VAN GÖLÜ EDREMİT KIYISI YÜZEY SULARINDA AĞIR METAL KİRLİLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Yıl 2020, Cilt: 25 Sayı: 2, 831 - 848, 31.08.2020

Ayşegül Demir Yetiş , Ayşe Özgüven

https://doi.org/10.17482/uumfd.752460

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada Van Gölü Edremit kıyısı açıklarında ağır metal konsantrasyonlarını belirlemek üzere Mayıs 2019 ve Ağustos 2019 tarihlerinde göldeki toplam 8 farklı istasyondan yüzey suyu örneklemesi yapılmıştır. Alınan örneklerde Al, B, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb ve Zn gibi ağır metal konsantrasyonları ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar göl su kütleleri için dikkate alınan ulusal mevzuatlardan; Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği (YSKY) ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde (SKKY) yer alan sınır değerlerle kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca istasyonlar ve dönem ölçümleri arasındaki farkın anlamlılık düzeyi ANOVA analizi ile test edilmiş, parametreler arasındaki korelasyonlar Pearson Korelasyon Matrisi ile tespit edilmiştir. Van Gölü Edremit kıyısı bor açısından IV. sınıf, Cd bakımından III. sınıf ve Cr bakımından ise II. sınıf su kalitesi özelliği göstermektedir. Ağır metal parametreleri bakımından istasyonlar arasındaki fark anlamlı olmamakla birlikte, dönemler arasındaki fark anlamlı olarak tespit edilmiştir. Ayrıca Fe, Cu, Cr ve B parametreleri arasında ise güçlü korelasyonlar saptanmıştır. Edremit Atıksu Arıtma Tesisinin (EAAT) çıkış atıksuyunda ölçülen ağır metal parametrelerinden Cr ve Cu konsantrasyonlarının göl suyu üzerinde kısmen baskı unsuru olduğu söylenebilir. Hidrojeokimyasal süreçlerin de etkisi düşünüldüğü zaman insan faaliyetleri ile oluşan noktasal ve yayılı kirliliği önlemeye yönelik olarak önlem programlarının oluşturulması büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağır metal, Van gölü, YSKY, SKKY, Su kirliliği

Investigation of Heavy Metal Pollution in Surface Waters of the Van Lake Edremit Coast

Öz

In this study, surface water sampling was carried out from 8 different stations in the lake between May 2019 and August 2019 in order to determine heavy metal concentrations off the shore of Edremit, Van Lake. Heavy metal concentrations such as Al, B, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn were measured in the samples. The results obtained are among the national legislations considered for lake water bodies; It was evaluated by comparing the limit values in the Surface Water Quality Regulation (SWQR) and the Water Pollution Control Regulation (WPCR). In addition, the significance level of the difference between stations and period measurements was tested by ANOVA analysis, and correlations between parameters were determined by Pearson Correlation Matrix. Van Lake, Edremit coast, in terms of boron IV. Class, in terms of Cd III. Class, in terms of Cr II. Class water quality feature. While the difference between stations
was not significant in terms of heavy metal parameters, the difference between periods was found significant. In addition, strong correlations were found between Fe, Cu, Cr and B parameters. It can be said that the heavy metal values measured in outlet wastewater of the Edremit Wastewater Treatment Plant (EWTP) are partially pressured on lake water in terms of Cr and Cu. When the effects of hydrogeochemical processes are also considered, it is of great importance to create measures programs to prevent spot and diffuse pollution caused by human activities.

