Siborg Teknolojisi ve Uygulamalarının Tıp Etiği Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Cilt: 46 Sayı: 2, 255 - 262, 01.08.2020

Filiz Bulut , Gülten Özkan

https://doi.org/10.32708/uutfd.725389

Öz

Sağlık hizmetlerinde kullanılan tıbbi teknolojinin olanakları giderek genişlemektedir. Tıbbi teknolojinin hızlı gelişimi sayesinde günümüz tıbbında, insan vücudunun hemen her yerini değiştirme ve geliştirme olanağından sıkça söz edilir olmuştur. Protez uzuvlardan beyin içine implante edilen protezlere, kalp pillerinden kusma yetisine sahip plastik mideye, koklear implantlardan giyenin ne yapmak istediğini anlayabilen biyonik kol ve bacaklara uzanan birçok gelişme bulunmaktadır. Günümüz tıbbındaki bu gelişim çağının en önemli örneğini Siborg teknolojisi oluşturmaktadır. Kişisel duyularını, yeteneklerini geliştirmek amacıyla insan vücuduna kalıcı olarak yerleştirilmiş veya kalıcı olarak tutturulmuş elektronik bir cihaza sahip insan biçiminde tanımlanan Siborg, birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Bu teknolojinin en büyük riski olarak gelişmiş motor ve hesaplama yeteneklerine sahip bir sınıfı ortaya çıkarması ve bu sınıfa ait kişilerin yeteneklerinin genel popülasyonun ötesine geçmesi gibi etik ve hukuki boyutları açısından kaygı verici sorun alanları bulunmaktadır. Bu sorunları Tıp Etiği açısından değerlendiren bu çalışmada, Siborg teknolojisinin tıpta kendini tedavi edici bir hizmet alanı olarak sunduğu saptaması yapılmıştır. Bu durum sağlık hizmetlerinin boyutlarının dönüşümüne işaret etmektedir. Bununla birlikte bir tedavi edici hizmet alanı olarak Siborg uygulamalarının modern tıbbın içinde yer alması Tıp Etiği açısından da daha kabul edilebilir görünmektedir. Bu saptamadan hareketle Siborg uygulamalarının sağlık hizmetlerinin dönüşümüne olası etkileri tartışılmaya açılmakta ve Siborg uygulamalarına yaklaşımın nasıl olması gerektiği Tıp Etiği açısından değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Siborg, sağlık gereksinimi, sağlık hizmeti, tıp etiği, ileri teknoloji

Teşekkür

Katkı ve özenli değerlendirmelerinden dolayı Prof. Dr. M. Murat Civaner’e teşekkür ederiz.

Evaluation of Siborg Technology and Practices in terms of Medical Ethics

Öz

The opportunities of medical technology used in health services are gradually expanding. Thanks to the rapid development of medical technology, the opportunity of changing and developing almost every part of the human body has been frequently mentioned in today's medicine. There are many improvements from prosthetic limbs to the implants implanted into the brain, from the pacemarkers to the plastic stomach with vomiting, and from the cochlear implants to the bionic arms and legs that can understand what the wearer wants to do. Cyborg technologies constitute the most important instance of this era of development in today's medicine. Cyborg, defined as a human with an electronic device permanently put or attached to the human body in order to improve his personal senses and abilities has caused many discussions. As the biggest risks of this technology, there are areas of concern for its ethical and legal dimensions, such as creating a class with advanced engine and computing abilities and the abilities of individuals belonging to this class that go beyond the general population. In this study that evaluates these issues in terms of Medical Ethics, it has been determined that Cyborg technology offers itself as a therapeutic service area in medicine. This points to the transformation of the dimensions of health services. Nevertheless, in terms of Medical Ethics it seems more acceptable that as a therapeutic service area Cyborgs take place in modern medicine. Based on this determination, the possible effects of Cyborg technologies on the transformation of health cares are opened for discussion and how the approach to Cyborg technologies should be is evaluated in terms of Medical Ethics.

Anahtar Kelimeler

Cyborg, health requirement, health care, Medical Ethics, advanced technology

Kaynakça

• Barfield W, Williams A. Law, Cyborgs, and Technologically Enhanced Brains. Philosophies, 2017;2:6
• Bulut F, Civaner MM. Modern tıp insancıl özünü yitiriyor: Artık “Hasta yok, Hastalık var!”. Turkish Journal of Bioethics, 2016;3:66-73
• CYBORG ARTS. (2010). CYBORG ARTS. Retrieved March 1, 2020, from https://www.cyborgarts.com/
• Dülger MV. Yapay Zekalı Varlıkların Hukuk Dünyasına Yansıması: Bu Varlıkların Hukuki Statüleri Nasıl Belirlenmeli? Terazi Hukuk Dergisi, 2018:13;82–87.
• Gillett G. Cyborgs and moral identity. Journal of Medical Ethics, 2006:32;79–83.
• Hansson SO. Implant ethics. Journal of Medical Ethics, 2005:31;519–525.
• Haraway DJ. Siborg Manifestosu, çev. Akınhay, O.,1rd edition, Agora kitaplığı, İstanbul, 2006.
• Harris J. Mikro Dağılım: Hastalar arasında seçim yapma. çev. Civaner MM. Toplum ve Hekim, 2004:19;2
• Jotterand F. Beyond therapy and enhancement: The alteration of human nature. NanoEthics, 2008:2;15–23.
• Leonhard G. Teknolojiye Karşı İnsanlık, çev. Akkartal, İ; Akkartal, C., 1rd edition, Siyah Kitap, İstanbul, 2018.
• Miah A. Ethics Issues Raised by Human Enhancement. Retrieved March 2, 2020, 2012: from OpenMind website: https://www.bbvaopenmind.com/wp-content/uploads/2012/02/BBVA-OpenMind-Ethics-Issues-Raised-by-Human-Enhancement-Andy-Miah.pdf.
• Miles SH, Siegler M, Schiedermayer DL, Lantos JD & La Puma J. The total artificial heart: An ethics perspective on current clinical research and deployment. Chest, 1988:94;409–413.
• Park E. Ethical Issues in Cyborg Technology: Diversity and Inclusion. NanoEthics, 2014:8;303–306.
• Reinares-Lara E, Olarte-Pascual C, Pelegrín-Borondo J. Do you want to be a cyborg? The moderating effect of ethics on neural implant acceptance. Computers in Human Behavior, 2018:85;43–53.
• Schermer M. The mind and the machine. On the conceptual and moral implications of brain-machine interaction. NanoEthics, 2009:3;217–230.
• The Guardian. Neil Harbisson: the world’s first cyborg artist. 2014: Retrieved from https://www.theguardian.com/artanddesign/2014/may/06/neil-harbisson-worlds-first-cyborg-artist
• van Hooijdonk R. 10 technologies that could one day turn us all into real cyborgs. Retrieved March 1, 2020, 2017:from https://www.richardvanhooijdonk.com/blog/en/10- technologies-that-could-one-day-turn-us-all-into-real-cyborgs
• Warwick K. Cyborg morals, cyborg values, cyborg ethics. Ethics and Information Technology. 2003:5;131-137
• Wright J, Williams R, Wilkinson JR. Health needs assessment. Development and importance of health needs assessment. British Medical Journal, 1998:316;1310–1313.
• Nişanyan Sözlük, https://www.nisanyansozluk.com/?k=sibernetik&lnk=1, Erişim Tarihi: 20.02.2020