Dengeli Gerilmeye Sahip Dişli Çark Çiftleri Üzerine Nümerik bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 28 Sayı: 1, 1 - 10, 30.04.2023

Tufan Yılmaz , Gültekin Karadere , Fatih Karpat

https://doi.org/10.17482/uumfd.1174526

Öz

Evolvent düz dişliler, çeşitli endüstriyel sektörlerde güç aktarımı için kilit makine elemanlarıdır. Güç aktarma esnasında dişler yüksek gerilmelere maruz kalır. Bu gerilmeleri azaltmak için, süren taraf kavrama açısını ve profil kaydırma faktörünü arttırma gibi birçok tasarım modifikasyonu kullanılmaktadır. Bu modifikasyonlar, dişli çiftinin kavrama oranını ve eksenler arası mesafesini değiştirir. Diş kalınlığını değiştirmek, gerilmeyi azaltmak için başka bir çözümdür. Pinyon ve dişli arasında diş sayısı farkı olduğundan, aynı dişli parametreleri için pinyon gerilme düzeyleri dişliden daha yüksektir. Taksimat dairesindeki diş kalınlığı değeri standart olarak hem pinyon hem de dişli için 0,5xπm'ye eşittir. Bu kalınlığı pinyonda artırmak ve aynı oranda dişlide azaltmak suretiyle gerilme dengelemesi yapılabilir. Bu çalışmada öncelikle standart olmayan kalınlığa sahip dişlilerin 3 boyutlu tasarımları CATIA da oluşturulmuş ve sonlu eleman analizleri yapılarak çeşitli diş sayıları ile pinyon ve dişli için eşit diş dibi gerilmeleri oluşturan diş kalınlık değerleri elde edilmiştir. Ön sonuçlara göre, diş gerilme ve deformasyonu, diş kalınlığı değeri ile hemen hemen doğrusal bir ilişkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

3B Dişli tasarımı, Sonlu elemanlar yöntemi, Diş kalınlığı

A NUMERICAL INVESTIGATION ON THE STRESS-BALANCED SPUR GEAR PAIRS

Öz

Involute spur gears are key machine elements for power transmission in various industrial sectors. During power transmission, the teeth are subjected to high stresses. Many design modifications are used to reduce these stresses, such as increasing the drive side pressure angle and profile shifting factor. These modifications change the contact ratio and center distance of the gear pair. Changing the tooth thickness is another solution to reduce stress. Because there is a difference in the number of teeth between the pinion and the gear, the pinion stress levels are higher than the gear for the same gear parameters. The tooth thickness value in the tooth thickness on the pitch circle is equal to 0.5xπm for both pinion and gear as standard. Stress compensation can be achieved by increasing this thickness at the pinion and decreasing it at the same rate at the gear. In this study, first of all, 3D designs of gears with non-standard thickness were created in CATIA and finite element analyzes were performed to obtain tooth thickness values that create equal root stresses for pinion and gear with various tooth numbers. According to preliminary results, tooth deformation and stress has a linear relationship with tooth thickness value, nearly.

Anahtar Kelimeler

3D design of gear, Finite element analysis, Tooth thickness

Kaynakça

• 1. Yuce, C., Karpat, F., Yavuz, N. and Şendeniz, G. (2014) A Case Study: Designing for Sustainability and Reliability in an Automotive Seat Structure, Sustainability, 6(7), 4608-4631. doi: 10.3390/su6074608
• 2. Yılmaz, T.G., Tüfekçi, M. and Karpat, F. (2017) A Study of Lightweight Door Hinges of Commercial Vehicles Using Aluminum Instead of Steel for Sustainable Transportation, Sustainability, 9(10), 1661. doi: 10.3390/su9101661
• 3. Litvin, F. and Fuentes, A. (2004) Gear Geometry and Applied Theory, Cambridge University Press, Cambridge.
• 4. Colbourne, J. R. (1987) The Geometry of Involute Gears, Springer Verlag, New York.
• 5. Cavdar, K., Karpat, F. and Babalik, F. C. (2005) Computer Aided Analysis of Bending Strength of Involute Spur Gears with Asymmetric Profile, Journal of Mechanical Design, 127(3), 477-484. doi:10.1115/1.1866158
• 6. Doğan, O., Yılmaz, T. G., and Karpat, F. (2018) Stress Analysis of Involute Spur Gears with Different Parameters by Finite Element and Graphical Method, Journal of Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 33(4), 1493-1504. doi: 10.17341/gazimmfd.416445
• 7. Yilmaz, T. G., Doğan, O. and Karpat, F. (2017) Stress Analysis of Thin Rimmed Spur Gear with Asymmetric Trochoid, World Congress on Mechanical, Chemical, and Material Engineering, Rome. doi: 10.11159/icmie17.132
• 8. Sekar, P. and Muthuveerappan, G. (2015) A Balanced Maximum Fillet Stresses on Normal Contact Ratio Spur Gears to Improve the Load Carrying Capacity through Nonstandard Gears, Mechanics Based Design of Structures and Machines, 43(2), 150–163. doi: 10.1080/15397734.2014.934833
• 9. Sekar, P. and Sathishkumar, R. (2017) Enhancement of Wear Resistance on Normal Contact Ratio Spur Gear Pairs through Nonstandard Gears, Wear, 380–381, 228–239. doi: 10.1016/j.wear.2017.03.022
• 10. Sekar, P. and Muthuveerappan, G. (2015) Estimation of Tooth Form Factor for Normal Contact Ratio Asymmetric Spur Gear Tooth,” Mechanism and Machine Theory, 90, pp. 187–218. doi: 10.1016/j.mechmachtheory.2015.03.019