Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü

Yıl 2020, , 1003 - 1028, 30.09.2020
https://doi.org/10.24186/vakanuvis.775951

Öz

Maden hukukunda işletme ve devir hakkıyla beraber üç temel haktan birisi taharri hakkıdır. Madenin araştırılması faaliyetleri için verilen bu hak, arama ruhsatnamesinin çıkarılmasıyla başlar, işletme imtiyazı alınıncaya kadar devam ederdi. Osmanlı maden hukukunda bu süreçte taharri ruhsatnamesi alan hak sahibinin idareye karşı hak ve vecibeleri nizamnamelerle tespit edilirdi.
Madenin ortaya çıkarılarak işletmeye hazır hale getirildiği faaliyetler, nizamnamelerde taharri hakkı olarak belirlendi. Maden hukukunda ilk düzenleme olan 1861 Maden Nizamnamesi’nde ana hatları oluşturulan taharri hakkı, sektörün ihtiyaçlarına göre 1869 ve 1887 maden nizamnamelerinde geliştirildi.
Madenin araştırma aşamasının her yönüyle değerlendirildiği temel düzenleme ise 1906 Nizamnamesi ile gerçekleştirildi. Bu çalışmada madenin bulunması ile işletme ihalesinin alınması arasındaki süreci ifade eden taharri aşaması kaleme alındı. İdare ile bulucu arasındaki hukuku düzenleyen taharri hakkının maden nizamnamelerindeki gelişimi tematik olarak değerlendirildi. Osmanlı maden hukukunda taharri hakkı düzenlemeleri, eksiklikleriyle beraber; her maden nizamnamesinde geliştirilerek sektörün sorunlarına çözüm bulunması amaçlanmıştır.

Kaynakça

  • Arşiv Kaynakları T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi BOA.,A.DVNS.İMTZ.d.2, s. 26/a-26/b. BOA.,BEO. 878/65812.1. BOA.,BEO.425/31807. BOA.,BEO, 4239/317874. BOA.,BEO.3777/283.257. BOA.,BEO.3929/294636. BOA.,HRT.h.1523. BOA.,İ..HUS.80/73.1.1. BOA.,HR.ID.2008/51. BOA.,HR.İD.2018/56. BOA.,ŞD.523/28. BOA.,ŞD.1250/14. BOA.,ŞD.1250/20. BOA.,ŞD.1250/27. BOA.,ŞD.1250/24. BOA.,ŞD.524/73. BOA.,BEO.425./1807. BOA.,Meclis-i Tanzimat Defteri, No: 2. Resmî Yayınlar Düstur, I. Tertib, Cilt 2. Düstur, I. Tertib, Cilt 5. Düstur, I. Tertib, Cilt 8. Düstur, 5. Tertib, Cilt 24. Araştırma Eserleri Ayferi Göze, Maden ve Petrol Hukukumuz, İstanbul Üniversitesi Ders Notları, İstanbul, 1978. Charles Issawi, The Economic History of Turkey, 1800-1914, Chicago, 1980. Erdoğan Göger, Maden Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara 1978. Fahrettin Tızlak,“Osmanlı Maden İşletmeciliğinden Kanunnâmeden Nizamnameye Geçiş ve 1861 Tarihli Maden Nizamnâmesi”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 98 (Ekim 1995) s. 75-91.

The Right of Exploration in the Ottoman Mining Law and Its Evolution in Mining Regulations

Yıl 2020, , 1003 - 1028, 30.09.2020
https://doi.org/10.24186/vakanuvis.775951

Öz

One of the three basic rights together with the right to operation and transfer in mining law is the right to exploration. This right for the exploration activities concerning the mine starts with the issuance of an exploration license and continues until the operating concession is received. In the Ottoman mining law, the rights and obligations of the right holder, who obtained the exploration license in this process, were determined by regulations.
The activities in which the mine was discovered and made ready for operation were determined as the right of exploration in the regulations. The right of exploration, outlined in the 1861 Mining Ordinance, which was the first regulation in mining law, was developed in 1869 and 1887 mining regulations according to the needs of the sector.
The basic arrangement in which every aspect of the exploration phase of the mine was evaluated was made with the Regulation of 1906. In this study, the exploration phase, which indicates the process between the discovery of the mine and securing of the operation tender, was investigated. The development of the right of exploration, which regulates the law between the administration and the prospector, in the mine regulations was thematically evaluated. It was aimed to find solutions to the problems of the sector by developing in every mining regulation the arrangements for the right of exploration in Ottoman mining law, despite its deficiencies.

