Milli Mücadele Kahramanlarından Albay Çolak İbrahim Bey

Yıl 2022, , 1633 - 1687, 29.12.2022

Taner Bilgin , Mücahit Kayabaşı

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1212535

Öz

Milli Mücadele döneminin Türk tarihindeki yeri, yeni bir devletin doğum sürecini barındırması bakımından oldukça önemlidir. Bu dönemde Mustafa Kemal Atatürk ve mücadelenin önde gelen kişileri kadar kuruluş sürecinde emeği bulunmasa da, Milli Mücadele’ye katkı sağlayan şahsiyetlerden biri de Albay Çolak İbrahim Bey’dir. I. Dünya Harbinin sonlarında Osmanlı subayı olarak emekliliğe ayrılan Çolak İbrahim Bey, Mondros Mütarekesi sonrasında yaşanan gelişmelerin ardından İstanbul’dan ayrılıp Anadolu’ya geçerek Milli Mücadele saflarına katılmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’nın emriyle II. Kuva-yı Seyyare Birliği adını alacak olan kuvvetin başına geçen İbrahim Bey, Anadolu’da meydana gelen isyanların bastırılmasında önemli hizmetlerde bulunmuştur. Yunan Ordusunun Anadolu’dan tamamen atılması düşüncesiyle oluşturulan düzenli ordu içerisinde II. Kuva-yı Seyyare birliği 3. Süvari Tümenine dönüştürülünce İbrahim Bey de 3. Süvari Tümeni Komutanı olarak İnönü, Kütahya-Eskişehir, Sakarya ve Büyük Taarruz muharebelerine katılarak ülkesinin işgalden kurtuluşu için büyük çaba sarf etmiştir. Milli Mücadele hareketinin başarıya ulaşması sonrasında Bilecik Mebusu seçilen İbrahim Bey, aynı zamanda dönemin en önemli kereste fabrikalarından biri olan Bozüyük Kereste Fabrikasını kurmuştur. Bu çalışmada Milli Mücadelenin başarıya ulaşmasında önemli katkısı bulunan ancak Türk tarihinde ismi pek zikredilmeyen bir subayın hayatı anlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Albay Çolak İbrahim Bey, Bilecik Mebusu, Bozüyük Kereste Fabrikası, National Struggle, Colonel Çolak İbrahim Bey, Bilecik Deputy, Bozüyük Lumber Factory

Teşekkür

Çalışmam sırasında desteğini esirgemeyen ve yazım sürecinde oldukça emeği olan sayın Doç.Dr. Taner BİLGİN hocama teşekkürlerimi sunarım.

Colonel Colak Ibrahim Bey, One of the Heroes of the National Struggle

Öz

The place of the National Struggle period in Turkish history is very important in terms of hosting the birth process of a new state. Although he did not have as much effort in the establishment process as Mustafa Kemal Atatürk and the leading figures of the struggle, Colonel Çolak İbrahim Bey was one of the personalities who contributed to the National Struggle. Çolak İbrahim Bey, who retired as an Ottoman Officer at the end of the First World War, left Istanbul after the developments following the Armistice of Mudros and went to Anatolia to join the ranks of the National Struggle.
İbrahim Bey, who became the head of the force that would be called the II. Kuva-yı Seyyare Union by the order of Mustafa Kemal Pasha, performed important services in the suppression of the rebellions that took place in Anatolia. After the successful suppression of the revolts, the II. Kuva-yı Seyyare unit was transformed into the 3rd Cavalry Division and sent to the front within the scope of the regular army formed to stop the advance of the Greeks. İbrahim Bey made a great effort for his country by participating in the battles of II. İnönü, Kütahya-Eskişehir, Sakarya and the Great Attack battles with the 3rd Cavalry Division. While continuing his service with the Bilecik Deputy after the victory of the National Struggle, he also established the Bozüyük Lumber Factory, one of the most important lumber factories of the period. In this study, the life of an officer who made an important contribution to the success of the National Struggle, but whose name is not mentioned much in Turkish history will be tried to be explained.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, Colonel Çolak İbrahim Bey, Bilecik Deputy, Bozüyük Lumber Factory

