Iron Slag Around Bilecik

Yıl 2018, Cilt: 3 , 145 - 157, 16.10.2018

Nurfeddin Kahraman Refik Arıkan

Öz

Iron is one of the most
strategic mines of human history. Plough and other similar tools have been
manufactured in this mineral to create new horizons for humanity. On the other
side, the swordsmanship, as well as warlike instruments, have become the
decisive elements of inter-communal struggle. The Turks have been a decisive
factor in world history by using the iron mine successfully for both purposes.

The ability of tampering
in the process of Turkization of Anatolia should have brought Turks
advantageous position against the Byzantine recidents. The iron slag found in
the vicinity of Bilecik, which is the base of this work, has also been
approached this way. Central Sakarya Valley has been hosting the Gaza
activities for a long time as a "Uc" region. The same region remained
under the pressure of the native Byzantine rulers, and eventually it continued
to be a field where the struggle between the two sides was the livelier for a
long time. It was the raw material iron that Turkmens used in making weapons
they needed for their Gaza activities (conquests) and maintaing life here. The
iron melting areas, which are determined as a result of field works, have
revealed that this activity is made in local and remote areas. On the other
hand, studies have also been carried out to determine the deposits of iron ore
deposits and their connections with melting sites.

Anahtar Kelimeler

Iron ore, iron melting, Bilecik, Turkification of Anatolia

Bilecik Çevresindeki Demir Cürufları

Öz

Demir, insanlık tarihinin
en stratejik madenlerinden biri olmuştur. Saban ve benzeri tarım aletleri ile
üretim ekonomisinin başta gelen araçları, bu madenden imal edildiği için demir,
insanlığa yeni ufuklar açmıştır. Diğer taraftan aynı madenden imal edilen
kılıç, mızrak, ok uçları gibi savaş aletleri ise; tarihi süreç içinde toplumlararası
mücadelenin adeta belirleyici unsurları haline gelmiştir. Türkler, demir
madenini her iki amaç doğrultusunda başarılı bir şekilde kullanmak suretiyle
dünya tarihinde, belirleyici bir rol oynamışlardır.

Anadolu’nun Türkleşmesi
sürecinde demiri işleyebilme becerileri, Türkleri Anadolu’nun egemen
toplulukları karşısında avantajlı konuma getirmiş olmalıdır. Çalışmamıza temel
teşkil eden Bilecik çevresinde tespit edilen demir cüruflarına da bu cihetten
yaklaşılmıştır. Orta Sakarya vadisi, uzun bir süre “uc” bölgesi olarak gaza
faaliyetlerine ev sahipliği yapmıştır. Aynı bölge, bir yandan da yerli Bizans
idarecilerinin baskısı altında kalmış ve nihayetinde iki taraf arasında,
mücadelenin en canlı olduğu saha olma özelliğini uzun süre devam ettirmiştir.
Uclarda yaşayan Türkmen unsurların hem burada varlıklarını devam ettirebilmek
hem de gaza faaliyetlerini yürütebilmek için ihtiyaç duydukları silahların
hammaddesi demirdir. Saha çalışmaları sonucu tespit edilen demir ergitme
alanları, bu faaliyetin lokal ve gözden uzak alanlarda yapıldığını ortaya
koymuştur. Diğer yandan çalışma ile demir cevheri yataklarının tespitine de
çalışılarak ergitme sahaları ile bağlantıları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Demir cevheri, demir ergitme, Bilecik, Anadolu’nun Türkleşmesi

Kaynakça

• Çoruhlu, Yaşar, Türk Mitolojisinin Ana Hatları, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2011. Göksu, Erkan, Türk Kültüründe Silah, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2008. Gumilëv, L.N., Eski Türkler (Çev. Ahsen Batur), Selenge Yayınları. İstanbul, 2011. Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1996. Önal, Ahmet, “16. Yüzyılın İkinci Yarısında Bilecik'te Top Güllesi Üretimi “, Tarih Boyunca Söğüt ve Kültürü, Edt.Taner Bilgin, Halim Demiryürek, Ertuğrul Gazi'yi Anma ve Söğüt Şenlikleri Vakfı Başkanlığı Yayınları, Söğüt, 2015. Özkaya, Yücel, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları Ve Osmanlı Toplum Yaşantısı, Kültür Ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1985. Türkmen, Fikret.–Türker, Ferah, "Geleneklerde ve İnançlarda Demir", Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, İzmir, 2014, c.XIV. s. 1. Zelyut, Rıza, Yabancı Kaynaklara Göre Türk Kimliği, Fark Yayınları, Ankara, 2008, s. 150.