Root Values Reflected in the 8th Grade Turkish Textbook (2019)

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 104 - 127, 27.12.2021

Merve Miçooğulları

https://doi.org/10.47834/utoad.10

Öz

The material and spiritual elements brought by societies from the past to the present, in other words, cultural elements and values are the rules, judgments or beliefs that are accepted by most individuals in order to ensure the continuity of societies as well as ensuring unity and solidarity. Value transfer has gained more importance with literary texts or informative texts within the scope of Turkish lesson, especially in terms of language being the main material and teaching national and universal values, and the qualities of the texts have been tried to be improved. In this study, reading texts of Ministry of National Education publications for 8th grade secondary school and imam hatip secondary School Turkish textbook (2019) were examined in terms of value transfer. The reading texts included in the study were classified according to ten root values of the 2019 Turkish Course Curriculum. The findings obtained are given in tables. In this way, themes were presented comparatively in terms of the transmission of values through the reading texts in the 8th grade Turkish textbook. Descriptive analysis method, one of the qualitative research methods, was used for the analysis of the data. The findings obtained were compared with the findings of the studies that included Turkish textbooks used in previous years in the literature. As a result, the most value finding was in the eighth theme, Citizenship, and the least value finding was in the Science and Technology theme. Based on the distribution of values, it is seen that there is no balance in the frequency of including values in the textbook texts. The dominant values of the texts are love and patriotism. The least emphasized values are honesty, patience and responsibility. Another thing that should be especially noted is the necessity to include scientific and aesthetic values, which are not included in the ten root values, but have found considerable use in the texts.

Anahtar Kelimeler

Reading texts, root values, Turkish curriculum, Turkish textbook, value, values education

8. Sınıf Türkçe Ders Kitabında (2019) Yansıtılan Kök Değerler

Öz

Toplumların geçmişten günümüze kadar getirdikleri maddi manevi unsurlar diğer bir deyişle kültürel ögeler ve değerler söz konusu toplulukların kimliklerini oluşturan, birlik ve beraberliği sağlamanın yanında toplumların sürekliliğinin olması adına çoğu bireyce kabul görmüş kurallar, yargılar ya da inanışlardır. Özellikle ana malzemesi dil olması, millî ve evrensel değerlerin işlenmesi bakımından Türkçe dersi kapsamındaki edebî metinler ya da bilgi verici metinlerle değer aktarımı daha da önem kazanmış ve metinlerin nitelikleri iyileştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada da MEB Yayınları 8. Sınıf Ortaokul ve İmam Hatip Ortaokulu Türkçe Ders Kitabı (2019) okuma metinleri değer aktarımı açısından incelenmiştir. Çalışma kapsamına dâhil edilen okuma metinleri, 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı on kök değere göre tasnif edilmiştir. Bulgular tablolar hâlinde verilmiştir. Bu yolla 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki okuma metinleri dolayısıyla temalar, değerlerin aktarımı açısından karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuştur. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz yöntemi kullanılarak yapılmıştır. Elde edilen bulgular alanyazında önceki yıllarda kullanılan Türkçe ders kitaplarının da dâhil edildiği çalışmaların bulgularıyla karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak en fazla değer bulgusu sekizinci tema olan Vatandaşlık temasında, en az değer bulgusu ise Bilim ve Teknoloji temasında tespit edilmiştir. Ders kitabındaki değerlerin yer verilme sıklığında bir dengenin gözetilmediği görülmektedir. Metinlere hâkim olan değer olarak sevgi ve vatanseverlik karşımıza çıkmaktadır. En az yer verilen değerler ise dürüstlük, sabır ve sorumluluktur. Özellikle belirtilmesi gereken bir diğer durum ise on kök değer içinde yer verilmeyen ancak metinlerde hatırı sayılır derecede kullanım alanı bulmuş bilimsellik ve estetik değerlerinin kök değerlere dâhil edilmesi gerekliliğidir.

