SANAYİLEŞME, FRANSIZ İHTİLALİ ve LİBERAL ANLAYIŞLARIN 19. YÜZYIL KENTİNE YANSIMALARI

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 46 - 56, 31.12.2020

Asiye Nisa Kartal Hasan Basri Kartal

Öz

Bu makalenin temel amacı Sanayi Devrimi ve Fransız ihtilali sonrasında değişen, dönüşen kent olgusu ortaya sermektir. Makale araştırma yöntemi olarak teorik bir okuma ve tartışma yolunu seçer. Makalenin odak tartışması, Sanayi Devrimi, Fransız ihtilali ile yeni ortaya çıkan liberalist felsefeler ve kapital temelli anlayışlar çerçevesinde yeniden şekillenen kentte ortaya çıkan sorunlardır. Bu sorunlar ile baş etme biçimi olarak üretilen ‘ideal kent kurguları’ ve ‘ütopyalar’, dönemin mimar ve kuramcılarının üretim ve düşüncelerinin yardımıyla serimlenir. Makale en son bölümünde, sanayi devrimi sonrası kentteki dönüşümlerin yankılarını mimari alanı dışındaki metinlerde göz önüne serer. Makalede varılan sonuca göre, 19. yüzyıl kent kavramı dönemin sosyolojik ve toplumsal olgularından kaçınılmaz olarak etkilenmiş, dönemin insani üzerinde karamsar ve kaygı yaratıcı bir ortamın doğmasına sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kent, Sanayileşme, Fransız İhtilali, ütopyalar, ideal kent kuramları

Kaynakça

• Alptekin, M. Y. (2007). Şehir ve Toplum. İstanbul, Türkiye: Beta Yayınları.
• Baudrillard, J., Proto, F. (2003). Mass, identity, architecture: Architectural writings of Jean Baudrillard. Chichester, West Sussex: Wiley-Academy.
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik Bir Topluma Doğru. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul, Türkiye: Ayrıntı Yayınları.
• Borsay, P. (1990). The Eighteenth-century town: A reader in English urban history: 1688-1820. London and New York: Longman.
• Bumin, K. (1998). Demokrasi Arayışında Kent. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Choay, F., & Bratton, D. (1997). The rule and the model: On the theory of architecture and urbanism. Cambridge, Mass: MIT Press.
• Hale, J. R. (2008). The civilization of Europe in the Renaissance. London: Harper Perennial.
• Hall, T. (2010). Planning Europe's capital cities: Aspects of nineteenth century urban development. London: Routledge.
• Mallgrave, H. F. (2007). Architectural theory. Oxford: Blackwell.
• Mallgrave, H. F., Contandriopoulos, C. (2006). Architectural theory. Malden, MA: Blackwell Pub.
• Mumford, L. (2007). Tarih Boyunca Kent: Kökenleri. Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği. çev. Gürol Koca. Tamer Tosun. İstanbul, Türkiye: Ayrıntı Yayınları.
• Pacione, M. (2002). The city: Critical concepts in the social sciences. London: Routledge.
• Pike, B. (1997). The image of the city in modern literature. Ann Arbor, Mich: UMI Books on Demand.
• Ragon, M. (2010). Modern Mimarlık ve Şehircilik Tarihi. İstanbul, Türkiye: Kabalcı Yayınları.
• Richter, R. (2012). Sosyolojik Paradigmalar: Klasik ve Modern Sosyoloji Anlayışlarına Giriş. çev. Necmeddin Doğan. İstanbul, Türkiye: Küre Yayınları.
• Roth, M.L. (2000). Mimarlığın Öyküsü: öğeleri, tarihi, anlamı. çev. Ergün Akça. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Swingewood, E. (1998). Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi. çev. Osman Akınhay. Ankara, Türkiye: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Thoenes, C., & Evers, B. (2003). Architectural theory: from Renaissance to the present; 89 essays on 117 treatises. Köln, London: Taschen.
• Tuna, K. (2011). Toplum Açıklama Girişimi Olarak Şehir Teorileri. İstanbul, Türkiye: İz Yayıncılık.
• Upton, J. N. (1984). A social history of 20th century urban riots. Bristol, IN, U.S.A: Wyndham Hall Press.
• Yörükan, A. (2006). Şehir Sosyolojisinin ve İnsan Ekolojisinin Teorik Temelleri, Ankara, Türkiye: Nobel Yayın Dağıtım.