Caucasian Campaign of Okuz Mehmed Pasha

Yıl 2017, Cilt: 2 , 1 - 13, 19.11.2017

Enes Ağar

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.356254

Cited By: 2

Öz

Mehmed Pasha, who is a member of a Turkish family
from Karagumruk and who is known for his nickname of the Ox, started to move
upwards in state ranks rapidly after receiving a good education by attending
Enderun-u Humayun in 1583, was appointed to be the Governor of Egypt during the
first years of the reign of Ahmed I after serving in various state ranks until
the era of Mehmed III (1595-1603). Despite having a successful administration
here, Mehmed Pasha was made the Admiral in Chief with the rank of second
vizier; and despite restoring order in Beirut, he fell from the grace by losing
seven ships to the Spanish navy in the same year. However, with the death of
Nasuh Pasha and having this in an era already known as the kaht-ı rical, Mehmed
Pasha was appointed to the Iranian expedition to end the hostile attitude of
Shah Abbas against the Ottoman Empire. Mehmed Pasha, who marches forward by
restoring the order in the countryside during the Caucasian Expedition that
started with the marching from Istanbul to Uskudar on 22 May 1615, will reach
to Erzurum through Konya-Aleppo approximately one year later; and then will
advance upon Shah Abbas after taking necessary precautions. In the meanwhile,
the Ottoman ambassador, who was not allowed to return for more than ten years,
reverted to Istanbul despite the accompany of the representative of the Shah
Abbas. However, the negotiations will not produce any results and Mehmed Pasha,
together with his forces, will be seen around Revan. The Expedition of Revan,
which is also known as the Caucasian Expedition of the Mehmed Pasha the Ox,
will not result in any significant success although the city was heavily
besieged. Mehmed Pasha, who was dismissed from the grand viziership for this
reason, despite being reappointed as the grand vizier during the era of Osman
II (1618-1622), was soon dismissed from this position again and sent to Syria
with the rank of Governor of Aleppo; and passed away after a short time by
leaving many charities and donations behind (1619).

Anahtar Kelimeler

Mehmed Pasha the Ox, Admiral in Chief, Shah Abbas, Iran, Revan

Öküz Mehmed Paşa’nın Kafkasya Seferi

Öz

Karagümrüklü Türk bir aileye mensup olup 1583’de
Enderun-u Hümayuna girerek burada iyi bir eğitim aldıktan sonra hızla devlet
kademelerinde yükselmeye başlayan Öküz lakabıyla anılan Mehmed Paşa, III.
Mehmed dönemine (1595-1603)  kadar çeşitli devlet kademelerinde görev
yaptıktan sonra I. Ahmed’in saltanatının ilk yıllarında Mısır Beylerbeyliğine
atanmıştır. Burada başarılı bir yönetim sergileyen Mehmed Paşa, ikinci vezirlik
rütbesiyle Kaptan-ı Deryalık görevine getirilmiş, Beyrut’ta düzeni sağlamasına
rağmen aynı yıl İspanyol donanması karşısında yedi gemi kaybederek yenilerek
gözden düşmüştür. Ancak Nasuh Paşa’nın ölümüyle zaten kâht-ı rical olarak bilinen bir dönemde
Mehmed Paşanın hizmetlerine hâsıl olmuş ki bu defa Şah Abbas’ın Osmanlı
Devletine karşı hasmane tavırlarını sona erdirmek için İran seferine memur
edilmiştir. 22 Mayıs 1615 günü İstanbul’dan Üsküdar’a geçişle başlayan Kafkasya
Seferi’nde yöredeki şerirleri tedip ederek ilerleyen Mehmed Paşa Konya-Halep
üzerinden takriben bir yıl sonra Erzurum’a ulaşacak oradan da gerekli
tedbirleri aldıktan sonra Şah Abbas’ın üzerine yürüyecektir. Bu arada on yılı
aşkın süredir dönmesine izin verilmeyen Osmanlı elçisi, yanında Şah Abbas’ın
temsilcisi olduğu halde İstanbul’a intikal etmiş bulunuyordu. Ancak yapılan
görüşmeler sonuç vermeyecek ve Mehmed Paşa emrindeki kuvvetlerle Revan
önlerinde görülecektir. Aynı zamanda Öküz Mehmed Paşa’nın Kafkas seferi olarak
bilinen Revan’ın seferi şehrin şiddetle kuşatılmasına rağmen belirgin bir
başarı sağlanamamasıyla sonuçlanacaktır. Bu yüzden sadrazamlıktan azl edilen
Mehmed Paşa bir müddet sonra II. Osman döneminde (1618-1622)  tekrar sadrazam olarak atanmışsa da kısa
zaman sonra bu görevinden de azl edilerek Halep beylerbeyliği rütbesiyle
Suriye’ye gönderilmiş ve burada kısa bir süre sonra geride pek çok hayrat eser
bırakarak vefat etmiştir. (1619). 

