş ve çeşitli başlıklar altında ilgili çalışmalar karşılaştırılarak incelenmiştir. Önce çalışmaların betimsel özellikleri belirlenmiş, sonra çalışmalardaki bulgular değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmenin sonucunda öğreticilerin ihtiyaçları saptanmıştır ve bu doğrultuda çeşitli öneriler getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli göçmenlere Türkçe öğretimi, öğretici yeterlikleri, ikinci dil öğretimi

Etik Beyan

Çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Kaynakça

• Ablay, M. V. (2022). Suriyeli Mülteci Çocukların Eğitim Hayatına Uyumu: Osmaniye Örneği. Mecmua, 13, 132-141.
• Alan, Y. (2021). İlgili Çalışmalardan Hareketle Suriyelilere Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 119-146.
• *Aydoğdu, Z., Aydoğdu, Y. ve Asmaz, A. (2019). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Üzerine Bir Durum Tespiti: Suriyeli Ortaokul Öğrencilerine Türkçe Öğreten Öğretmenler Örneği. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language, 2(2), 152-164.
• Aytaç, T. (2021). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitim Sorunlarına Bir Bakış: Bir Meta-Analiz Çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 173-193.
• Barın, E., Çangal, Ö. ve Başar, U. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Alanında Görev Yapacak Öğretmenlerin Özel Alan Yeterliklerine İlişkin Bir Öneri. International Journal of Language Academy, 5(7), 81-98.
• Başar, U. (2020). Göçmenler İçin İkinci Dil Olarak Türkçe Öğretimi Politikası. Başar, U. ve Tüfekçioğlu, B. (Ed.) Göçmenlere Türkçe öğretimi içinde (ss.293-316). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Başar, U. (2021). Göçmenlere Türkçe öğretiminde öğretici yeterlikleri üzerine. Temizyürek, F. ve Barın, E. (Ed.), Uluslararası A. Halûk Dursun Türk Kültürü Sempozyumu, (ss. 281-295). Uluslararası Kültür ve Dil Araştırmaları Derneği.
• Beyhan, D. ve Epçaçan, C. (2018). Suriyeli Öğrencilerin Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonu Projesi Kapsamında Geçici Eğitim Merkezlerinde Görev Yapan Dil Öğreticilerinin Dil Öğretirken Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Turkish Studies, 13(19), 285-306.
• *Biçer, N. ve Kılıç, B. S. (2017). Suriyeli Öğrencilere Türkçe Öğretmek için Kullanılan Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(4), 649-663.
• *Boylu, E. ve Işık, P. (2019). Suriyeli Mülteci Çocuklara Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretenlerin Yaşadıkları Durumlara İlişkin Görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 895-936.
• *Bölükbaş, F. (2016). Suriyeli Mültecilerin Dil İhtiyaçlarının Analizi: İstanbul Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 21-31.
• *Bulut, S., Kanat Soysal, Ö. ve Gülçiçek, D. (2018). Suriyeli Öğrencilerin Türkçe Öğretmeni Olmak: Suriyeli Öğrencilerin Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(2), 1210-1238.
• Creswell, J. W. (1994). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları (3. bs.). Demir, S. B. (Çev.). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık. (2017).
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis [İçerik analizi parametreleri]. Education and Science, 39(174), 33-38.
• Çelik, M. E. (2020). Göçmenlere Dil Öğretimine İlişkin Temel Kavramlar. Başar, U. ve Tüfekçioğlu, B. (Ed.) Göçmenlere Türkçe öğretimi içinde (ss.1-28). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demir, T. (2022). Türkçe Öğretiminde Öğretmen/Öğretici Yetiştirme. Çangal, Ö. ve Başar, U. (Ed.) Yabancılara Türkçe öğretimi: Dr. Erol Barın’a armağan içinde. (ss. 323-334). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demir, T. (2022). İki Dillilere Türkçe Öğretenlerin Eğitimi ve Öz Yeterlik Algıları: Piktes Projesi Örneği. Başar, U. (Ed.) İki dillilere Türkçe öğretimi içinde (ss. 373-398). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Demirci, M. ve Bulut, A. (2020). Suriyeliler Üzerine Yapılan İlk Dönem Dil Öğretimi Çalışmalarındaki (2011-2017) Suriyeli Tanımları Hakkında Bir Değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 108, 11-34.