Anahtar Kelimeler

Heavy metal, Van Lake, TSWQR, TWPCR, Water pollution

Kaynakça

• 1. Abdeldayem, R. ve Zaghlou, Z. (2018) Distribution and accumulation of trace elements in El-Brullus Lake Islands, Arabian Journal of Geosciences, 11:497, doi: 10.1007/s12517-018-3836-4
• 2. Ajima, M.N.O., Nnodi, P.C., Ogo, O.A., Adaka, G.S., Osuigwe, D.I. ve Njoku, D.C. (2015) bioaccumulation of heavy metals in mbaa river and the impact on aquatic ecosystem, Environmental Monitoring and Assessment, 187:768, doi: 10.1007/s10661-015-4937-0
• 3. Akdemir, F. (2014) XRF ve ICP-OES Teknikleri ile Van Gölü’nün Su ve Sedimentinin Eser Element Analizi, Doktara Tezi, A. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 4. Alhashemi, A.H., Sekhavatjou, M.S., Kiabi, B.H. ve Karbassi, A.R. (2012) Bioaccumulation of trace elements in water, sediment, and six fish species from a freshwater Wetland Iran, Microchemical Journal, 104(1), 1–6, doi: 10.1016/j.microc.2012.03.002
• 5. Ali, H., Khan, E. ve Ilahi, I. (2019) Environmental Chemistry and Ecotoxicology of Hazardous Heavy Metals: Environmental Persistence, Toxicity, and Bioaccumulation, Journal of Chemistry, 6730305, 1-14, doi: 10.1155/2019/6730305
• 6. Anonim, (2015) Van Gölü Havzası’nda Su Kirliliği, http://www.ayk.gov.tr/wp-content/upload.pdf (Erişim Tarihi: 15.10.2019)
• 7. APHA (American Public Health Association), 1999. Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 20th ed., American Public Health Association, Washington D.C.
• 8. Barlas, N., Akbulut, N. ve Aydoğan, M. (2005) Assessment of Heavy Metal Residiues in the Sediment and Water Samples of Uluabat Lake, Turkey, Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 74: 286-293, doi: 10.1007/s00128-004-0582-y
• 9. Bilgili, A., Yarsan, E., Sagmanlıgil, H., Çetinkaya, N. ve Turel, İ. (1995) Van Gölü Suyunun Doğal Kalitesi ve Buradan Avlanan İnci Kefali (Chalcalburnus Tarichi, Pallas 1811) Örneklerinde Bazı Ağır Metal Düzeyleri, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 42: 445-450.
• 10. Bilgin, A. (2015) Borçka Baraj Gölü Su Kalitesinin Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemle Değerlendirilmesi, Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 11(2), 287-29, doi: 10.18466/cbujos.81428
• 11. Çiftci, Y., Isık, M.A., Alkevli, T. ve Yesilova, C. (2008) Van Gölü Havzasının Çevre Jeolojisi, Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 32:45–77.
• 12. Deniz O. (2003) Van kentinde gözlenen bazı çevre sorunları ve alınması gereken bazı önlemler, Journal of East Geography, 9:143-169.
• 13. Demir Yetiş, A. (2019) Bitlis Ahlat sazlıkları yüzey sularında bazı ağır metal düzeylerinin araştırılması, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34(1): 1-12, doi: 10.21605/cukurovaummfd.601207
• 14. Demir Yetis, A. ve Akyuz, F. (2020). Water quality evaluation by using multivariate statistical techniques and pressure impact analysis in wetlands: Ahlat Marshes, Turkey. Environment, Development and Sustainability, doi: 10.1007 /s10668-020-00690-5.
• 15. Dey, S. ve Islam, A.A. (2015) Review on Textile Wastewater Characterization in Bangladesh, Resources and Environment, 5(1), 15–44. doi: 10.5923/j.re.20150501.03
• 16. Erenturk, S., Yusan, S., Turkozu, D.A., Camtakan, Z., Olgen, M.K., Aslani, M.A.A., Aytas, Ş. ve Isik, M.A. (2014) Spatial Distribution and Risk Assessment of Radioactivity and Heavy Metal Levels of Sediment, Surface Water and Fish Samples from Lake Van, Turkey, Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 300: 919–931, doi: 10.1007/s10967-014-3042-0
• 17. Forslund A. (2009) Securing Water for Ecosystems and Human Well-Being: The Importance of Environmental Flows. SIWI. Swedish Water House Report 24.
• 18. Güler, Ç. ve Çobanoğlu, Z. (1997) Su Kalitesi Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi No:43. Birinci Baskı, Ankara-Türkiye, s.95.
• 19. Jaishankar, M., Tseten, T., Anbalagan, N., Mathew, B.B. ve Beeregowda, K.N. (2014) Toxicity, mechanism and health effects of some heavy metals, Interdisciplinary Toxicology, 7(2), 60–72, doi: 10.2478/intox-2014-0009
