ERGONOMİK RİSK ANALİZİ YÖNTEMLERİ VE METABOLİK HIZ HESABI YAZILIM UYGULAMASI

Yıl 2022, , 341 - 360, 30.04.2022

Ferdi Aydın , Besim Türker Özalp , Tülin Gündüz

https://doi.org/10.17482/uumfd.973215

Cited By: 2

Öz

Ergonomik açıdan uygun olmayan çalışma koşullarının sırt, boyun, omuzlar, üst ve alt ekstremitelerde, kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olduğu bilinmektedir. Bu rahatsızlıklar fiziksel güç gerektiren ve tekrarlayan işleri yapan çalışanlarda sıklıkla görülmekte, ayrıca üretimdeki verimliliğin de düşmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada, işletmelerde çalışanlara daha kolay bir şekilde ergonomik risk analizi yöntemlerini uygulamak ve analiz sonuçlarını karşılaştırabilmek amacı ile ergonomik risk analizlerini ve metabolik hız hesabını içeren bir yazılım uygulaması tasarlanmıştır. Geliştirilen yazılım, REBA, OWAS, RULA, NIOSH Aksiyon Sınırı (AL), Tavsiye Edilen Ağırlık Sınırı (RWL), ManTRA, ROSA ve HMD yöntemlerini içermektedir. Yazılım ayrıca, farklı koşullarda çalışanın harcadığı enerjiyi hesaplayarak ortaya koyduğu metabolik hızı hesaplayan bir modül ihtiva etmektedir. Gerçekleştirilen risk analizleri ve hesaplamaların detayları ve sonuçları MS Access veri tabanında depolanmaktadır. Çalışanın mevcut ve iyileştirilmiş risk analizi sonuçları, daha sonra karşılaştırma yapabilmek amacıyla geliştirilen raporlama ara yüzü ile incelenebilmektedir. Yazılım, ISO/IEC 25010:2011 kalite standartlarına göre ergonomi uzmanlarınca değerlendirilmiş ve uygulamanın firmalar için kullanılabilirliği ve uygunluğu sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, Yazılım Kalitesi, Ergonomik Risk Analizleri, Metabolik Hız, ISO/IEC 25010:2011

Ergonomic Risk Analysis Methods and Metabolic Speed Calculation Software Application

Öz

Ergonomically poor working conditions are known to cause musculoskeletal disorders in the back, neck, shoulders, upper and lower extremities. These disorders are frequently seen in workers who perform repetitive and physically demanding jobs, and they also lead to a decrease in productivity. In this study, a software application including ergonomic risk analysis and metabolic rate calculation was designed in order to apply ergonomic risk analysis methods to workers in businesses more easily and to compare the analysis results. The developed software includes REBA, OWAS, RULA, NIOSH Action Limit (AL), Recommended Weight Limit (RWL), ManTRA, ROSA and HMD methods. The software also includes a module that calculates the metabolic rate revealed by calculating the energy consumed by the worker in different working conditions. The details and results of the risk analyzes and calculations performed are stored in the MS Access database. The current and improved risk analysis results of the workers can be examined with the reporting interface developed for later comparison. The software was evaluated by ergonomics experts according to ISO/IEC 25010:2011 quality standards and the usability and suitability of the application for companies were presented.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, Software Quality, Ergonomic Risk Analysis, Metabolic Rate, ISO/IEC 25010:2011

