A Typical Military Uprising in the Ottoman Empire: 1687-1688 Uprising and the Case Of Holy Starboard

Yıl 2020, , 759 - 814, 30.09.2020

İsmail Katgı

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.731039

Cited By: 1

Öz

The 1687-1688 rebellion is a typical example of the hooded uprisings. The starting point and ending of the event is similar to the previous uprisings. The events that started when the army in action, especially Suleyman Pasha took action towards İstanbul because of the discontent of the initiatives, did not end despite the change of throne. Rebels rebelled after Suleyman II the ascended the throne and for a long time abolished security in the capital. On the other hand, one of the tradesmen wrapped a piece of cloth on the stick and gathered it around the people against the rebels, wich changed the course of the uprising.

Anahtar Kelimeler

kul system, decentralization, janissariy, cavalryman, revolt

Osmanlı Devleti’nde Tipik Bir Askeri Ayaklanma Örneği: 1687-1688 İsyanı ve Sancak Vak’ası

Öz

1687-1688 isyanı kapıkulu ayaklanmalarının tipik örneklerindendir. Olayın çıkış noktası ve sonlanması daha önceki ayaklanmalara benzemektedir. Seferde olan ordunun özellikle de Süleyman Paşa’nın girişimlerinden hoşnutsuzluğu nedeniyle İstanbul’a doğru harekete geçmesi ile başlayan olaylar taht değişikliğine rağmen sona ermemiştir. II. Süleyman’ın tahta çıkmasına müteakip tekrar ayaklanan asiler başkentte uzun bir süre asayişi ortadan kaldırmışlardır. Diğer taraftan esnaflardan birinin sopaya beyaz bir bez parçası sararak asilere karşı halkı etrafında toplaması ayaklanmanın seyrini değiştirmiştir.

