POLYESTERİN DİSPERSE BLUE 79 İLE KLASİK VE SUSUZ BOYANMASININ KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2019, , 661 - 670, 30.08.2019

Semiha Eren , Hande Özcan İdil Yiğit Hüseyin Aksel Eren

https://doi.org/10.17482/uumfd.565247

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada
%100
Polyester kumaşlara Disperse Blue 79 (C.I.11345) boyarmaddesi ile klasik boyama
ve süperkritik karbondioksit (scCO₂)ortamda susuz boyama
yapılmıştır. Deneyler, klasik boyama için 120 °C ve 130 °C, süperkritik ortamda
boyamada ise 120 °C sıcaklıkta ve 250 bar basınçta gerçekleştirilmiştir. Klasik
ortamda boyanan kumaşlara redüktif yıkama yapılmıştır. ScCO₂ ortamda
boyanan kumaşlara ise asetonla tekrarlı yıkamalar yapılmıştır. Numunelere; renk
ölçümleri, kopma mukavemeti, KOİ testleri yapılmış ve deney sonuçları
yorumlanmıştır. Süperkritik CO₂'de elde edilen sonuçlar, suda yapılan
klasik boyama ile karşılaştırılmıştır. Çalışma, kullanılan dispers boyanın Polyester
liflerini süper kritik karbondioksit ortamda susuz olarak 120 °C ve 250 barda
yüksek haslıklarda ve mukavemet kaybı olmadan boyadığını ve renk açısından da sulu
ortamda dispersiyon ajanlarının varlığında 120 °C elde edilene göre %0,5 (kag) bm
konsantrasyonunda daha koyu boyandığını ve %4 (kag) bm konsantrasyonu için benzer
olduğunu göstermiştir. 

Anahtar Kelimeler

: susuz boyama, polyester, Disperse Blue 79

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK

Proje Numarası

116M984

Teşekkür

Bu çalışma 116M984 numaralı proje ile TUBİTAK 1001 projesi kapsamında desteklenmiştir.