Kaynakça

• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 592 Gömlek No: 61; Belge No: 1-2.
• ATASE Arşivi İSH K: Kutu No: 588 Gömlek No: 60; Belge No: 1.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 723 Gömlek No: 14; Belge No: 2.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 723 Gömlek No: 14; Belge No: 4-5.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 723 Gömlek No: 14; Belge No: 6.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 3.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 4.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 5.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 6.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 6-7.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 7.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 7-8.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 8.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 9.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 10.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1019 Gömlek No: 4; Belge No: 11.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1428 Gömlek No: 2; Belge No: 20.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1428 Gömlek No: 2; Belge No: 24.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1198 Gömlek No: 101; Belge No: 1.
• ATASE Arşivi, İSH. Kol. Kutu No: 1428 Gömlek No: 2; Belge No: 26.
• ATBD, B: 2316, 1991: 92.
• ATBD, B: 1209, 1965: 52.
• ATBD, B: 1209, 1965: 52.
• ATBD, B: 1375, 1967: 60.
• ATBD, B: 1383, 1967: 61.
• ATBD, B: 1634, 1976: 75.
• ATBD, B: 1436, 1968: 64.
• BCA, 21.12.1922, Fon Kod: 30.10.0.0, Yer No: 140.4.14-1.
• BCA, 21.12.1922, Fon Kod: 30.10.0.0, Yer No: 140.4.14-1.
• BCA, 21.12.1922, Fon Kod: 30.10.0.0, Yer No: 140.4.14-2-5.
• BCA, 20.12.1925, Fon Kod: 30.18.1.1, Yer No: 16.79.10.
• TBMM ZC, C.1, D.2, İçt.1, 11.08.1923, s. 4-7.
• TBMM ZC, C.2, D.2, İçt.1, 27.09.1923, s. 345-346.
• TBMM ZC, C.2, D.2, İçt.1, 06.10.1923, s. 548.
• TBMM GZC, C.4, D.2, 22.09.1923, s. 261-268.
• TBMM ZC, C.2, D.2, İçt.1, 18.10.1923, s. 754-795.
• TBMM ZC, C.5, D.2, İçt.1, 09.01.1924, s. 38-39.
• TBMM ZC, C.5, D.2, İçt.1, 11.02.1924, s. 701-702.
• TBMM ZC, C.8, D.2, İçt.2, 09.04.1924, s. 489.
• TBMM ZC, C.1, D.3, İçt.1, 05.11.1927, s. 22.
• TBMM ZC, C.5, D.4, İçt.2, 26.12.1931, s. 117-118.
• TBMM ZC, C.20, D.5, İçt.4, 01.11.1937, s. 2.
• TBMM ZC, C.22, D.5, İçt.4, 14.01.1938, s. 74.
• İbrahim Çolak Bey’in Seçim Mazbatası, TBMM Arşivi, Dönem 4, Sicil No: 498.
• İbrahim Çolak, Tercüme-i Hal Kâğıdı, TBMM Arşivi, Şahsi Dosya No: 498.
• Akşam, 5 Şubat 1935, s. 7.
• Bilecik, 09 Ağustos 1927, s. 3.
• Bilecik, 23 Nisan 1931, s. 1-4.
• Cumhuriyet, 28 Nisan 1935, s. 10.
• Cumhuriyet, 11 Haziran 1930, s. 1-2.
• Cumhuriyet, 27 Aralık 1932, s. 1.
• Cumhuriyet, 12 Mayıs 1933, s. 4;
• Cumhuriyet, 3 Temmuz 1933, s. 4.
• Milliyet, 30 Aralık 1932, s. 4.
• Bozüyük Şehir Müzesi ve Arşivi yetkilisi Emre Algın ile yapılan görüşmeden alınmıştır. Bozüyük, 20.04.2022.
• Akşin, S. (2007). Kısa Türkiye Tarihi. İstanbul: Türkiye İş bankası Kültür Yayınları.
• Apak, R. (1990). İstiklal Savaşında Garp Cephesi Nasıl Kuruldu. Ankara: türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Atatürk, M. K. (1969). Nutuk 1920 - 1927 (Cilt 2). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Atilhan, C. R. (1968). Bütün Açıklığıyla İnönü Savaşları ve Hakiki Kahramanları. İstanbul: Yaylacılık Matbaası.
• Aydoğan, E., & Mahmutoğlu, T. B. (2013). Mustafa Kemal Atatürk Döneminde Yapılan Seçimler ve Karakteristik Özellikleri. Tarihin Peşinde, 113-142.
• Bal, R. (2006). Türk Kara Kuvvetlerinde Süvari Birlikleri (1920-1965). Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara.
• Bilgin, T. (2015). Milli Mücadele Döneminde Bilecik. Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi.
• Bilgin, T. (2016). Savaş Yıllarında Anadolu Rumlarının Yaşadığı İkilem (1919-1922). Vakanüvis- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi(1), 37-91.
• Budak, M. (2020). Osmanlı Devleti’nin Paris Barış Konferansı’na Davet Edilmesi ve Muhtıralar Sunması ile İlgili Tartışmalar. Tarih Dergisi, 455-459.
• Çolak, İ. (1996). Milli Mücadele Esnasında Kuva-yı Seyyare Kumandanlığıma Ait Hatıratım. İstanbul: Emre Yayınları.