• Durmuş, M. (2019). Dil öğretiminde öğretici yeterlilikleri ve pedagojik muhakeme becerisi. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Durmuş, M. (2019). Kültürlerin Temas Alanı Olarak Dil Öğretimi Süreçleri ve Mikro Saldırganlıklar. Milli Folklor, 16(122), 50-63.
• Dündar, S. A. (2019). Çocuklara Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi. Boylu, E. ve İltar, L. (Ed). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi: Politika, program, yöntem ve öğretim içinde (ss.267-290). Ankara: Pegem Akademi.
• *Er, O., Bozkırlı, K. Ç. ve Biçer, N. (2018). Suriyelilere Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Dinleme Becerisine Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 10(3), 188-203.
• *Erdem, M. D. (2016). Instructors’ Opinions about the Education on Turkish Speaking Abilities of Syrian Students. The Anthropologist, 24(2), 541-550.
• *Eyüp, B., Arslan, N. ve Cevher, T. Y. (2017). Mültecilere “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretilmesine Yönelik Uyum Kursu”na Katılan Öğreticilerin Kurs Hakkındaki Görüşleri ve Hazır Bulunuşluk Durumları. International Journal of Languages Education and Teaching, 5(4), 174-200.
• *Gözübüyük Tamer, M. (2020). Mülteci ve Sığınmacı Yetişkinlere Sunulan Türkçe Dil Öğretiminin Halk Eğitim Merkezi Öğretmenleri Tarafından Değerlendirilmesi (Trabzon Örneği). Karadeniz Araştırmaları, 17(65), 97-115.
• *Gültutan, S. (2019). Türkiye’de İlkokulda Öğrenim Gören Suriyeli Öğrencilerin Yazma Becerisine İlişkin Öğretmen Görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
• *Gültutan, S. ve Kan, M. O. (2019). Türkiye’de İlkokulda Öğrenim Gören Suriyeli Öğrencilerin Yazma Becerisine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7(2), 71-86.
• *Gün, M. (2015). The Opinions of the Instructors about the Listening Skills of Syrian Students Learning Turkish. International J. Soc. Sci. & Education, 5(4), 559-569.
• *Gün, M. (2015). Yabancılara Türkçe Öğretimi Veren Öğretim Elemanlarının Adıyaman İli Çadır Kent Bölgesinde Türkçe Öğrenen Suriyeli Mültecilere Türk Kültürü Aktarımına İlişkin Görüşleri. Cappadocia Journal of History and Social Sciences, 1(5), 119-138.
• Gün, M., Akkaya, A. ve Kara, Ö. T. (2014). Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarının Türkçe Öğretim Merkezlerinde Görev Yapan Öğretim Elemanları Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies, 9(6), 1-16.
• *Gün, M. ve Ağırman, F. (2018). Öğretim Elemanlarının Türkçe Öğrenen Suriyeli Arap Öğrencilere Dil Bilgisi Öğretimine Yönelik Görüşleri. Çukurova Araştırmaları, 4(2), 252-267.
• Himoğlu, N. M. (2022). Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe Ders Kitapları üzerine yapılan incelemelere yönelik bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• İltar, L. ve Dündar, S. A. (2018). Suriyeli Öğrencilere Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Öğretim Setleri Hakkında Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme Çalışması. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(20), 523-539.
• İnal, E. (2021). Yabancı/İkinci Dil Öğretiminde Öğretici Motivasyonunun Boyutları. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 83-98.