Kaynakça

• 1. Adachi, H., Taki, K., Nagamine, S., Yusa, A., Ohshima, M. (2009) Supercritical carbon dioxide assisted electroless plating on thermoplastic polymers The Journal of Supercritical Fluids, 49(2), 265-270, doi: 10.1016/j.supflu.2008.12.010.
• 2. Ahmed, N.S.E., El-Shishtawy, R.M. (2010) The Use Of New Technologies In Coloration Of Textile Fibers, Journal of Materials Science, 45, 1143-1153, doi: 10.1007/s10853-009-4111-6.
• 3. Anonim, (2019) Disperse Blue 79, Erişim Adresi: http://www.worlddyevariety.com/disperse-dyes/disperse-blue-79.html. (Erişim Tarihi: 30.04.2019)
• 4. Bach, E., Cleve, E., Schollmeyer, E., (2002) Past, present and future of supercritical fluid dyeing technology – an overview, Review of Progress in Coloration and Related Topics, 32(1), 88-102, doi: 10.1111/j.1478-4408.2002.tb00253.x.
• 5. Bird, C L and Boston, W S.(1975) The Theory of Coloration of Textiles, SDC, Bradford.
• 6. Budisa, N., Schulze-Makuch, D. (2014) Supercritical carbon dioxide and its potential as a life-sustaining solvent in a planetary environment, Life, 4(3), 331-340, doi: 10.3390/life4030331.
• 7. Chiu, W. T., Tahara, Y., Chen, C. Y., Chang, T. F. M., Hashimoto, T., Kurosu, H., Sone, M. (2017a) A Supercritical CO2 Promoted Electroless Ni-P Plating on Silk and Their Fundamental Characteristics Investigations, Journal of The Electrochemical Society, 164(7), 406-411, doi: 10.1149/2.0551707jes.
• 8. Chiu, W. T., Tahara, Y., Chen, C. Y., Chang, T. F. M., Hashimoto, T., Kurosu, H., Sone, M. (2017b) Fundamental Property Assessments of Biocompatible Silk–Pt Composite Prepared by Supercritical Carbon Dioxide Promoted Electroless Plating Industrial & Engineering Chemistry Research, 56(31), 8864-8871, doi: 10.1021/acs.iecr.7b01749.
• 9. Chiu, W. T., Chen, C. Y., Chang, T. F. M., Tahara, Y., Hashimoto, T., Kurosu, H., Sone, M. (2018) Platinum coating on silk by a supercritical CO2 promoted metallization technique for applications of wearable devices, Surface and Coatings Technology, 350, 1028-1035, doi.org/10.1016/j.surfcoat.2018.02.070.
• 10. Devrent, N., Özcan, A.S., Durur, G. (2006) Süperkritik Karbon Dioksitte Boyama, Tekstil ve Mühendis, 62-63, 44-48.
• 11. Dycoo, (2013) Erişim Adresi: https://www.greenbiz.com/blog/2013/12/17/nike-moves-water-free-chemical-free-dyeing) (Erişim Tarihi: 30.04.2019)
• 12. Eren, H.A., Kurcan, P., Aniş, P. (2007) Boyamada Kullanılan Yardımcı Kimyasal Maddelerin Reaktif Boyama Atık Sularının Ozonlanmasına Etkileri, Uludağ Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 12 (2), 53-60.
• 13. Eren, H. A., Gundogan, S., Eren, S., Kocaman, B. (2013) Substitution of reduction clearing step by ozone treatment at disperse dyeing of polyester, Ozone: Science & Engineering, 35(3), 196-200, doi.org/10.1080/01919512.2013.771551.
• 14. Ferris D. (2012) Erişim Adresi : http://www.forbes.com/sites/davidferris/2012/08/ 30/ nike-adidas-want-to-color-your-shirt-with-no-water. (Erişim Tarihi: 30.04.2019)
• 15. Haytt, J.A. (1984) Liquid and Supercritical Carbon Dioxide as Organic Solvents, Journal of Organic Chemistry, 49, 5097-5101.
• 16. Hou A., Chen B., Dai J., Zang K., (2010) Usingsupercritical carbon dioxide as solvent to replace water in polyethylene terephthalate (PET) fabric dyeing procedures, Journal.of Cleaner Production., 18(10-11), 1009-1014, doi:10.1016/j.jclepro.2010.03.001.
• 17. Kaya, K., (2011). Doğal ve Sentetik Elyafların Süperkritik Karbondioksit Ortamında Boyanması, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• 18. Kraan M. ve Fernandez Cid M. (2007) Equilibrium Study on the Disperse Dyeing of Polyester Textile in Supercritical Carbon Dioxide, Textile Research Journal, 77(8), 550-558, doi: 10.1177/0040517507077483.
• 19. Leitner, W., (2000) Green chemistry: designed to dissolve, Nature, 405(6783), 129-130, doi: 10.1038/35012181.
• 20. Nandhakumar, R., Kaviyarasu, R., Kalidass, M. (2012) Dyeing of fabrics without water: A review, The Indian Textile Journal, 2, 37-39.
• 21. Odabaşoğlu, H. Y., Avinç, O., Yavaş A. (2013) Susuz Boyama, Tekstil ve Mühendis, 20(90), 63-79, doi.org/10.7216/130075992013209007.
• 22. Peng, L., Guo, R., Lan, J., Jiang, S., Wang, X., Lin, S., Li, C. (2018) Silver nanoparticles coating on silk fabric with pretreatment of 3-aminopropyltrimethoxysilane in supercritical carbon dioxide, Journal of Industrial Textiles, 47(5), 883-896, doi: 10.1177/1528083716676813.
• 23. Saus, W., Knittel, D., Schollmeyer, E. (1993) Faerben aus Oberkritischem Kohlendioksit Physikalisch Chemische Grundlagen”, Textile Praxis International, 48, 32-35.
• 24. Schmidt, A., Bach, E., Schollmeyer, E. (2002) Damage to Natural and Synthetic Fibers treated in Supercritical Carbon Dioxide at 300 bar and Temperatures up to 160 degrees C, Textile Research Journal, 72(11), 1023-1032, doi: 10.1177/004051750207201115.
• 25. Texman, (2012) Using A Non-Aqueous Dyeing System: Supercritical Carbon Dioxide for Dyeing Textiles. Erişim Adresi: https://www.newclothmarketonline.com/using-a-non-aqueous-dyeing-system-supercritical-carbon-dioxide-dyeing-textiles/. (Erişim Tarihi: 30.04.2019)
• 26. Saldana, M. D., Zetzl, C., Mohamed, R. S., Brunner, G. (2002) Extraction of Methylxanthines from Guarana Seeds, Mate Leaves, and Cocoa Beans Using Supercritical Carbon Dioxide and Ethanol, Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50(17), 4820-4826, doi:10.1021/jf020128v.
• 27. Lee, Y. H., Charles, A. L., Kung, H. F., Ho, C. T., Huang, T. C. (2010) Extraction of Nobiletin and Tangeretin from Citrus Depressa Hayata by Supercritical Carbon Dioxide with Ethanol as Modifier, Industrial Crops and Products, 31(1), 59-64, doi: 10.1016/j.indcrop.2009.09.003.
• 28. Murga, R., Ruiz, R., Beltrán, S., Cabezas, J. L. (2000) Extraction of Natural Complex Phenols and Tannins From Grape Seeds by Using Supercritical Mixtures of Carbon Dioxide and Alcohol, Journal of Agricultural and Food Chemistry,48(8), 3408-3412, doi: 10.1021/jf9912506.
• 29. Vatai, T., Mojca Š., Zeljko K. (2009) Extraction of Phenolic Compounds from Elder Berry and Different Grape Marc Varieties Using Organic Solvents and/or Supercritical Carbon Dioxide, Journal of Food Engineering, 90(2), 246-254, doi: 10.1016/j.jfoodeng.2008.06.