Anahtar Kelimeler

Değer, değerler eğitimi, kök değerler, okuma metinleri, Türkçe ders kitabı, Türkçe öğretim programları

Kaynakça

• Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9- 27.
• Aksoy, Z. (2018). Adölesanlarda oyun bağımlılığı, yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Aktaş, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinde internet ve dijital oyun bağımlılığının psikolojik sağlamlık ve saldırganlıkla ilişkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kafkas Üniversitesi.
• Baki, Y. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin değerler aktarımı açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 109- 146. doi:10.34234/460042
• Balıkçı, R. (2018). Çocuklarda ve ergenlerde çevrimiçi oyun bağımlılığı ve agresif davranışlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Belet, D., & Deveci, H. (2008). Türkçe ders kitaplarının değerler bakımından incelenmesi. VII Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu. Çanakkale: Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi.
• Çakıcı, G. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve öfkeyi ifade etme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Çapoğlu, E., & Okur, A. (2015). Ortaokul 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki şiirlerde yer alan değerler. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 90- 104. doi:10.19126/37153
• Çeçen, M. A., & Çiftçi, Ö. (2007). İlköğretim 6. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi(173), 39- 49. doi:6136/82304
• Çelikpazu, E. E., & Aktaş, E. (2011). Meb 6, 7 ve 8. sınıf ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413- 424. doi:10.7827/2274
• Çınar, A. (2013). Değerler felsefesi ve psikolojisi. Bursa: Emin Yayınları.
• Deniz, K., & Karagöz, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 244-255.
• Ekşi, H. (2013). Temel insanî değerlerin kazanılmasında bir yaklaşım:karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79- 96.
• Fırat, H., & Mocan, A. (2014). Türkçe kitaplarındaki hikayelerde yer alan değerler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(3), 25- 49.
• Girmen, P. (2013). Türkçe eğitiminde atasözleri ve değer eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 117- 142.
• Karabulut, B. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığı ve şiddet eğilimi ilişkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hasan Kalyoncu Üniversitesi.
• Karakaya, G. (2019). Ergenlerin bir boş zaman aktivitesi olarak internet tabanlı oyun bağımlılıklarının şiddet eğilimine etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Kardaş, M. N., & Kaya, M. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı. M. N. Kardaş, M. Kaya, A. Akçay, & M. N. Kardaş (Dü) içinde, Türkçe Dersi Öğretim Programları (s. 119- 146). Ankara: Pegem Yayınları.
• Kaya, M., & Kardaş, M. N. (2019). Geçmişten günümüze Türkçe dersi öğretim programları -4- 2005, 2006, 2015, 2017 Türkçe dersi öğretim programları. A. Akçay, & M. N. Kardaş (Dü) içinde, Türkçe Dersi Öğretim Programları (s. 91- 118). Ankara: Pegem Yayınları.
• Kaygana, M., Yapıcı, Ş., & Aytan, T. (2013). Türkçe ders kitaplarında değerler eğitimi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(7), 657- 669. doi:10.9761/1619
• Kıldıran, Y. (2019). Lise öğrencilerinin zorbalıkla baş etme düzeyleri ve zorbalık eğilimi düzeyleri ile bilgisayar oyun bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Kınay, B. (2019). Ergenlerde oyun bağımlılığının sosyal kaygı, saldırganlık ve sosyal dışlanma ile ilişkisinin incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Kırkkılıç, H. A., Varışoğlu, C., & Varışoğlu, B. (2011). Marifetname' deki ayet ve hadislerin tematik yönden incelenmesi. C. Gündoğdu (Dü.), Bütün Yönleri ile Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri Sempozyumu içinde, (s. 369- 381). Erzurum.
• MEB. (2017). Müfredatta yenileme ve değişiklik çalışmalarımız üzerine... Ankara: Talim Terbiye Kurulu.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara.
• Nergiz, H., & Nergiz, S. F. (2021). Çocuk, ergen ve gençlerde dijital oyun bağımlılığını araştıran ulusal lisansüstü tezlerin incelemesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 9(23), 53-70.
• Özbay, M., & Tayşi, E. K. (2011). Dede Korkut hikayelerinin Türkçe öğretimi ve değer aktarımı açısından önemi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(1), 24.
• Qureshi, H. S., Khan, M. J. ve Masroor, U. (2013). Increased aggression and loneliness as potential effects of pathological video-gaming among adolescents. Pakistan Journal of Social & Clinical Psychology, 11(1), 66-71.
• Sallayıcı, Z. (2019). Çocuklarda bilgisayar oyun bağımlılığı düzeyi ile davranış problemleri arasındaki ilişki. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi.
• Şen, Ü. (2007). Millî Eğitim Bakanlığının 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şimşek, H., & Yıldırım, A. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• TDK. (2021). Türk dil kurumu. https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı.