ROMANYA-DOBRUCA BÖLGESİNDE YAŞAYAN TÜRKLERDE UYGULANAN DOĞUM SIRASI VE DOĞUM SONRASI ADETLER

Yıl 2021, Sayı: 18, 128 - 138, 22.12.2021

Zhyldyz İsmailova Yasemin Gümüş

https://doi.org/10.46400/uygur.951929

Öz

Kuşaktan kuşağa aktarılan gelenekler, o toplumun temel taşıdır. Gelenekler zaman ve mekâna göre değişerek, insana doğumdan ölüme kadar bütün geçiş dönemlerinde eşlik eder. Geleneklerin amacı, kişinin bulunduğu geçiş dönemine uyum sağlamasını kolaylaştırmak ve kişiyi bu sırada yoğunlaştığına inanılan tehlike ve zararlı etkilerden korumaktır.
Geçiş dönemlerinin ilki olan doğum, Türk halk kültüründe önemli ve sevindirici bir olay olarak kabul edilir. Doğum, aile birliğinin temelini oluşturduğu ve soyun devamlılığını sağladığı için Türk toplumu tarafından büyük önem verilen ve etrafında birçok ritüelin eşlik ettiği bir süreçtir.
Çalışma, Dobruca Bölgesinde Türklerin yoğun olarak yaşadığı Köstence ve Tulça şehirlerinde 2012 yılında yapılan “doğum” ve “çevresinde oluşan adetler” konulu alan araştırmamızda kaynak kişilerden derleme metoduyla elde edilen bilgiler ışığında kaleme alınmıştır. Verilerin bir bölümü sınıflandırılarak “doğum sırası” ve “doğum sonrası” başlığı altında incelenmiştir. Makalenin yazılma amacı Dobruca Türklerine ait tespit edilen verileri arşivlemek ve bilimsel ortama aktararak unutulmasının önüne geçmektedir. Ayrıca literatür verileri bağlamında Türk Dünyasında var olan ve/veya unutulmaya yüz tutan ortak “doğum gelenekleri” ni hatırlatmaktır.

Anahtar Kelimeler

Dobruca Türkleri, çocuk, geçiş dönemleri, gelenek

Kaynakça

• ARTUN, Erman. (2018). Türk Halkbilimi, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• BALIKÇI, Gülsen. (2009). “Gümüşhane’nin Bazı Yörelerinde Doğum ve Çocukluk Çağıyla İlgili Adet ve İnanmalar”, Gümüşhane Halk Kültürü Alan Araştırmaları: s.1-53.
• BORATAV, P. Naili. (1984). 100 Soruda Türk Folkloru, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
• BOZKURT, Giray Saynur. (2008). “Geçmişten Günümüze Romanya’da Türk Varlığı”, Karadeniz Araştırmaları, 5 (17). s.1-31.
• İNAN, Abdulkadir. (1972). Tarihte ve Bugün Şamanizm Materyaller ve Araştırmalar, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• ÖNAL, M. Naci. (1998). Romanya Dobruca Türkleri ve Mukayeseleriyle Doğum Evlenme ve Ölüm Adetleri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• ÖRNEK, S. Veyis. (1977). Türk Halk Bilimi, Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• ÖZBEK, Süleyman ve ÜNAL, Tekin. (2017). “Ocak 1918 Tarihli Rapora Göre Dobruca’nın İdari, Siyasi ve Demografik Yapısı”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, 11(21), s.261-276.
• SAYGI, Elif. (2017). “İnebolu Halk Kültüründe Doğum Adetleri”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10 (20), s. 263-276.
• USTABULUT, M. Yusuf ve KARA, Kürşad. (2016). “Romanya’da Türk Dili Tarihi ve Dobruca’daki (Köstence) Türkoloji Eğitimi”, Aydın Tömer Dil Dergisi, 1 (2), s.1-16.
• YEŞİL, Yılmaz. (2015). “Türk Dünyası’nda Geçiş Dönemi Ritüelleri Üzerine Tespitler”, 21. Yüzyılda Eğitim VeToplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (9), s.117-136.
• Sözlü Kaynaklar KK- 1: Gokşıra Rasbiye, Köstence Karamurat 1935, Okuryazar. (Görüşme: 27.11.2012)
• KK- 2: Naziye Reşit, Tulça Merkez 1946, Okuryazar. (Görüşme: 27.11.2012)
• KK- 3: Fitnat Ali, Tulça 1935, Okuryazar Değil. (Görüşme: 27.11.2012)
• KK- 4: Servet Borseyit, Cobadin 1947, Okuryazar. (Görüşme: 28.11.2012)
• KK-5: Hacer Ömer, Köstence Başpınar Köyü 1942, Okuryazar Değil. (Görüşme: 28.11.2012)
• KK- 6: Ayşe Ahmet, Köstence Tekirgöl 1943, Okuryazar. (Görüşme: 29.11.2012)
• KK- 7: Aliy Nine, Köstence Tekirgöl 1947, Okuryazar. (Görüşme: 29.11.2012)