Yabancılara Türkçe Öğretiminde Halk Eğitimi Merkezlerinin Rolü: Samsun Örneği

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 363 - 379, 25.08.2025

Mahir Kavun

https://doi.org/10.5281/zenodo.16901412

Öz

Bu araştırmanın amacı, yabancılara Türkçe öğretimi alanında açılan kurslardan hareketle halk eğitimi merkezlerinin rolünü tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda Samsun’un 17 ilçesinde faaliyet gösteren 17 halk eğitimi merkezinin açtığı kurslar incelenmiştir. Samsun İl Millî Eğitim Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Şube Müdürlüğünden dijital ortamda alınan dokümanlardan hareketle çalışma vücuda getirildiği için bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi kullanılmıştır. Veriler, doküman analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; Samsun’daki 9 ilçede (19 Mayıs, Atakum, Bafra, Canik, İlkadım, Kavak, Tekkeköy, Terme ve Vezirköprü) bulunan halk eğitimi merkezlerinde yabancılara Türkçe öğretmek amacıyla; Yabancılar İçin Türkçe Seviye A1, Yabancılar İçin Türkçe Seviye A2, Yabancılar İçin Türkçe Seviye B1, Yabancılara Türkçe Öğretimi (6-12 Yaş) 1. Seviye, Yabancılara Türkçe Öğretimi (6-12 Yaş) 2. Seviye, Yabancılara Türkçe Öğretimi (6-12 Yaş) 3. Seviye, Yabancılara Türkçe Öğretimi (13-17 Yaş) 1. Seviye ve Yabancılara Türkçe Öğretimi (13-17 Yaş) 2. Seviye olmak üzere 10 seviyede kurs açıldığı tespit edilmiştir. Bu kurslara 66 farklı uyruktan toplam 16.460 kursiyerin katıldığı belirlenmiştir. Bu kursiyerlerin 6.623’ü erkek, 9.840’ı kadındır. Kurs sonunda erkeklerin 3.201’i sertifika almaya hak kazanırken kadınların 4.749’u sertifika almaya hak kazanmıştır. Katılımcıların yarıya yakınının (%48,29) kurs sonunda başarılı olarak sertifika aldığı saptanmıştır. Daha sonra hazırlanacak araştırmalarda diğer illerdeki halk eğitimi merkezlerinin yabancılara yönelik olarak açtıkları kurslar incelenebilir.

Anahtar Kelimeler

Halk eğitimi merkezi , hayat boyu öğrenme , Samsun , Türkçe kursları , yabancılara Türkçe öğretimi

Etik Beyan

Araştırma etik kurul izni gerektirmemektedir.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma için herhangi bir kurumdan finansal destek alınmamıştır.

The Role of Public Education Centers in Teaching Turkish to Foreigners: The Case of Samsun

Öz

The objective of this study is to determine the role of public education centers in teaching Turkish to foreign learners. To this end, an examination of the courses offered by 17 public education centers operating within 17 districts of Samsun was conducted. A qualitative research method—document analysis—was employed, as the study is based on official documents obtained from the Lifelong Learning Branch Directorate of Samsun Provincial Directorate of National Education. The raw data were analyzed through document analysis techniques. The findings revealed that Turkish language courses for foreigners are being conducted in public education centers across nine districts in Samsun: 19 Mayıs, Atakum, Bafra, Canik, İlkadım, Kavak, and Tekkeköy. The courses offered include: Turkish for Foreigners Level A1, Turkish for Foreigners Level A2, Turkish for Foreigners Level B1, Turkish Teaching to Foreigners (Ages 6–12) Level 1, Teaching Turkish to Foreigners (Ages 6–12) Level 2, Teaching Turkish to Foreigners (Ages 6–12) Level 3, Teaching Turkish to Foreigners (Ages 13-17) Level 1 and Teaching Turkish to Foreigners (Ages 13-17) Level 2. A total of 16,460 trainees from 66 different nationalities attended these courses. 6.623 of the trainees were male and 9.840 were female. At the end of the courses, 3.201 men and 4.749 women were awarded certificates, indicating a success rate of nearly 50% among participants. In subsequent studies, courses offered by public education centers in other provinces for foreigners may be examined.

