BİR TEKSTİL ATÖLYESİNİN DİKİMHANE BÖLÜMÜNDE KUMAŞ ATIKLARI VE ENERJİ TÜKETİMİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 3, 831 - 842

Aslihan Katip

https://doi.org/10.17482/uumfd.1562823

Öz

Tüketimin artması, sanayi ve teknolojinin gelişmesi çevre kirliliği sorununu tehlikeli boyutlara çıkarmıştır. Tekstil sektörünün üretim ve tüketimin en çok olduğu sektörlerin başında olması sebebiyle büyük çevresel ve ekonomik öneme sahiptir. Bu çalışmada, bir dikim atölyesinde oluşan kumaş atık miktarları ve enerji sarfiyat verileri incelenerek oluşan kumaş atık türleri belirlenmiş ve yapılabilecek uygulamalar ile enerji verimliliği hesaplamaları yapılmıştır. Nisan, Mayıs, Haziran aylarında ölçülen kumaş ağırlıklarına göre, en çok çıkan kumaş türü olan poliesterin 3 aylık ortalama değeri 9 kg olarak bulunmuştur. En az bulunan viskon kumaş türü ortalama değerinin 1,32 kg olduğu belirlenmiştir. Toplam değerlere bakıldığında, sentetik kumaş toplamı diğer doğal lifli kumaş toplamının 2,43 katı olduğu görülmüştür. Enerji tasarrufu çalışmalarında, LED aydınlatmanın kullanımı ile yıllık 108,2$’lık bir kazanımının ve amortisman süresinin de 0,95 yıl olduğu hesaplanmıştır. Pencerelerin değişimi sonrasında yapılan ısı yalıtımı hesaplamalarıyla yıllık 9,13$’lık bir yakıt maliyetinde azalma görülmüştür. Aydınlatma ve ısı yalıtımı çalışmalarının toplam enerji verimliliğine katkısının toplam % 62 olduğu ve yapılabilecek basit uygulamaların bile önemli düzeyde enerji tasarrufu sağlayabileceği belirlenmiştir. Tekstil sektöründe, kumaş atıklarının geri dönüştürülmesi ve enerji tasarrufu çalışmalarının sürdürülebilir üretim açısında önemli faydalar sağlayacağı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kumaş atıkları, Enerji verimliliği, Sürdürülebilir üretim

Investigation of Fabric Waste and Energy Consumption in the Sewing Section of a Textile Workplace

Öz

The increase in consumption and the development of industry and technology had brought the environmental pollution problem to dangerous levels. The textile sector had great environmental and economic importance as the type of industry with the highest manufacture in our country. In this study, fabric waste amounts and energy consumption data generated in a sewing atelier were examined, fabric waste types were determined and energy efficiency calculations were made with possible applications. According to the weight of fabric wastes measured in April, May and June, the 3-month average value of polyester, the most common fabric type, was found to be 9 kg. The average value of viscose, the least common fabric type, was determined to be 1.32 kg. According to the total fabric waste generated, synthetic fabrics were 2.43 times the fiber fabrics. In energy saving studies, it was calculated that the use of LED lighting provides an annual gain of $ 108.2 and the amortization period was 0.95 years. Thermal insulation calculations after replacing the windows showed a reduction in fuel costs of $9.13 per year. It had been determined that the contribution of lighting and heat insulation works to total energy efficiency was 62% and even simple applications could provide significant energy savings. In the textile industry, it had been seen that recycling fabric waste and energy saving efforts would provide significant benefits in terms of sustainable production.

