RULE-BASED EXPERT SYSTEM DEVELOPMENT STEPS AND SUCCESS FACTORS IN INFORMATION MANAGEMENT

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 28 - 43, 30.06.2021

Doğan Yıldız

https://doi.org/10.33461/uybisbbd.913513

Cited By: 2

Öz

Thanks to information technologies, change in the world takes place very quickly. This change necessitates taking decisions quickly and accurately. Expert systems assist human decision making by acting in a similar way. The scope of the study includes a rule-based expert system. The aim of this study is to reveal the success factors of rule-based expert system development on the basis of system development stages in order to shed light on those who develop expert systems. As a method, things to be done on the basis of an expert system development stages are discussed. As a result, it is aimed that the success factors presented in the study will contribute to the development of perspectives or to increase the success of the project they use, in case of use by researchers or practitioners who develop expert systems.

Anahtar Kelimeler

information management, rule based expert system, expert system success factors, decision support system

BİLGİ YÖNETİMİNDE KURAL TABANLI UZMAN SİSTEM GELİŞTİRME ADIMLARI VE BAŞARI FAKTÖRLERİ

Öz

Bilgi teknolojileri sayesinde dünyadaki değişim çok hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir. Bu değişim kararların hızlı ve doğru bir şekilde alınmasını gerekli kılmaktadır. Uzman sistemler, insanoğlunun karar vermesine benzer bir şekilde hareket ederek yardımcı olmaktadır. Çalışmanın kapsamında kural tabanlı uzman sistem yer almaktadır. Bu çalışmanın amacı ise, uzman sistem geliştiren kişilere ışık tutması açısından sistem geliştirme aşamaları bazında kural tabanlı uzman sistem geliştirme başarı faktörlerini ortaya koymaktır. Yöntem olarak bir uzman sistem geliştirme aşamaları bazında yapılacaklar ele alınmıştır. Sonuç olarak çalışmada sunulan başarı faktörlerinin uzman sistem geliştiren araştırmacıların veya uygulayıcıların kullanmaları durumunda, bakış açılarının geliştirilmesi veya kullandıkları projenin başarısının artırılmasına katkı sağlaması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

bilgi yönetimi, kural tabanlı uzman sistem, uzman sistem başarı faktörleri, karar destek sistemi