Anahtar Kelimeler

kul sistemi, merkeziyetçilik, yeniçeri, sipahi, isyan

Kaynakça

• AFYONCU, Erhan vdl., Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri İsyanlar Ve Darbeler, Yeditepe yay., İstanbul, 2010. AKDAĞ, Mustafa, “Yeniçeri Ocak Nizamının Bozulması”, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt V, Sayı 3, Ankara, 1947, ss. 291-309 AKTAŞ, Murat, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri Darbeler”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 37, Van, 2017, ss. 295-315 ALDERSON, A. D., Osmanlı Hanedanının Yapısı, Çev. Şefaettin Severcan, İz yay., İstanbul, 1998. ALPHONSO DE LAMARTİNE, Osmanlı Tarihi, II, Sabah yay. t.y. ALTINAY, Ahmet Refik, Ocak Ağaları, İstanbul, 1931. ALTINAY, Ahmet Refik, Turhan Valide, İstanbul, 1931. ALTINAY,, Ahmet Refik, Köprülüler, Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2001. ALTINAY,, Ahmet Refik, Felaket Seneleri (1683-1699),Tarih Vakfı Yurt Yay., İstanbul, 2010. Anonim Osmanlı Tarihi, haz. Abdülkadir Özcan, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 2000. ASLAN, Seyfettin, “Yeniçeri ve Kapıkulu Süvarilerinin İsyanlarına İlişkin Bir Analiz”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, , Cilt. 28, No.1, Mayıs 2004, ss. 89-101 AŞIKPAŞAOĞLU, Tarih, Atsız Neşri, Kültür Bakanlığı Devlet Kitapları, Ankara, 1970. BAYSUN, M. Cavid, “Mehmet IV”, İslam Ansiklöpedisi, Cilt VII, Milli Eğitim Bakanlığı yay., İstanbul, 1987. DANİŞMENT, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Cilt III, Türkiye yay., İstanbul, 1972. DEFTERDAR SARI MEHMET PAŞA, Zübde-i Vekayiat, haz. Abdülkadir Özcan, Türk Tarih Kurumu yay., 1995, Ankara. ERCAN, Yavuz, Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler (Kuruluştan Tanzimat’a Kadar Sosyal, Ekonomik Ve Hukuki Durumları), Turhan yay., Ankara, 2001 FİNKEL, Caroline, Rüyadan İmparatorluğa Osmanlı (1300-1923), Timaş yay., 2014. FREELY, John, Osmanlı Sarayı: Bir Hanedanlığın Öyküsü, Çev. Ayşegül Çetin, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1999. GOODWİN, Godfrey Yeniçeriler, Çev. Derin Türkömer, Doğan yay., İstanbul, 2008. HAMMER, J. Von, Devlet-i Osmaniye Tarihi, Cilt VI, haz. Mümin Çevik, Üçdal yay., İstanbul, 2010. ITZKOWİTZ, Norman, Osmanlı İmparatorluğu ve İslamî Gelenek, Çev. İsmet Özel, Çıdam yay., İstanbul, 1989. İLGÜREL, Mücteba, “Yeniçeriler”, İslam Ansiklöpedisi, C.XIII, Milli Eğitim Bakanlığı yay., İstanbul, 1986, ss. 385-395 İNALCIK, Halil, Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ, çev. Ruşen Sezer, Yapı Kredi yay., İstanbul, 2005. İNALCIK, Halil, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Köle Emeği”, Osmanlılar: Fütühat, İmparatorluk, Avrupa İle İlişkiler, Timaş yay., İstanbul, 2013, ss. 163-194 İnalcık, Halil, Devlet-i Aliyye: Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar, C. I, Türkiye İş Bankasa yay., İstanbul, 2019. İNCE, Yunus, “Sultanın İsyankar Kullarının İlk İsyanı: Buçutepe Vak’ası”, History Studies, Volume 10, Issue 5, August 2018, ss.1-19 İSÂZÂDE ABDULLAH, Tarih-i İsâzâde, Haz. Ziya Yılmazer, İstanbul Fetih Cemiyeti yay., İstanbul, 1996. JORGA, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, çev. Nilüfer Epçeli, Cilt I-V Yeditepe y, İstanbul, 2009. KANTEMİR, Dimitri, Osmanlı Devleti’nin Yükselişi Ve Çöküşü, Cilt III, çev. Özdemir Çobanoğlu, Kültür Bakanlığı yay., Ankara, 1980. KARAÇELEBİZADE ABDÜLAZİZ EFENDİ, Ravzatü’l- Ebrar Zeyli, Haz. Nevzat Kaya, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 2003. KATGI, İsmail, “Osmanlı Devleti’nde Ulema Yozlaşmasının Tipik Bir Temsilcisi Olarak Safranbolu’lu Hüseyin Efendi: Nam-ı Diğer Cinci Hoca” Hikmet Yurdu, Cilt 5, Sayı: (Temmuz-Aralık 2012/2), ss. 197-235. KATGI, İsmail, “Osmanlı Devleti’nde Siyaseten Katl: Hukuki Maiyeti, Sebepleri, Usulü, İnfazı Ve Sonuçları” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 6, Sayı: 24 (Ocak-2013), ss. 180-212. KATGI, İsmail, Maktûl Şeyhülislâmlar, İz yay., İstanbul, 2013. KOÇİ BEY, Risale, haz. Musa Şimşekçakan, Yeni Zamanlar yay., İstanbul, 1997 LYBYER, Albert Howe, Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönetimi, çev. Seçkin Cılızoğlu, Sarmal yay., İstanbul, 2000. MACHIAVELLİ, Niccolo, Prens, Çev. Kemal Atakay, Can yay., İstanbul, 2018. MANTRAN, Robert, XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, I, çev. M. Ali Kılıçbay-Enver Özcan, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 1990. MEHMET HALİFE, Tarih-i Gılmani, haz. Kamil Su, Kültür Bakanlığı 1000 Temel Eser, İstanbul, 1976. MUSTAFA NURİ PAŞA, Netayic ü’l- Vukuat, I-II, haz. Neşet Çağatay, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 1992. ORUÇ BEĞ, Oruç Beğ Tarihi, Atsız, Tercüman Gazetesi 1001 Temel Eser Serisi, t.y. ÖZCAN, Abdülkadir, “ Osmanlı Devleti’nin Askeri Yapısı”, Türkler, Cilt X, Ankara, 2002, ss. 107-121 ÖZCAN, Abdulkadir, “Süleyman II”, Diyanet İslam Ansiklöpedisi, Cilt XXXVIII, Ankara, 2010, s. 75-80 ÖZTUNA, Yılmaz, Osmanlı Devleti Tarihi, Cilt I-II, Kültür Bakanlığı yay., Ankara, 1998. SAKİN, Orhan, Yeniçeri Ocağı: Tarihi ve Yasaları, Doğu yay., İstanbul, 2011. SARICAOĞLU, Fikret, “Siyavuş Paşa”, Diyanet İslam Ansiklöpedisi, Cild XXXVII, Ankara, 2009, s.313-315 PALMER, Alan, Osmanlı İmparatorluğu: Son Üç Yüz Yıl, Bilgin yay., İstanbul, 1995. RİCAUT, Paul, Türklerin Siyasi Düsturları, çev. M. Reşat Uzmen, Ad yay., İstanbul, 1996 PEÇEVİ İBRAHİM EFENDİ, Tarih, Cilt II, Haz. Bekir Sıtkı Baykal, Kültür Bakanlığı yay., Ankara, 1992. SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu Ve Modern Türkiye, Cilt I, E yay., İstanbul, 1982 . SİLAHTAR FINDIKLILI MEHMET AĞA, Silahdar Tarihi: XVII. Asır Saray Hayatı, haz. Mustafa Nihat Özön, Akba Kitabevi, t.y. Şem’danizade Fındıklılı Süleyman Efendi’nin Mir’üt- Tevarih Adlı Eserinin (180b-345a) Tahlil Ve Tenkidi Metni, Haz. Mustafa Öksüz, MSGSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2009. Tolstoy’un Gizli Raporlarında Osmanlı İmparatorluğu, Notlandıran ve Önsöz: M.R. Arunova- F.S. Oreşko, Çev. İbrahim Allahverdi, Yay. haz. İlyas Kamalov, Yeditepe yay., İstanbul, 2009. TURAN, Mustafa, “II. Viyana Muhasarası:Osmanlı Devleti’nde Siyasi, Askeri ve İdari Çözülme”, Osmanlı Tarihi Araştırmaları Merkesi Dergisi, S.9, ss. 389-429. TÜREK, Ahmet- DERİN, Fahri Ç., “Feyzullah Efendi’nin Kendi Kaleminden Hal Tercümesi”, İÜEF Tarih Dergisi, Sayı: 24, İstanbul, 1970. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi, III-IV, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, t.y. UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Kapıkulu Ocakları, I-II, Türk Tarih Kurumu yay., Ankara, 1943. YÜKSEL, Ahmet, “Yeniçeri Ocağı: Bozulma ve Casusluk”, History Studies, Volume 9, Issue 2, June 2017, ss. 271-296 QATAERT, Donald, Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, İletişim yay., İstanbul, 2002. WERNER, Ernst, Büyük Bir Devletin Doğuşu, Çev. Yılmaz Öner, Alan yay., İstanbul, 1988. ZİNKEİSEN, Johan Wilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, C. 5, Yeditepe yay., Çev. Nilüfer Epçeli, İstanbul, 2011.