Kaynakça

  • Arşiv Kaynakları T. C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi BOA.,A.DVNS.İMTZ.d.2, s. 26/a-26/b. BOA.,BEO. 878/65812.1. BOA.,BEO.425/31807. BOA.,BEO, 4239/317874. BOA.,BEO.3777/283.257. BOA.,BEO.3929/294636. BOA.,HRT.h.1523. BOA.,İ..HUS.80/73.1.1. BOA.,HR.ID.2008/51. BOA.,HR.İD.2018/56. BOA.,ŞD.523/28. BOA.,ŞD.1250/14. BOA.,ŞD.1250/20. BOA.,ŞD.1250/27. BOA.,ŞD.1250/24. BOA.,ŞD.524/73. BOA.,BEO.425./1807. BOA.,Meclis-i Tanzimat Defteri, No: 2. Resmî Yayınlar Düstur, I. Tertib, Cilt 2. Düstur, I. Tertib, Cilt 5. Düstur, I. Tertib, Cilt 8. Düstur, 5. Tertib, Cilt 24. Araştırma Eserleri Ayferi Göze, Maden ve Petrol Hukukumuz, İstanbul Üniversitesi Ders Notları, İstanbul, 1978. Charles Issawi, The Economic History of Turkey, 1800-1914, Chicago, 1980. Erdoğan Göger, Maden Hukuku, Sevinç Matbaası, Ankara 1978. Fahrettin Tızlak,“Osmanlı Maden İşletmeciliğinden Kanunnâmeden Nizamnameye Geçiş ve 1861 Tarihli Maden Nizamnâmesi”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 98 (Ekim 1995) s. 75-91.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Serap Taştekin 0000-0002-0854-8623

Yayımlanma Tarihi 30 Eylül 2020
Gönderilme Tarihi 19 Temmuz 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020

Kaynak Göster

APA Taştekin, S. (2020). Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1003-1028. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.775951
AMA Taştekin S. Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü. VAKANÜVİS. Eylül 2020;5(2):1003-1028. doi:10.24186/vakanuvis.775951
Chicago Taştekin, Serap. “Osmanlı Maden Hukukunda ‘Taharri Hakkı’ Ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü”. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi 5, sy. 2 (Eylül 2020): 1003-28. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.775951.
EndNote Taştekin S (01 Eylül 2020) Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi 5 2 1003–1028.
IEEE S. Taştekin, “Osmanlı Maden Hukukunda ‘Taharri Hakkı’ ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü”, VAKANÜVİS, c. 5, sy. 2, ss. 1003–1028, 2020, doi: 10.24186/vakanuvis.775951.
ISNAD Taştekin, Serap. “Osmanlı Maden Hukukunda ‘Taharri Hakkı’ Ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü”. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi 5/2 (Eylül 2020), 1003-1028. https://doi.org/10.24186/vakanuvis.775951.
JAMA Taştekin S. Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü. VAKANÜVİS. 2020;5:1003–1028.
MLA Taştekin, Serap. “Osmanlı Maden Hukukunda ‘Taharri Hakkı’ Ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü”. Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, c. 5, sy. 2, 2020, ss. 1003-28, doi:10.24186/vakanuvis.775951.
Vancouver Taştekin S. Osmanlı Maden Hukukunda “Taharri Hakkı” ve Maden Nizamnamelerindeki Tekâmülü. VAKANÜVİS. 2020;5(2):1003-28.


 Bu eser Creative Commons BY-NC-SA 2.0 (Atıf-Gayri Ticari-Aynı Lisansla Paylaşile lisanslanmıştır.