• İnce, B. ve Phutkaradze, M. (2018). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Yeni Bir Hedef Kitle: Düzensiz Göçmenler. Turkophone, 5(1), 24-40.
• Kanat, A. (2022). Uyum Sınıflarında Türkçe Öğretimi Üzerine Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. PEARSON JOURNAL, 7(18), 74-90.
• Kansızoğlu, N. (2022). Kelime öğretimine yönelik lisansüstü tezlerin incelenmesi: bir meta-analiz ve meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi.
• Kara, M. ve Özenç, M. (2021). Suriyeli Göçmen Öğrencilerin Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlara Odaklanan Araştırmaların Eğilimleri: Betimsel İçerik Analizi. Milli Eğitim Dergisi, 50(1), 249-279.
• *Karaaslan, T. (2019). Suriyeli Öğrenciler için Atanan Türkçe Öğretmenlerinin Akademik Öz Yeterlikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi.
• Karbuz, A. (2023). Dinleme eğitimi araştırmalarına genel bakış: bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi.
• *Kayman, F. ve Elkatmış, V. (2021). Göçmen Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Sürecinde Türkçe Derslerinde Yaşadıkları Sorunlara İlişkin Öğretmen Görüşleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (25), 85-99.
• *Koçoğlu, A. ve Yanpar Yelken, T. (2018). Suriyeli Öğrencilere Türkçe Dil Becerileri Kazandırma Sürecinde İlkokul Türkçe Dersi Öğretim Programları ile İlgili Öğretmen Görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(2), 131-160.
• Koyuncu, İ. (2022). İkinci/yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında kültür konusuna yönelik araştırmalar: bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Köse, D. ve Özsoy, E. (2019). Göçmenlere Dil Eğitimi Almanya Türkiye Örneği. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(1), 112-125.
• Krippendorff, K. (2011). Agreement and Information in the Reliability of Coding. University of Pennsylvania Scholarly Commons Departmental Papers Communication Methods and Measures, 5(2), 93-112.
• Levent, F. ve Çayak, S. (2017). Türkiye’deki Suriyeli Öğrencilerin Eğitimine Yönelik Okul Yöneticilerinin Görüşleri. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 21-46.
• Moralı, G. (2018). Suriyeli Mülteci Çocuklara Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Karşılaşılan Sorunlar. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1426-1449.
• Moralı, G. (2020). Kapsayıcı Eğitim Çerçevesinde Göçmen Öğrencilere Farklılaştırılmış Türkçe Öğretiminin Sınıfa Yansımaları. Başar, U. ve Tüfekçioğlu, B. (Ed.) Göçmenlere Türkçe öğretimi içinde. (ss. 105-131). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Nimer, M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli Mültecilerin Türkçe Dil Eğitimi Deneyimleri ve Kurumsal Yapılar. İstanbul: Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi.
• Oyar, İ. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uluslararası öğrencilerin yaşadıkları sorunlara yönelik bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• PİKTES (2022). Web: https://piktes.gov.tr/cms/Home/DersKitaplari adresinden 1 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• *Pilancı, H., Çalışır Zenci, S. ve diğerleri. (2020). HEM’lerde Suriyelilere Türkçe Öğreten Öğretmenler Üzerine Bir Araştırma. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 6(1), 127-144.
• Pilancı, H., Saltık, O. ve Sözer, B. (2019). Türkiye’de görev yapan öğretmenlerin “anadili, ikinci dil, ikidillilik ve yabancı dil” tanımları. Güleç, İ. ve Haznedar, B. (Ed.), II. Uluslararası Avrupalı Türkler ve İkidillilik Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 155-174). Türkiye Maarif Vakfı.
• Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-Sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi ENAD, 4(2), 52-64.
• Sarıer, E. (2020). Türkiye’de Mülteci Öğrencilerin Eğitimi Üzerine Bir Meta-Sentez Çalışması: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 80-111.
• Solak, E. ve Çelik, S. (2018). Türkiye’de Eğitim Gören Mülteci Öğrencilerin Dilsel Sorunlarının İncelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(57), 425-432.
