Text Adaptation for the Learners of Turkish as a Second/Foreign Language: An Example from Mustafa Kutlu's Story “Rüzgâr’in Oğlu”

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 132 - 158, 24.06.2024

Demet Döne Işık Gökçen Göçen

https://doi.org/10.5281/zenodo.12097766

Öz

The number of reading books prepared according to language levels for teaching Turkish as a second or foreign language is low. Consequently, there is a need for either artificial (fictional) texts created by language teachers for language instruction or original texts with literary value that best reflect the target language and culture. However, it is not possible to use original texts in teaching Turkish as a second or foreign language without applying text adaptation techniques and adapting the text to various language levels. In this context, text adaptation becomes crucial. Text adaptation involves adjusting an original text to align with language levels based on specific criteria. The scarcity of reading books and text adaptation studies for teaching Turkish as a second or foreign language highlights the need for more such studies. Therefore, incorporating original texts into the teaching process through text adaptation is essential and necessary for the acquisition and development of reading skills. Given this importance and need, this study aims to adapt Mustafa Kutlu's story "Rüzgârın Oğlu" to suit A2 level learners of Turkish as a second or foreign language through text adaptation processes. The study employs a qualitative research method, collecting data through document analysis. Mustafa Kutlu's "Rüzgârın Oğlu" was adapted to the A2 level. To ensure the reliability of the adapted text, the opinions of five experts were sought, and the final version of the text was produced based on their feedback. Additionally, to determine the suitability and usability of the adapted text for A2 level learners, the opinions of thirteen learners were gathered, and their text comprehension levels were examined. Learners evaluated the adapted text as appropriate for the A2 level and were able to answer the comprehension questions. In conclusion, this study successfully adapted Mustafa Kutlu's "Rüzgârın Oğlu" to the A2 level, demonstrating that adapted text can be effectively used at this language level.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kutlu, reading skill, Rüzgârın Oğlu, teaching Turkish as a second/foreign language, text adaptation

Etik Beyan

Fatih Sultan Mehmet Vakif University Scientific Research and Publication Ethics Board, Date: 18.05.2022, Issue: 15/12

Türkçeyi İkinci/Yabancı Dil Olarak Öğrenenler için Metin Değiştirimi: Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” Hikâyesi Örneği

Öz

Türkçenin ikinci ya da yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak üzere dil seviyelerine göre hazırlanmış okuma kitaplarının sayısı azdır. Bu sebeple de ya dil öğreticileri tarafından hazırlanmış dil öğretimini amaçlayan yapay (kurgu) metinlere ya da hedef dili ve kültürü en iyi yansıtan edebî değer taşıyan metinlere ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak metin değiştirim teknikleri uygulanmadan, metin dil seviyelerine uygun hâle getirilmeden özgün metinlerin dil öğretiminde kullanılması mümkün olmamaktadır. Bu durumda metin değiştirimi önem arz etmektedir. Metin değiştirimi, özgün bir metnin metin değiştirim ölçütleri temel alınarak dil seviyelerine uygun olarak değiştirilmesidir. Türkçenin öğretimine yönelik okuma kitaplarının ve metin değiştirim çalışmalarının sayısının az olması metin değiştirim çalışmalarına duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Bu sebeple özgün metinlerin, metin değiştirim yoluyla öğretim sürecine dâhil edilmesi okuma becerisinin kazanımı ve gelişimi açısından önemli ve gereklidir. Sözü edilen önem, ihtiyaç ve gereklilikten hareketle bu çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” hikâyesini metin değiştirim işlemleri ile Türkçeyi ikinci/yabancı dil olarak öğrenen A2 seviyesindeki öğrenicilere uygun hâle getirmek amaçlanmıştır. Bu amaçla yapılan çalışmanın yöntemi nitel araştırma yöntemidir. Veriler doküman analizi ile toplanmıştır. Çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” metninin A2 seviyesine göre değiştirimi yapılmıştır. Değiştirilmiş metnin güvenirliğini sağlamak için 5 uzmanın görüşüne başvurulmuştur ve uzman görüşleri neticesinde metne son hâli verilmiştir. Ayrıca değiştirilmiş metnin A2 seviyesi öğrenicilerine uygunluğunu ve onlarla kullanılabilirliğini tespit etmek amacıyla metne yönelik 13 öğrenicinin görüşü alınmış ve yine 13 öğrenicinin metni anlama düzeyleri incelenmiştir. Öğreniciler, değiştirilmiş metnin A2 seviyesine uygun olduğu şeklinde görüş bildirmiştir. Ayrıca öğreniciler değiştirilmiş metne ait metni anlama sorularını da cevaplayabilmişlerdir. Sonuç olarak bu çalışmada Mustafa Kutlu’nun “Rüzgârın Oğlu” metninin A2 seviyesine değiştirimi yapılmış ve değiştirilmiş metnin A2 seviyesinde kullanılabilir olduğu anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Metin değiştirimi, Mustafa Kutlu, okuma becerisi, Rüzgârın Oğlu, Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretimi

Etik Beyan

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu, Tarih: 18.05.2022, Sayı: 15/12