Anahtar Kelimeler

Öküz Mehmed Paşa, Kaptan-ı Derya, Şah Abbas, İran, Revan

Kaynakça

• Ak, Mahmut, “Öküz Mehmed Paşa”, DİA, XXVII, İstanbul 2008. Albayrak, Nurettin, “İncili Çavuş”, DİA, XXII, İstanbul 2000. Aydoğmuşoğlu, Cihat, Şah Abbas ve Zamanı (1587-1629), Ankara 2012. Bilge, Sadık Müfit, Osmanlı Çağı’nda Kafkasya, İstanbul 2015. Çelebi, Kâtip, Fezleke-i Kâtip Çelebi, I-II, İstanbul 1286 Deniz Savaşları Hakkında Büyüklere Armağan Tuhfetü'l-Kibâr fî Esfâri'l-Bihâr, İstanbul 2007. Danışmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul 1972. Türklük Meseleleri, İstanbul 2006. Emecen, Feridun, “Fahreddin Ma’noğlu”, DİA, XII, İstanbul 1995. Feridun Bey, Münşe’âtü’s-selâttin, İstanbul, 1858. Halim, Giray, Gülbün-i Hânân, İstanbul 1874. Hammer, Joseph Von, Kırım Hanlığı Tarihi, İstanbul 2013. Kırzıoğlu, Fahrettin, Osmanlıların Kafkas-Elleri’ni Fethi, Ankara 1998. Koçi Bey, Koçi Bey Risalesi, (nşr., Zuhuri Danışman), İstanbul 2007. Küpeli, Özer, Osmanlı-Safevi Münasebetleri, İstanbul 2014. Mehmed b. Mehmed Er-Rumi, Nuhbetü’t-Tevârîh Ve’l Ahbar, (nşr., Abdurrahman Sığırlı), İstanbul Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2000. Münşi, İskender, Târih-i Âlem- ârâ-yı ‘Abbâsi, Tahran, 1382. Naima Mustafa Efendi, Naima Tarihi (nşr., Zuhuri Danışman), İstanbul 1968. Nejat, Nader, XVI. Asırda İran Kaynaklarına Göre Osmanlı-Safevi Münasebetleri (1502-1590, 1620), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi), Erzurum 1986. Peçevi, İbrahim, Tarih-i Peçevi II, İstanbul, 1866 Safi, Mustafa, Zübdetü’t-Tevarih (nşr., İbrahim Hakkı Çuhadar), Ankara 2003. Sümer, Faruk, “Abbas I”, DİA, I, İstanbul 1998. Süreyya, Mehmed, Sicill-i Osmanî, (nşr., Nuri Akbaylar), İstanbul 1996. Topçular Katibi, Topçular Kâtibi Abdulkadir Efendi Tarihi (nşr., Ziya Yılmazer), Ankara 2003. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi III/1, Ankara 2012. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, OsmanlıTarihi III/2, Ankara 2012.