Anahtar Kelimeler

Lifelong learning , public education center , Samsun , teaching Turkish to foreigners , Turkish courses

Etik Beyan

The research does not require ethics committee approval.

Destekleyen Kurum

No financial support was received from any institution for this study.

Kaynakça

• Biçer, N. (2012). Hunlardan günümüze yabancılara Türkçe öğretimi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(4), 107-133.
• Çelik, M. E. (2021). Düzenleyen görüşlerinden hareketle yabancılara Türkçe öğretimi sertifika programlarının incelenmesi. Karadeniz Araştırmaları, 18(70), 469-485.
• Doğan, N. (2017). Türkiye'de halk eğitimi merkezlerinde açılan yabancı dil kursları ve kursiyerlerine ilişkin bir çözümleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi.
• Erdoğan, D. (2019). Yaygın eğitim kurumlarında yabancılara Türkçe öğreten öğretmenlerin ‘yabancı diller Türkçe a1 seviyesi kurs programını’ uygulama süreci. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale 18 Mart Üniversitesi.
• Erdoğan, D. ve Kana, F. (2019). Yaygın eğitim kurumlarında yabancılara Türkçe öğreten öğretmenlerin ‘yabancı diller Türkçe a1 seviyesi kurs programını’ uygulama süreci. International Journal of Languages’ Education, 7(4), 49-74.
• Garip, S. (2023). Türkçenin ikinci dil olarak öğretimi kapsamında halk eğitimi merkezi kurslarının karşılaştırmalı incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 121-136. https://doi.org/10.60107/maunef.1287282
• Gözübüyük Tamer, M. (2020). Mülteci ve sığınmacı yetişkinlere sunulan Türkçe dil öğretiminin halk eğitim merkezi öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (Trabzon örneği). Karadeniz Araştırmaları, 17(65) , 97-115.
• Gül, A. (2019). Halk eğitimi merkezlerinde yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan problemlere dair öğretmen görüşleri: Ankara örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• İşman, A. (2011). Uzaktan eğitim. Pegem Akademi.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Kırbaşoğlu Kılıç, L. ve Eyüp, B. (2011). İlköğretim Türkçe ders kitaplarinda ortaya çıkan toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2(3), 129-148.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: an expanded sourcebook (Second edition). Sage Publications.
• Mutlu, H. H. & Gümüş, E. (2021). Akademik çalışmalara göre yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde karşılaşılan güncel sorunlar. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(25), 829-853. https://doi.org/10.38155/ksbd.884902
• Oktay, Z. (2017). Halk eğitim merkezlerinde Araplara Türkçe konuşma öğretiminde yöntem ve teknikler: Ankara Keçiören halk eğitim merkezi örneklemi. Journal of Turkish Studies, 12(34), 297-305.
• Özkorkmaz, M. A. (2016). Türkiye'de halk eğitim merkezi müdürlerinin yaşam boyu öğrenme yeterlik algıları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi.
• PIKTES. (2025). Hakkımızda. Web: https://piktes.gov.tr/cms/Home/Hakkimizda adresinden 31 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç. ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227 - 250.
• Tiryaki, E. N. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 38-44.
• Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2022). Ülke isimleri ve tanımları listesi. Web: https://www.mfa.gov.tr/data/Terminoloji/dunya-ulkelerinin-resmi-isimleri-ve-sifatlarinin-yazimi-(turkce-ingilizce)-2022.pdf adresinden 25 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
• Türkoğlu, A. ve Uça, S. (2011). Türkiye’de halk eğitimi: tarihsel gelişimi, sorunları ve çözüm Önerileri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 48-62.