Siberia According to Aleppo of Paul’un Travel Literature

Yıl 2018, Cilt: 3 , 63 - 76, 16.10.2018

İsmail Bülbül

Öz

Travel books consist of experiences of pilgrims throughout
their journey depending on various reasons. They keep record what they see,
practice and heard. These book sare important sources giving significant information
about locals and the geography where pilgrims visit although books are shaped
in accordance with their emotions and thoughts.

This paper evaluates that information about Siberia which
was provided by Paul of Aleppo during the journey of his father, Macarius, was known
as the Patriarch of Antioch Greek-Orthodox Church. This paper consists of three
sections; namely, introduction, theoverview of Paul biography and his Works and
conclusion. This paper puts forward how non-Muslim Arab who was a local of the Middle
East perceived Siberia. Although he some times used imperialist narrative in parallel
to Russian policy in Siberia, he adopted objectivity mostly.

Anahtar Kelimeler

Travel Literature, Aleppo of Paul, Russia, Siberia

Halepli Paul’un Seyahatnamesine Göre Sibirya

Öz

Seyahatnameler
çeşitli sebeplerle yapılan yolculuklar sırasında seyyahların gördüklerini, duyduklarını
ve yaşadıklarını kaleme aldıkları eserlerdir. Bu türden eserler, seyyahın duygu
ve düşüncelerine göre şekillenmesine rağmen seyyahın gezdiği coğrafya ve bu
coğrafyada yaşayan toplumlar hakkında önemli bilgiler vermektedir.

Bu
çalışmada Halepli Paul’un, babası Antakya Rum-Ortodoks
Kilisesi Patriki Macarius’un Rusya seyahatini konu edinen eserindeki
Sibirya’nın coğrafyası, tarihi ve Sibirya’da yaşayan toplumlar hakkında vermiş olduğu
bilgiler ele alınmıştır. Giriş, Halepli
Paul’un Hayatına ve Eserine Genel Bir Bakış, Halepli Paul’un Eserinde Sibirya
ve Sonuç bölümlerinden oluşan bu
çalışmada Orta Doğulu Hıristiyan bir Arap olan Halepli Paul’un Sibirya’yı nasıl
algıladığı ortaya konulmuştur. Buna göre Halepli Paul, zaman zaman Rusya’nın
Sibirya’daki yayılmacı siyasetine uygun bir anlatım sergilemekle beraber büyük
ölçüde nesnelliğini korumuştur.  

Anahtar Kelimeler

Seyahatname, Halepli Paul, Rusya, Sibirya

Kaynakça

• Acar, Serkan, “Sibir Hanlığı (1464-1598)”, Doğu Avrupa Türk Tarihi, Ed. Osman Karatay-Serkan Acar, İstanbul 2013, ss. 781-799. Atlasî, Hadi, Sibir Tarihi, Çev. Eser Havare, Ankara 2016. Çolak, Hasan, “17. Yüzyıl Osmanlı Tarihinin Arap-Hıristiyan Müelliflerine İki Mühim Örnek: Antakya Ortodoks Patriği III. Makariosibn el-Za’îm ve oğlu Halep Başdiakonosu Paulos”, Toplumsal Tarih, S. 234, 2013, ss. 90-94. Demirci, Kürşat, “Ortodoksluk”, DİA, C. XXXIII, ss. 409-414. Feodorov, Iona, “Paul of Aleppo”, Christian-Muslim Relations 1600-1700, Ed. David Thomas-John Chesworth, Leiden-Boston 2017, ss. 355-370. Feodorov, Iona, “Ottoman Authority in the Romanian Principalities as Witnessed by a Christian Arab Traveller of the 17th century: Paul of Alepo”, Proceedings of the 22nd Congress of l'Union Européennedes Arabisants et Islamisant, Cracow, 2004, 2006, pp. 295-309. Fisher, H. Raymond, The Russian Fur Trade 1550-1700, Los Angeles 1943. Grousset, Rene, Stepler İmparatorluğu, Çev. Halil İnalcık, Ankara 2011. Halperin, Charles J., “In the Eye of the Beholder: TwoViews of Seventeenth-Century Muscovy” Russian History,Vol. 24, No. 4 (1997), pp. 409-423. Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Çev. Nilüfer Epçeli, C. 4, İstanbul 2005. Kafesoğlu, İbrahim, Türk Millî Kültürü, İstanbul 2016. Kalan, Ekrem, Cungar Hanlığının Siyasi Tarihi, Basılmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2005. Kilpatrick, Hilary, “Journeying towards Modernity. The ‘Safrat al-Batrak Makariyus’ of Bulus ibn al-Zaim al-Halabi”, Die Weltdes Islams, New Series, Vol 31, Issue 2 (1997), pp 156-177. Kurat, Akdes Nimet-Ahmet TEMİR, “Sibir (Sibirya) Hanlığı”, Türk Dünyası El Kitabı, C. I, Ankara 1992, ss. 437-451. Kurat, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Ankara 1999. Lincoln, W. Bruce, Vahşi Batı Sibirya ve Ruslar, Terc. Mehmet Harmancı, İstanbul 1996. Mustafayev, E.-V.G. Şerbininin, Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, İstanbul 1996. Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, İstanbul 1993. Paul of Aleppo, TheTravels of Macarius, Patriarch of Antioch: written by His Attendant Archdeacon, Paul of Aleppo, in Arabic, Transleted F. C. Belfour, C. II, London 1836. Radloff, W., Sibirya’dan, Çev. Ahmet Temir, C. I, İstanbul 1994. Raheb, Abdallah, Concention of the Union in the Orthodox Patriarchate of Antioch (1622-1772), Beirut 1981. Rasonyi, Laszlo, Tarihte Türklük, Ankara 1996. Sumner, B.H., “Reviewed Works: The Travels of Macarius by Laura Ridding”, The English Historical Review, Vol. 52, No 205 (1937), pp. 127-128. Şirin, İbrahim, “Seyahatnamelerin Sosyo-Ekonomik, Sosyo-Kültürel ve Düşünce Tarihi Yazımında Yeri ve Önemi”, Geçmişten Günümüze Seyahatler ve Seyahatnâmeler, Ed. Mehmet Ali Beyhan, s. ss. 175-185. Tomilov, N. A.,Batı Sibirya Türkleri, Çev. Ahsen Batur, İstanbul 2013. Topsakal, İlyas, “Türk Tarihi Açısından Sibirya’nın Kısa Tarihi (Başlangıçtan XVI. Yüzyıla Kadar)”, Turkish Studies, Vol 6/1, 2011, ss. 1863-1883. Topsakal, İlyas, Sibirya Tarihi, İstanbul 2017. Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, 10. bs. Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005. WALBİNER, Carsten, “The Second Journey of Macarius Ibn az-Zaim to Russia (1666-1668)”, Rusiyawa-urthdhuks al-sharq, Balamand/Lebanon 1998, pp. 99-114. WALBİNER, Carsten, “Macarius ibn al-Zaim”, Christian-Muslim Relations 1600-1700, Ed. David Thomas-John Chesworth, Leiden-Boston 2017, pp. 343-354. YAZICI, Hüseyin, “Seyâhatnâme”, DİA, C. XXXVII, ss. 9-11.