• Demirel, A. (2014). Tek Partinin İktidarı Türkiye’de Seçimler ve Siyaset (1923-1946). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Esengin, K. (1975). Milli Mücadelede İç Ayaklanmalar. İstanbul: Ağrı Yayınları.
• Ethem, Ç. (2008). Çerkez Ethem’in Anıları. İstanbu: Nokta Kitap.
• Eyicil, A. (2002). Osmanlı İttihat ve Terakki Cemiyeti. Türkler Ansiklopedisi, 13.
• Genelkurmay Başkanlığı. (1973). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos - 13 Eylül 1921) ve Sonraki Harekat (14 Eylül - 10 Ekim 1921) (Cilt 2). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Genelkurmay Başkanlığı. (1995). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Sakrya Meydan Muharebesinin Başlangıç Dönemindeki Olaylar ve Harekat (25 Temmuz - 22 Ağustos 1921) (Cilt 2). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Genelkurmay Başkanlığı. (1999). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Birinci, İkinci İnönü, Aslıhanlar ve Dumlupınar Muharebeleri (9 Kasım 1920 - 15 Nisan 1921) (Cilt II.). Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı. (1974). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Kütahya- Eskişehir Muharebeleri (Cilt 2). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı. (1974). Türk İstiklal Harbi, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar (1919-1921) (Cilt 6). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Goloğlu, M. (2010). Milli Mücadele Tarihi IV 1921-1922 Cumhuriyete Doğru,. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Gümüş, C., & Kılıç, E. (2019). Bozüyük Ormancılık Tarihi. Ankara: Ers Matbaası (Ogem Vak).
• Günenlkurmay Başkanlığı. (1995). Türk İstiklal Harbi Batı Cephesi Büyük taarruz (1-31 Temmuz 1922) (Cilt 2). Ankara: Genelkurmay Basımevi.
• Güneş, İ. (2001). Türk Parlamento Tarihi TBMM V. Dönem (1935-1939) (Cilt 1). Ankara: TBMM Vakfı Yayınları.
• İnönü, İ. (2006). Hatıralar. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• İpekçi, M. (2006). Dr. Nazım Bey'in Siyasi Yaşamı. İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Kara, B. (2009). Savaş Hazırlayan Barış Konferansı: Londra Konferansı. Akademik Bakış, 3(5), 143-170.
• Karabekir, K. (1995). İttihat ve Terakki Cemiyeti 1896-1909. İstanbul: Emre Yayınları.
• Kayabaşı, M. (2022). Çolak İbrahim Bey. Bilecik: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstisüsü.
• Kılavuz, N. (2011). Kahramanlıktan Vatan Hainliğine, Çerkez Ethem, Kuvve-i Seyyare'nin Teşkili ve Tasfiyesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(1), 273-288.
• Kodaman, B. (2002). II. Meşrutiyet Dönemi (1908-1914). Türkler Ansiklopedisi.
• Köstüklü, N. (1999). Milli Mücadele'de denizli, Isparta ve Burdur Sancakları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Lewis, B. (1993). Modern Türkiye'nin Doğuşu. (M. Kıratlı, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Orbay, R. (1993). Cehennem Değirmeni Siyasi Hatıralarım 1 (Cilt I). İstanbul: Emre Yayınları.
• Orbay, R. (1993). Cehennem Değirmeni Siyasi Hatıralarım 2 (Cilt II). İstanbul: Emre Yayınları.
• Özalp, K. (1998). Milli Mücadele 1919-1922-I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Özer, S. (2013). Kadınlara Seçme ve Seçilme Hakkı Verilmesinin Türk Kamuoyundaki Yankıları. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 29(85), 131-167.
• Özlü, H. (2012). Harp Raporlarına Göre Birinci İnönü Muharebesi'nin Analizi. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 28(82), 25-52.
• Özüçetin, Y. (2021). Milli Mücadele'de Bir Dönemeç: I. İnönü Muharebesi ve Bu Muharebenin Kıymeti. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(8), 258-262.
• Sarı, S. (2004). Ahmet Rıza'nın Sosyolojik ve Dini Görüşleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Süslü, A., & Balcıoğlu, M. (1999). Atatürk'ün Silah Arkadaşları Atatürk Araştırma Merkezi Şeref Üyeleri. Ankara: Divan Yayıncılık.
• Tansel, S. (1974). Mondros'tan Mudanya'ya Kadar. Ankara: Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı Cumhuriyetin 50. Yıldönümü Yayınları.
• Tavukçu, İ. (2019). Milli Mücadele'de İnönü Muharebeleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Türk İnkilap Tarihi Enstitüsü.
• Vandemir, B. (2006). Türk İstiklal Savaşı’nda Sakarya’dan Mudanya’ya. Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları.
• Yalçın, E. S. (2002). Mustafa Kemal Paşa’nın İttihatçılığı. Türkler Ansiklopedisi, 13, 437-471.