Kaynakça

• Abu Naser, S. S. Ve Ola, A. A. (2008). An Expert System For Diagnosing Eye Diseases Using Clips. Journal of Theoretical and Applied Information Technology, 4 (10), 923-930.
• Akgöbek, Ö. ve Çakır, F. (2009). Veri Madenciliğinde Bir Uzman Sistem Tasarımı. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri (s. 801-806). Şanlıurfa: 2009.
• Asal, Ö., Kayır, Y. ve Mergen, R. (2019). Rulman Seçimi İçin Bir Uzman Sistem. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi (GMBD), 5 (3), 216-226.
• Başak, H. (1999). Uzman Sistem Yaklaşımı ile Vida Açma Operasyonları İçin Kılavuz Seçimi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5 (1), 901-910.
• Buchanan, B. G. ve Duda, R. O. (1983). Principles of Rule-Based Expert Systems. Advances in Computers, (22), 163-216.
• Durkin, J. (2002). History And Applications. J. Durkin ve C. T. Leondes (Ed.), Expert Systems. The Technology of Knowledge Management and Decision Making for the 21st Century (s. 1-22) içinde. Academic Press.
• Er, A. ve Dias, R. (2000). A Rule-based Expert System Approach to Process Selection for Cast Components. Knowledge-Based Systems, 13(4), 225-234.
• Exsys case studies. (2020). Erişim Adresi: http://www.exsys.com/pdf/CaseStudies.pdf
• Girgin, C. ve Diri, B. (2013). Kredi Kartı Başvurularının Değerlendirilmesi için Uzman Sistem Gerçekleştirimi. Akademik Bilişim 2013 – XV. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri (s. 2-6) içinde. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Grosan, C. ve Abraham, A. (2011). Intelligent Systems A Modern Approach. Berlin: Springer.
• Hebb, O. D. (1949). The Organization of Behaviour. John Wiley & Sons.
• Kaya, İ. ve Gözen, Ş. (2005). Personel Seçim Sürecinde Uzman Sistem Yaklaşımı ve Konya Büyükşehir Belediyesinde Bir Uygulama. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 341-354.
• Korukoğlu, S., Ballı, S. ve Korukoğlu, A. (2016). Emeklilik Fonlarının Performans Değerlendirmesinde Bulanık Uzman Sistem Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23 (2), 213-227.
• Kütük, Y. ve Zor, Ü. (2020). Muhasebe Alanında Geliştirilen Uzman Sistemler. Muhasebe ve Denetime Bakış, 20 (61), 193-208.
• Lee, H.-J., Ahn, B.-S. ve Park, Y.-M. (2000). A Fault Diagnosis Expert System for Distribution Substations. IEEE Transactions on Power Delivery, 15(1), 92-97.
• Liao, S. H. (2005). Expert System Methodologies and Applications-a Decade Review from 1995 to 2004. Expert Systems with Applications, 28(1), 93-103.
• Mansiya, K., Alma, Z., Torgy, M., Marzhan, M. and Kanat, N. (2014). The Methodology of Expert Systems. IJCSNS International Journal of Computer Science and Network Security, 14(2), 62-66.
• Mcculloch, S. W., Pitts W. (1943). A Logical Calculus of the Ideas Immanent in Nervous Activity. The Bulletin of Mathematical Biophysis, (5), 115-133.
• Monsef, H., Ranjbar, A. M. and Jadid, S. (1997). Fuzzy Rule-Based Expert System for Power System Fault Diagnosis. IEE Proceedings- Generation, Transmission and Distribution, 144(2).
• Negnevitsky, M. (2011). Artificial Intelligence A Guide to Intelligent Systems (Üçüncü Baskı). Harlow: Pearson.
• O’keefe, R. M., Balci, O. and Smith, E. P. (1986). Validation of Expert System Performance. Virginia Tech. Erişim Adresi: https://vtechworks.lib.vt.edu/bitstream/handle/10919/19914/TR-86-37.pdf?sequence=3&isAllowed=y
• Önderoğlu, M. Ö. (2018). Rota Seçimi Yapabilen Uzman Sistem Yaklaşımı. Artificial Intelligence Studies Yapay Zeka Çalışmaları, 1(1), 30-38.
• Öz, E. ve Baykoç, Ö. (2013). Tedarikçi Seçimi Problemine Karar Teorisi Destekli Uzman Sistem Yaklaşımı. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 19 (3).
• Rutkauskas, A. V. ve Stasytyt, V. (2020). Stochastic Informative Expert System For Investment. Journal of Business Economics and Management, 21(1), 136-156.
• Sdeek, R. ve Saraçoğlu, R. (2016). A Mobile Expert System Applicatıon For Solving Personal Computer Problems. Selçuk-Teknik Dergisi, 15(3), 173-185.
• Sedelnikov, A. V. and Khnyryova, E. S. (2020). Developing the Expert System for Assessing the Resilience to Crisis of Enterprises with Weak Dynamics. International Scientific Conference "Far East Con" (ISCFEC 2020) (s. 2612-2616) içinde. Atlantis Press
• Seto, E., Leonard, K. J., Cafazzo, J. A., Barnsley, J., Masino, C. and Ross, H. J. (2012). Developing Healthcare Rule-Based Expert Systems: Case Study of a Heart Failure Telemonitoring System. International Journal of Medical Informatics, 81(8), 556-565.
• Şahin, İ., Calp, M., Akça, Ö. (2011). Kredibilite Notu Değerlendirmeye Yönelik Bir Uzman Sistem Yaklaşımı. Politeknik Dergisi, 14 (1), 79-83.
• Şahin, İ., Calp, M. ve Sönmez, A. (2012). Elektronik Cihazlarda Arıza Teşhisi İçin Bir Uzman Sistem Uygulaması. Selçuk-Teknik Dergisi, 11(1), 8-18
• Turing, A.M. (1950). Computing Machinery and Intelligence. Mind, LIX (236), 433-460.
• Ünal, C. ve Şahin, İ. (2017). İstenmeyen Elektronik Postaların (SPAM)Filtrelenmesi için Bir Uzman Sistem Tasarımı ve Gerçekleştirilmesi. Politeknik Dergisi, 20(2), 267-274.
• Vansteenwegen, P., Souffriau, W., Berghe, G. V. and Oudheusden, D. V. (2011). The City Trip Planner: An Expert System for Tourists. Expert Systems with Applications, 38(6), 6540-6546.
• Vermaa, R., Koulb, S. ve Prasada, B. (2020). Expert system – A case of Indian Railway’s Track Maintenance and Renewal Operations, 28 Mart 2020, 3rd International Conference On Innovative Computıng And Communication (ICICC) 2020.