Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı

Yıl 2019, , 769 - 778, 30.08.2019
https://doi.org/10.17482/uumfd.447251

Öz

Kanalizasyon ve
yağmur suyu drenaj kanalları ile sulama kanallarında sıklıkla katı madde
birikmekte, bunun sonucunda kanalların çalışma performansı düşmektedir. Bu
anlamda pratikte en çok karşılaşılan problem drenaj kanalı tıkanmalarıdır. Bu
problemlerin en aza indirilmesine hizmet etmek üzere deneysel veri esaslı model
geliştirilmesi amaçlanmıştır. Laboratuvarda yapılan fiziksel deneylere dayanan
bu çalışmada rijit cidarlı kanallarda katı madde taşınımı problemi incelenmiş,
akım ortamında hareket halinde bulunan katı maddenin çökelmesi ve hareketsiz
halde duran katı maddenin harekete başlaması ile ilgili veri toplanmıştır.
Bunun için dairesel bir kanalda katı madde hareket döngüsü esas alınarak dört
farklı çaptaki katı madde ve dokuz farklı kanal eğimi için gözlem ve ölçümler
yapılmıştır. Deneylerde, çökelmenin ve hareketin başlangıcının akım koşulları
kaydedilmiştir. Literatürde, katı madde hareketi ile ilgili kayma gerilmesi ve
hıza dayanan iki temel yaklaşım mevcuttur. Burada katı madde taşınımı için
kayma gerilmesi yaklaşımı kullanılarak analiz yapılmış, bu yaklaşım altında Shields
yöntemi kullanılmış ve hareketin başlangıcı ve çökelmenin başlangıcı için modeller
önerilmiştir. Bu modeller kullanılarak çökelmeyi engelleyen kayma gerilmesi
belirlenebilir ve kanal eğimleri buna göre hesaplanabilir. Geliştirilen modellerin
drenaj kanalı ve kanalizasyon sistemlerinin tasarımında kullanılabileceği
düşünülmektedir.

Kaynakça

  • Aksoy, H., Safari, M. J. S. (2014). Rijit Cidarlı Kanallarda Katı Madde Çökelmesinin Başlangıç Noktası, TÜBİTAK MAG Proje No: 113M062.
  • ASCE Task Force Committee. (1966). Sediment transportation mechanics: Incipient of motion, 92(HY2), 291-314.
  • Bogardi, J. (1974). Sediment transport in alluvial streams, Akademiai Kiado, Budapest.
  • Butler, D., May, R.W.P., Ackers, J.C. (1996). Sediment transport in sewers. Pt. 1: 5 background. P. I. Civil Eng-Mar. En. 118(2): 103-112.
  • Butler, D., May, R., Ackers, J. (2003). Self-Cleansing Sewer Design Based on Sediment Transport Principles, Journal of Hydraulic Engineering, 129(4): 276-282.
  • CIRIA (1986). Sediment movement in combined sewerageand storm-water drainage systems. Phase 1. Project report. London: CIRIA research project No. 336.
  • Graf, W.H. ve Acaroglu, E.R. 1968 Sediment transport in conveyance systems, Part 1, A physical model for sediment transport in conveyance systems. Hydrological Sciences Journal, 13(2), 20-39.
  • İSKİ, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (1987). Kanalizasyon projeleri teknik şartnamesi. No: KPR 01 DEV 06/87 T.
  • Kramer, H. (1935). Sand mixtures and sand movement in fuvial levels, Trans. ASCE, 100, 798-838.
  • Loveless, J. H. (1992). Sediment transport in rigid boundary channels with particular reference to the condition of incipient deposition. PhD Thesis, University of London.
  • Mayerle, R. (1988). Sediment transport in rigid boundary channels. PhD Thesis, Department of Civil Engineering, University of Newcastle Upon Tyne, England.
  • Nalluri, C., Ab Ghani, A. (1996). Design options for self-cleansing storm sewers. Water Sci. Technol. 33(9): 215-220.
  • Novak P., Nalluri, C. (1984). Incipient motion of sediment particles over fixed beds, Journal of Hydraulic Research, 22(3): 181-197.
  • Paphitis, D. (2001). Sediment movement under unidirectional flows: an assessment of empirical threshold curves, Coastal Engineering, 43(3): 227-245.
  • Safari, M. J.S., Aksoy, H., Mohammadi, M. (2015). Incipient deposition of sediment in rigid boundary open channels. Environmental Fluid Mechanics 15(5): 1053-1068.
  • Shields, A. (1936). Application of similarity principles and turbulence research to bed-load movement”, Preussiischen Research Institute of Hydraulic Engineering, Berlin, Germany, Issue 26.
  • Ünal, N.E., Aksoy, H., Safari, M.J.S. (2016) Hareketin ve Çökelmenin Başlangıcı Esaslı Kendiliğinden Temizlenen Drenaj Sistemi Tasarım Modelleri, TÜBİTAK MAG Proje No: 114M283.
  • Vongvisessomjai, N., Tingsanchali, T., Babel, M. S. (2010). Non-deposition design criteria for sewers with part-full flow. Urban Water J. 7(1): 61-77.
  • Yalin, M.S (1972). Mechanics of Sediment Transport Oxford, New York, Pergamon Press.
  • Yalin, M.S., Karahan, E. (1979). Inception of sediment transport. Journal of the Hydraulics Division, 105(11), 1433-1443.