• Sözer, Y. (2015). Sınıf içi öğrenmeleri destekleyen okul dışı aktif öğrenmeler: bir meta-sentez çalışması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dicle Üniversitesi.
• Şahin, F. ve Boylu, E. (2020). Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Öğrencilere İlk Okuma Yazma Öğretimine İlişkin Öğretmen Öz Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 343-359.
• Şahin, F. ve Şener, Ö. (2019). Geçici Koruma Altındaki Suriyeli Öğrencilerin Eğitim Süreçlerindeki Dil ve İletişim Sorunları: İstanbul Fatih Örneği. ASEAD, 6(9), 66-85.
• Şahin, K., Moralı, G. ve Göçer, A. (2021). Mülteci Çocukların Türkçe Öğrenme Durumları Üzerine Ailelerinin Görüşleri. Milli Eğitim, 50(1), 95-122.
• *Şengül, M. (2015). The Opinions of Instructors Teaching Turkish to Foreigners about the Writing Skills of Syrian Students. Journal of Education and Training Studies, 3(5), 177-186.
• *Tanrıkulu, F. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretimi Sertifika Programına Katılan Öğretmenlerin Mültecilere Yönelik Tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 380-393.
• *Taşkaya, S. M. ve Ersoy, G. (2016). Suriyeli Sığınmacılara Türkçe Öğretiminde Sınıf Öğretmenlerinin Uygulamaları. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 2(1), 130-138.
• Temiz, D. N. (2021). göçmen ve mülteci öğrencilere Türkçe öğretiminde okulda yapılan oryantasyon çalışmalarının rolü. Boylu, E. (Ed.), II. Uluslararası Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu Bildirileri Kitabı (ss. 151-172). İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Tiryaki, E. N. (2022). İki Dillilere Türkçe Öğretimi İçin Hazırlanan Öğretim Programları ve Sınıf İçi Uygulamalar. Başar, U. (Ed.) İki dillilere Türkçe öğretimi içinde. (ss. 245- 264). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• *Tiryaki, E. N. ve Oğraş, İ. (2020). Türkçe Dersinin Suriyeli Öğrencilere Öğretim Sürecine İlişkin Öğretmen Görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(4), 1581-1601.
• *Türker, M. S. ve Göçmenler, H. (2020). Suriyeli Öğrencilere Türkçenin İkinci/Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Yaşanan Sorunların Öğretmen Görüşleri Açısından Değerlendirilmesi. Turkish Studies- Education, 15(6), 4549-4568.
• *Türker, M. S. ve Göçmenler, H. (2021). Mülteci Öğrencilere Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Motivasyonlarının İncelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (Ö10), 396-406.
• *Saltık, O. ve Pilancı, H. (2020). HEM’lerde Suriyelilere Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Karşılaştıkları Sorunlar. International Journal of Language Academy, 8(3), 315-323.
• *Şen, F. ve Solak, E. (2019). Öğretici Görüşlerine Göre Sığınmacı Öğrencilere Türkçe Öğretiminde Karşılaşılan Sorunların Değerlendirilmesi: Kayseri İli Örneği. International Journal of Language Academy, 7(4), 349-360.
• Ucuzsatar, N. (2021). Suriyeli öğrencilere Türkçe öğretimi bağlamında Türkçe dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Boylu, E. (Ed.), II. Uluslararası Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu Bildirileri Kitabı (ss. 373-396). İstanbul Aydın Üniversitesi.
• *Uğurlugelen, Z. (2019). Suriyeli çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğreten “öğreticilerin” öz yeterlik algılarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Ulaş, S. (2020). Türk dili ve edebiyatı eğitimiyle ilgili çalışmaların analizi: bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Uyan, A. (2019). Türkiye’de ve uluslararası düzeyde yerel Almanca ders kitabı araştırmaları: Bir meta-sentez çalışması [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.