Kaynakça

• 1. Akay, D., Kurt, M. ve Dağdeviren, M. (2003) Çalışma duruşlarının ergonomik analizi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18(3), 73-84.
• 2. Altıparmak, R.S. (2006). Ülkemiz insan antropometrisine uygun mutfak mobilyası tasarımı için veri bankasının oluşturulması ve bir uygulama, Bilim Uzmanlığı Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Karabük.
• 3. Babalık F.C. (2016) Mühendisler İçin Ergonomi -İşbilim-, Dora Yayınevi, Bursa.
• 4. Coşkun, M., Sağıroğlu, H. ve Erginel, N. (2015) İş istasyonlarının ergonomik riskinin NIOSH yöntemi ile belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi ÖS:Ergonomi2015, 3(3), 365-370.
• 5. Çiçek, E., Kazanç, N. ve Kahya, E. (2018) Bir mobilya işletmesinin montaj hattında ergonomik risk analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi ÖS:Ergonomi2017, 6(0), 67-82. doi:10.21923/jesd.359455
• 6. David, C.G. (2005) Ergonomic methods for assessing exposure to risk factors for work-related musculoskeletal disorders, Occupational Medicine, 55(3), 190-199. doi:10.1093/occmed/kqi082
• 7. Dockrell S., O’Grady E., Bennett K., Mullarkey C., Mc Connell R., Ruddy R., Twomey S. ve Flannery C. (2012) An investigation of the reliability of rapid upper limb assessment (RULA) as a method of assessment of children’s computing posture, Applied Ergonomics, 43(3), 632-636. doi:10.1016/j.apergo.2011.09.009
• 8. Estdale J. ve Georgiadou E. (2018) Applying the iso/iec 25010 quality models to software product, 25th European Conference-EuroSPI 2018, Bilbao, 492-503. doi:10.1007/978-3-319-97925-0_42
• 9. Garg, A., Chaffin, D.B. ve Herrin, D.G. (1978) Prediction of metabolic rates for manual materials handling jobs, American Industrial Hygiene Association Journal, 39(8), 661-674. doi:10.1080/0002889778507831
• 10. Hignett, S. ve McAtamney, L. (2000) Rapid entire body assessment (REBA), Applied Ergonomics, 31(2), 201-205. doi:10.1016/S0003-6870(99)00039-3 ·
• 11. Hoy J., Mubarak N., Nelson S., Sweerts de Landas M., Magnusson M., Okunribido O. ve Pope M. (2005) Whole body vibration and posture as risk factors for low back pain among forklift truck drivers, Journal of Sound and Vibration, 284(3-5), 933-946. doi:10.1016/j.jsv.2004.07.020
• 12. Hussain, A. ve Mkpojiogu, E.O. (2015) An application of the iso/iec 25010 standard in the quality-in-use assessment of an online health awareness system, Jurnal Teknologi, 77(5), 9-13. doi:10.11113/jt.v77.6107
• 13. Idri, A., Sardi, L. ve Fernández-Alemán, J.L. (2018) Quality evaluation of gamified blood donation apps using iso/iec 25010 standard, HEALTHINF 2018-11th International Conference on Health Informatics, Maderia, 607–614. doi:10.5220/0006724806070614
• 14. ISO/IEC 25010:2011, (2011) Systems and software engineering - Systems and software quality requirements and evaluation (square) - System and software quality models, International Organization for Standardization, Geneva.
• 15. Karhu O., Kansi P. ve Kuorinka I. (1977) Correcting working postures in industry: a practical method for analysis, Applied Ergonomics, 8(4), 199-201. doi:10.1016/0003-6870(77)90164-8
• 16. Kesiktaş, N. ve Özcan, E. (2007) Mesleki kas iskelet risklerinin değerlendirilmesinde güncel teknikler ve quick exposure check (QEC), Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 8(29), 33-38.
• 17. Kocabaş, M. (2009). Ağır ve tehlikeli işlerde çalışan iş görenlerde zorlanmaya neden olan çalışma duruşlarının analizi, Yüksek Lisans Tezi, S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 18. Koç, S. ve Testik, Ö.M. (2016) Mobilya sektöründe yaşanan kas-iskelet sistemi risklerinin farklı değerlendirme metotları ile incelenmesi ve minimizasyonu, Endüstri Mühendisliği Dergisi, 27(2), 2-27.
• 19. Li, G. ve Buckle, P. (2005) Quick exposure checklist (QEC) for the assessment of workplace risks for work-related musculoskeletal disorders (WMSDS), İçinde: Stanton, N.A., Salas, E., Hendrick, H.W., Hedge,A. ve Brookhuis, K. (Eds) Handbook of Human Factors and Ergonomics Methods, 74-85, CRC Press, Boca Raton.
• 20. McAtamney, L. ve Corlett, E.N. (1993) Rula: a survey method for the investigation of work-related upper limb disorders. Applied Ergonomics, 24(2), 91-99. doi:10.1016/0003-6870(93)90080-s
• 21. Özkan, N.F. ve Kahya, E. (2017) Bir üniversitenin idari ofislerindeki ergonomik risklerin değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 32(1), 141-150. doi:10.17341/gazimmfd.300603
• 22. Panduwiyasa, H., Saputra, M., Azzahra, Z.F. ve Aniko, A.R. (2020) Accounting and smart system: functional evaluation of iso/iec 25010:2011 quality model (a case study), The 2nd International Conference on Innovative Technology, Engineering and Sciences (iCITES 2020), Pekan Pahang, 012065. doi:10.1088/1757-899X/1092/1/012065
• 23. Rodriguez, M., Oviedo, J.R. ve Piattini, M. (2016) Evaluation of software product functional suitability: a case study, Software Quality Professional Magazine, 18, 18-29.
• 24. Sağıroğlu, H., Coşkun, M.B. ve Erginel, N. (2015) REBA ı̇le bı̇r üretı̇m hattindakı̇ ı̇ş ı̇stasyonlarinin ergonomı̇k rı̇sk analı̇zı̇, Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi ÖS:Ergonomi2015, 3(3), 339-345.
• 25. Waters, T.R., Putz-Anderson, V., Garg, A., Lawrence J. ve Fine, L.J. (1993) Revised niosh equation for the design and evaluation of manual lifting tasks, Ergonomics, 36(7), 749-776. doi:10.1080/00140139308967940
• 26. Yalçın, N. ve Şimşek Yağlı, B. (2020). Teknoloji mağazalarının ISO 25010 kalite modeline dayalı web sitesi kalite değerlendirmesinin çok kriterli analizi: Türkiye örneği, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi Prof. Dr. Talha Usta Süleyman Özel Sayısı, 57-76. doi:10.18092/ulikidince.557263.