• 20. Ikem, A., Egiebor, O. ve Nyavor, K. (2003) Trace elements in water, fish and sediment from Turkegee Lake, Southeastern USA, Water, Air and Soil Pollution, 149: 51-75, doi: 10.1023/A:1025694315763
• 21. İÇDR, (2018) (İl Çevre Durum Raporu). Van İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu. Çevre Yönetim ve Denetimi Şube Müdürlüğü, s.578. Ankara-Türkiye.
• 22. Maanan, M., Saddik, M., Maanan, M., Chaibi, M., Assobhei, O. ve Zourarah, B. (2015) Environmental and Ecological Risk Assessment of Heavy Metals in Sediments of Nador lagoon. Morocco, Ecological Indicators, 48: 616–626, doi: org/10.1016/j.ecolind.2014.09.034
• 23. Marcovecchio, J.E., Botte, S.E. ve Freije, R.H. (2007) Heavy metals, major metals, trace elements. In: Nollet, L.M. (Ed.), Handbook of Water Analysis, second ed. CRC Press, London- England, , pp. 275–311.
• 24. Nagpal, N.K. (2004) Technical Report, Water Quality Guidelines for Cobalt. Water Protection Section Water, Air and Climate Change Branch Ministry of Water, Land and Air Protection. ISBN 0-7726-5229-5.
• 25. Niu, Y., Niu, Y., Yu, H., Jiang, X., Guo, X., Pang, Y. ve Xu, X. (2017) Concentration distribution and toxicity of heavy metals in surface sediment of Poyang Lake, China. Wetlands, doi: 10.1007/s13157-017-0904-6.
• 26. Özgüven, A. ve Yetis, A. D. (2020). “Assessment of Spatiotemporal Water Quality Variations, Impact Analysis and Trophic Status of Big Soda Lake Van, Turkey. Water Air Soil Pollution, 231: 260, doi: 10.1007/s11270-020-04622-x
• 27. Özler M. (2004) Van akiferinin hidrojeolojisi ve tuzlanma nedenleri. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Grubu (TÜBİTAK), Yer Deniz ve Atmosfer Bilimleri Araştırma Grubu, Proje No: YDABAK-101YO97.
• 28. Seven, T., Can, B., Darende, B.N. ve Ocak, S. (2018) Hava ve Toprakta Ağır Metal Kirliliği, Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 1(2), 91-103.
• 29. Sharma, R.K. ve Agrawal, M. (2005) Biological Effects of Heavy Metals: An Overview, Journal of Environmental Biology, 26: 301–313.
• 30. SKKY, 2004. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, 31 Aralık 2004 Tarihli ve 25687 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
• 31. Şahinci A. (1991) Doğal Suların Jeokimyası, Reform Matbaası, İzmir-Türkiye, s.548.
• 32. Tchounwou, P.B., Yedjou, C.G., Patlolla, A.K. and Sutton, D.J. (2012) Heavy Metal Toxicity and the Environment. Molecular, Clinical, and Environmental Toxicology, 101: 365–396, doi: 10.1007/978-3-7643-8340-4_6
• 33. Tomonaga, Y., Blattler, R., Brennwald, M.S. ve Kipfer, R. (2012) Interpreting noble-gas concentrations as proxies for salinity and temperature in the world’s Largest soda lake (Lake Van, Turkey), Journal of Asian Earth Sci. 59: 99–107, doi: 10.1016/j.jseaes.2012.05.011
• 34. WHO, (2017) (World Health Organization) Chemical Fact Sheets, Guidelines for Drinking - Water Quality, 4th edition, incorporating the 1st addendum, Geneva. pp 631.
• 35. Yetiş, R., Atasoy, A.D., Demir Yetiş, A. ve Yeşilnacar, M.I. (2018) Balıklıgöl Havzası Su Kaynaklarının Nitrat ve Nitrit Seviyelerinin Belirlenmesi, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(1),47-54, doi: 10.21605/cukurovaummfd.420659
• 36. Yetiş, R., Atasoy A.D., Demir Yetiş A. ve Yeşilnacar M.İ. (2019) Hydrogeochemical Characteristics and Quality Assessment of Groundwater in Balikligol Basin, Sanliurfa, Turkey, Environmental Earth Sciences, 78: 331, doi: 10.1007/s12665-019-8330-0
• 37. Yılmaz F. (2004) Mumcular barajı (Muğla-Bodrum)’nın fiziko-kimyasal özellikleri, Ekoloji, 13(50), 10-17.
• 38. Yi, Y.,Yang, Z. ve Zhang, S. (2011) Ecological Risk Assessment of Heavy Metals in Sediment and Human Health Risk Assessment of Heavy Metals in Fishes in the Middle and Lower Reaches of the Yangtze River Basin, Environmental Pollution, 159(10), 2575–2585, doi:10.1016/j.envpol.2011.06.011
• 39. Yiğit, A., İrak, Z.T., Öztürk, D., Öztürk, E., Alpaslan, D., Şahan, T. ve Aktaş, N. (2017) Van Gölü Suyunun İyon Karakterizasyonuyla Su Kalitesinin Belirlenmesi, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 169-179, doi: 10.21597/jist.2017.210
• 40. YSKY, (2012) Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği, 30 Kasım 2012 Tarihli ve 28483 Sayılı Resmi Gazete, Ankara