Kaynakça

• Ahmet, S. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde Ömer Seyfettin’in “Pembe İncili Kaftan” hikâyesinin B1 seviyesine uyarlama çalışması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Akıncılar, A. (2018). Türkçe öğrenen yabancılar için Dede Korkut Hikâyelerinin B1 düzeyinde sadeleştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Aktan, F. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde Halide Edip Adıvar’ın Himmet Çocuk hikâyesinin B1-B2 düzeyinde sadeleştirilmesi ve etkinlik hazırlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Atalay, A. (2021). Aytül Akal’ın “Kızım, Ben Çocukken…” adlı kitabının yabancılara Türkçe öğretimi A1-A2 seviyesi bağlamında sadeleştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Ay, S. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi için Sait Faik Abasıyanık’ın “Birtakım İnsanlar” adlı hikâyesinin B1 seviyesine sadeleştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Ayar, C. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan uyarlanmış metinlerin uyarlanma durumları üzerine bir inceleme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Aytan, T., Çakır, T., Belikara, P. ve Ustaoğlu, S. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde Sabahattin Ali’nin “Ayran”, Ayşe Filiz Yavuz’un “Kabak Tatlısı” ve Ömer Seyfettin’in “Üç Nasihat” hikâyelerinin A2 seviyesine uyarlama denemeleri. 5. Yıldız Sosyal Bilimler Kongresi. 13-15 Aralık 2018.
• Bakan, H. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde bir sadeleştirme denemesi: Sait Faik Abasıyanık, “Meserret Oteli”. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Boztorak, F. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılmak amacıyla Dede Korkut Kitabı’nın Türkistan/Türkmen Sahra Nüshası 13. Boy’un B1 düzeyinde sadeleştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Arel Üniversitesi.
• Bölükbaş, F. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde okuma metinlerinin dil düzeylerine göre sadeleştirilmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, UDES, 924-935.
• Demir, A. ve Açık F. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürlerarası yaklaşım ve seçilecek metinlerde bulunması gereken özellikler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 30, 51-72.
• Demirel, İ. F. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uyarlanmış metinlerin okuduğunu anlama başarısına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Durmuş, M. (2013a). Metin değiştirimin dilbilimsel süreçleri üzerine. International Journal of Social Science, 6(4), 391-408.
• Durmuş, M. (2013b). İkinci/yabancı dil öğretiminde özgün ve değiştirilmiş dilsel girdi üzerine. Turkish Studies, 8(1), 1291-1306.
• Güdek, G. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde metin değiştirimi: Mustafa Kutlu’nun “Hayat Güzeldir” hikayesi örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Günay, D. (2013). Metin bilgisi. Papatya Yayınları.
• Gürler, S. (2017). Ömer Seyfettin’in hikâyelerinin yabancılara Türkçe öğretiminde A1-A2 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans yüksek tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Gürsoy Akyüz, S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Dede Korkut Hikâyeleri’nden yararlanılması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Harmandar, M. (2020). Haldun Taner öykülerinin temel dil becerileri bağlamında B1 düzeyine ilişkin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Mersin Üniversitesi.
• Kaya, M. (2018). Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ve Yılkı Atı adlı eserlerin yabancılar için A2 düzeyine uyarlanması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kaya, N. N. (2019). Türk destanlarının yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılacak metne uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Kaymaz, Z. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde Sabahattin Ali'nin Apartman ve Köpek isimli hikâyelerinin A1-A2 seviyesine uygun sadeleştirme çalışması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Kutlu, A. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde Ömer Seyfettin’in Kaşağı ve Perili Köşk adlı hikâyelerinin A1-A2 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Kutlu, A. (2021). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde Peyami Safa’nın öykülerinin A2 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Mazlum, D. E. (2014). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç romanı ve Peyami Safa’nın Dokuzuncu Hariciye Koğuşu romanının Türkçe A1-A2 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Öğülmüş, S. (2019). İçerik çözümlemesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 24(1), 213-228.
• Özdin, A. (2020). Türk masallarının yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metni olarak uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Özmen, C. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin değiştirim teknikleriyle öykülerin yeniden oluşturulması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Subaşı, M. ve Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Süner, R. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazınsal metinlerin B1 düzeyine uyarlanması: Eskici örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı kitaplar. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Şimşek, P. (2017). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde temel materyaller: Okuma metinleri ve okuma kitapları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8, 211-225.
• Toprak, F. (2011). Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki okuma parçaları ve diyalogları üzerine bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 29, 11- 24.
• Türk Dil Kurumu. (2011). Türkçe sözlük (11.Baskı). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Yaşar, S. A. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde metin uyarlama ve Memduh Şevket Esendal’ın Pazarlık hikâyesinin A2 seviyesine göre uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dumlupınar Üniversitesi.
• Yayan, H. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde Refik Halit Karay’ın Eskici ve Testi adlı hikâyelerinin A2 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Yazok, Z. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında Kemalettin Çalık’ın Piri Reis adlı eserinin B1 seviyesinde sadeleştirilmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dicle Üniversitesi.
• Yıldırım, O. (2013). Yeni Türk Edebiyatı metinlerinin A1-A2 düzeyine uyarlanması ve Çalıkuşu örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Kültür Üniversitesi.
• Yılmaz, Y. (2021). Yabancılara Türkçe öğretimi kapsamında Ömer Seyfettin’in bazı hikâyelerinin B1 seviyesine uyarlanması. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.