Incipient motion and incipient deposition of sediment in rigid boundary circular channels

Yıl 2019, , 769 - 778, 30.08.2019
https://doi.org/10.17482/uumfd.447251

Öz

Performance of hydraulic systems such as sewer
and urban drainage systems as well as irrigation canals decreases frequently
and tremendously due to deposition of sediment transported within flow which
causes blockages. A laboratory experimental study is performe din this study to
have a deeper look at the incipient motion and incipient deposition of sediment
particles. A rigid boundary cylindirical canal is built. Four different-size
sediments are used, nine different longitudinal slopes are tested. Flow
characteristics are observed from the experiments at the moment when sediment particles
are at the beginning of incipient motion and incipient deposition. Shear stress
approach, one of the two approaches, the other being velocity approach, is
used. As the method, the Shields curve is considered for comparison. Results of
the study are important for self-cleansing urban drainage system design with
which the channel slope is determined such that it provides a shear stress
preventing incipient deposition. It is thought that the models proposed in this
study could be used by municipalities as a method to use in the design of urban
drainage and sewer systems.

Kaynakça

  • Aksoy, H., Safari, M. J. S. (2014). Rijit Cidarlı Kanallarda Katı Madde Çökelmesinin Başlangıç Noktası, TÜBİTAK MAG Proje No: 113M062.
  • ASCE Task Force Committee. (1966). Sediment transportation mechanics: Incipient of motion, 92(HY2), 291-314.
  • Bogardi, J. (1974). Sediment transport in alluvial streams, Akademiai Kiado, Budapest.
  • Butler, D., May, R.W.P., Ackers, J.C. (1996). Sediment transport in sewers. Pt. 1: 5 background. P. I. Civil Eng-Mar. En. 118(2): 103-112.
  • Butler, D., May, R., Ackers, J. (2003). Self-Cleansing Sewer Design Based on Sediment Transport Principles, Journal of Hydraulic Engineering, 129(4): 276-282.
  • CIRIA (1986). Sediment movement in combined sewerageand storm-water drainage systems. Phase 1. Project report. London: CIRIA research project No. 336.
  • Graf, W.H. ve Acaroglu, E.R. 1968 Sediment transport in conveyance systems, Part 1, A physical model for sediment transport in conveyance systems. Hydrological Sciences Journal, 13(2), 20-39.
  • İSKİ, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (1987). Kanalizasyon projeleri teknik şartnamesi. No: KPR 01 DEV 06/87 T.
  • Kramer, H. (1935). Sand mixtures and sand movement in fuvial levels, Trans. ASCE, 100, 798-838.
  • Loveless, J. H. (1992). Sediment transport in rigid boundary channels with particular reference to the condition of incipient deposition. PhD Thesis, University of London.
  • Mayerle, R. (1988). Sediment transport in rigid boundary channels. PhD Thesis, Department of Civil Engineering, University of Newcastle Upon Tyne, England.
  • Nalluri, C., Ab Ghani, A. (1996). Design options for self-cleansing storm sewers. Water Sci. Technol. 33(9): 215-220.
  • Novak P., Nalluri, C. (1984). Incipient motion of sediment particles over fixed beds, Journal of Hydraulic Research, 22(3): 181-197.
  • Paphitis, D. (2001). Sediment movement under unidirectional flows: an assessment of empirical threshold curves, Coastal Engineering, 43(3): 227-245.
  • Safari, M. J.S., Aksoy, H., Mohammadi, M. (2015). Incipient deposition of sediment in rigid boundary open channels. Environmental Fluid Mechanics 15(5): 1053-1068.
  • Shields, A. (1936). Application of similarity principles and turbulence research to bed-load movement”, Preussiischen Research Institute of Hydraulic Engineering, Berlin, Germany, Issue 26.
  • Ünal, N.E., Aksoy, H., Safari, M.J.S. (2016) Hareketin ve Çökelmenin Başlangıcı Esaslı Kendiliğinden Temizlenen Drenaj Sistemi Tasarım Modelleri, TÜBİTAK MAG Proje No: 114M283.
  • Vongvisessomjai, N., Tingsanchali, T., Babel, M. S. (2010). Non-deposition design criteria for sewers with part-full flow. Urban Water J. 7(1): 61-77.
  • Yalin, M.S (1972). Mechanics of Sediment Transport Oxford, New York, Pergamon Press.
  • Yalin, M.S., Karahan, E. (1979). Inception of sediment transport. Journal of the Hydraulics Division, 105(11), 1433-1443.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mühendislik
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Necati Erdem Ünal 0000-0002-4777-4279