Anahtar Kelimeler

Fabric waste, Energy efficiency, Sustainable manufacture

Kaynakça

• Acar, E. (2012) Enerji yoğunluklu bir fabrikanın enerji verimliliği özelinde incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, G. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Alkaya, E. ve Demirer, N. G. (2014). Sustainable Textile Production: A Case Study from a Woven Fabric Manufacturing Mill in Turkey, Journal of Cleaner Production, 65, 595-603. doi: 10.1016/j.jclepro.2013.07.008
• Altun Kurtoğlu, Ş. (2022) Türk tekstil ve hazir giyim işletmelerinde döngüsel ekonomiye geçiş-kisa bir değerlendirme, Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 10(3), 1107- 1116. doi: 10.21923/jesd.988416
• Alyanak, İ. (1999) Katı atık sistemleri ve işletme yönetim birlikleri, Ulusal Kentsel Altyapı Sempozyumu, Adana.
• Anonim, (2011) Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik, 28097 Sayılı Resmî Gazete.
• Anonim, (2012) Geri Dönüşüm Projeleri, Erişim Adresi : https://geridonusum.com/ Erişim Tarihi 11/09/2024. Konu: Geri Dönüşüm Projeleri
• Anonim, (2016) Egepen Deceuninck enerji tasarrufu uygulaması.
• Anonim, (2018) Dokuz Eylül Üniversitesi Tinaztepe Kampüsü, İnşaat-Çevre Mühendisliği Bölümleri - İşletme Fakültesi Binalari Enerji Etüt Raporu, SETAŞ Enerji San. Tic. Ltd. Şti.
• Anonim, (2024a) https://www.skechers.com.tr/blog/polyester-kumas-nedir-ozellikleri-nelerdir/ Erişim Tarihi: 29.11.2024, Konu: Poliester Kumaş özellikleri.
• Anonim, (2024b) https://www.egepen.com.tr/pvc-pencere-sistemleri/zendow/ Erişim Tarihi: Erişim Tarihi: 29.11.2024, Konu: Zendow PVC pencere sistemi teknik özellikler.
• Aral, N., Berkalp, Ö., B. Bakkal, M. ve Sandıkoğlu, T. G. (2009) Atık kumaş takviyeli polimer matrisli kompozitlerin darbe ve çekme davranışlarının incelenmesi, Tekstil ve Konfeksiyon Dergisi, 2, 139-140.
• Başkılıç, Y. (2023) Sürdürülebilir su yönetimi kapsamında su ayak izi ve tekstil endüstrisinde bir örnek uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Çınar, T. (2008) Tekstil sanayisinde enerji yönetimi ve enerji verimlilik analizi, Datastream, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Değirmen, D. (2023) Bursa'da sektörel enerji verimliliği uygulamalarının ekonomik ve çevresel faydaları, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Dissanayake, D. G. K. ve Weerasinbe, D. U. (2021) Fabric waste recycling: A systematic review of methods, applications, and challenges, Materials Circular Economy, 3(24). doi:10.1007/s42824-021- 00042-2k
• Esentürk, E. (2023) Sanayide sürdürülebilirlik çalışmalarının sektörel olara değerlendirilmesi, Bitirme Projesi, Bursa Uludağ Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa.
• Hasdal, A. ve Sümengen, Ö. (2021) Endüstri yapılarında aydınlatma enerjisinin karbon ayak izine etkisinin hesaplanması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi örneği, İklim ve Sağlık Dergisi, 1(3), 111-121.
• Jovanovic, B. ve Filipovic, J. (2016) ISO 50001 standard-based energy management maturity model e proposal and validation in industry, Journal of Cleaner Production, 112, 2744-2755. doi: 10.1016/j.jclepro.2015.10.023
• Kaya, H. (1991) Poliester/viskon karışımı kumaşların boyanması, Tekstil ve Mühendis, 5(27). 164-169.
• Lüy, E., Varınca, K. B. ve Kemirtlek, A. (2007) Katı atık geri kazanım çalışmaları: İstanbul örneği, TÜRKAY 2007 - AB Sürecinde Türkiye’de Katı Atık Yönetimi ve Çevre Sorunları Sempozyumu, 28-31 Mayıs, İstanbul.
• Pegram, G., Conyngham, S., Aksoy, A., Dıvrak, B. B. ve Öztok, D. (2014) Türkiye’nin su ayak izi raporu: Su, üretim ve uluslararası ticaret ilişkisi, WWF Türkiye, Erişim adresi: http://awsassets. wwftr. panda.org/downloads/su_ayak_izi_raporweb. pdf (2014).
• Perdahçı, C. (2018) Metal işleme tesis aydınlatmasında led lamba ve floresan lamba karşılaştırılması, Science and Engineering Journal of Fırat University, 30(3), 105-113.
• Şen, K. ve Gürel, R. (2021) Tekstilde sürdürülebilirlik ve geri dönüşüm esaslı yenilikçi hammaddeler üzerine bir yaklaşım, The Journal of Research and Development, 1(1), 4-15.
• Uylukçuoğlu, Ö. E. (2009) Otomotiv sanayimde enerji verimliliği ve tasarruf verimliliğine etkisi ve bir uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Wulfhorst, B. (2003) Tekstil Üretim Yöntemleri, Tercüme; Demir A, Torun A. R., 295-300. İstanbul.
• Yavaşçaoğlu, A. (2012) Tekstil katı atıkları, katı atık oluşumu ve azaltılması, Mesleki Bilimler Dergisi, 1(2), 137-148.
• Yıldız, C. (2024) Sanayide enerji verimliliğinde son gelişmeler: Türkiye örneği, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü, İstanbul.