Yayımlanma Tarihi 30 Ağustos 2019
Gönderilme Tarihi 24 Temmuz 2018
Kabul Tarihi 30 Temmuz 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019

Kaynak Göster

APA Ünal, N. E. (2019). Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 24(2), 769-778. https://doi.org/10.17482/uumfd.447251
AMA Ünal NE. Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı. UUJFE. Ağustos 2019;24(2):769-778. doi:10.17482/uumfd.447251
Chicago Ünal, Necati Erdem. “Rijit Cidarlı Dairesel Kanallarda Katı Madde Hareketinin Ve çökelmesinin başlangıcı”. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 24, sy. 2 (Ağustos 2019): 769-78. https://doi.org/10.17482/uumfd.447251.
EndNote Ünal NE (01 Ağustos 2019) Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 24 2 769–778.
IEEE N. E. Ünal, “Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı”, UUJFE, c. 24, sy. 2, ss. 769–778, 2019, doi: 10.17482/uumfd.447251.
ISNAD Ünal, Necati Erdem. “Rijit Cidarlı Dairesel Kanallarda Katı Madde Hareketinin Ve çökelmesinin başlangıcı”. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi 24/2 (Ağustos 2019), 769-778. https://doi.org/10.17482/uumfd.447251.
JAMA Ünal NE. Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı. UUJFE. 2019;24:769–778.
MLA Ünal, Necati Erdem. “Rijit Cidarlı Dairesel Kanallarda Katı Madde Hareketinin Ve çökelmesinin başlangıcı”. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, c. 24, sy. 2, 2019, ss. 769-78, doi:10.17482/uumfd.447251.
Vancouver Ünal NE. Rijit cidarlı dairesel kanallarda katı madde hareketinin ve çökelmesinin başlangıcı. UUJFE. 2019;24(2):769-78.

DUYURU:

30.03.2021- Nisan 2021 (26/1) sayımızdan itibaren TR-Dizin yeni kuralları gereği, dergimizde basılacak makalelerde, ilk gönderim aşamasında Telif Hakkı Formu yanısıra, Çıkar Çatışması Bildirim Formu ve Yazar Katkısı Bildirim Formu da tüm yazarlarca imzalanarak gönderilmelidir. Yayınlanacak makalelerde de makale metni içinde "Çıkar Çatışması" ve "Yazar Katkısı" bölümleri yer alacaktır. İlk gönderim aşamasında doldurulması gereken yeni formlara "Yazım Kuralları" ve "Makale Gönderim Süreci" sayfalarımızdan ulaşılabilir. (Değerlendirme süreci bu tarihten önce tamamlanıp basımı bekleyen makalelerin yanısıra değerlendirme süreci devam eden makaleler için, yazarlar tarafından ilgili formlar doldurularak sisteme yüklenmelidir).  Makale şablonları da, bu değişiklik doğrultusunda güncellenmiştir. Tüm yazarlarımıza önemle duyurulur.

Bursa Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Dekanlığı, Görükle Kampüsü, Nilüfer, 16059 Bursa. Tel: (224) 294 1907, Faks: (224) 294 1903, e-posta: mmfd@uludag.edu.tr