Son Posta Newspaper in the Context of the Continuity of the Unionism in the Republican Era

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 1, 446 - 471, 23.03.2019

Ayşegül Yılmaz

Öz

Press, being one
of the main branches of communication, Has a important place in History for being
a major source to social and political fields. With the help  of the Writers,  Ottoman-Turkish press community still
influences people and forms the public opinion to this day.In other words ,
Newspapers were a Instrument for Goverment and Opposition in ottoman-turkish
political scene to relay their ideologies to the masses. In the last years of
Ottoman empire, Goverment used the press to secure constitutionalism,
Opposition on the other hand, used it to be the voice of the minorities outside
of the Ruling class.The brawl between Goverment and opposition continued in the
stories of newspapers. The newspaper called "Son Posta"  which was active between 1930-1962, Has shown
supportive of the opposition wing and took a clear stance beside them.Its staff
being mostly Unionist, wanted to bring party of union and progress into the
view and maintain its influence.Main goal of our project is to examine the
motives behind the Estabilishment of Son Posta and its Sociopolitic aims also
Discovering its place in the press world. In this project we examined the
instrumentality of the press and the studies about the newspapers in the first
part and historical process of “Son Posta Newspaper” with its place in press in
the second part.

Anahtar Kelimeler

Newpapers, Son Posta, Union and Progress

Cumhuriyet Döneminde İttihatçılığın Devamı Bağlamında Son Posta Gazetesi

Öz

İletişim
araçlarından biri olan basın, geçmişten günümüze kadar toplumsal ve siyasal
alanlarda tarihsel bir kaynak olarak önemli bir yere sahiptir. Osmanlı-Türk
basın camiasının günümüze kadar sürdürdüğü işlevi yazar kadrosunun
seçkinliğinde halk üzerinde etki sağlamak, dolayısı ile kamuoyu oluşturmaktır.
Bu bağlamda gazeteler, Osmanlı-Türk siyasal hayatında iktidar ve muhalefetin
ideolojilerini aktarımı noktasında bir enstrüman vazifesi görmüştür. Osmanlı
son döneminde iktidar, meşruiyetini koruma, muhalefet ise iktidar dışındaki öteki’nin sözcülüğünü gerçekleştirme
noktasında basını kullanmış, iktidar-muhalefet geleneği basındaki kalem
kavgaları üzerinden devam etmiştir. Son Posta gazetesi yayınlandığı 1930-1962
arasındaki dönemlerde muhalefet kanadında olan ve bu algı üzerinden kendini
gösteren bir kimliğe sahiptir. İttihatçı kadroya sahip olan Son Posta gazetesi
her şeyden önce, İttihat ve Terakki’yi görünür kılmak, varlığını sürdürmek
istemiştir. Çalışmamızın amacı Son Posta gazetesinin kuruluş gayesini,
sosyal-siyasi çerçevesini irdelemek ve gazetenin basın hayatındaki yerini
anlamlandırmaktır. İlk bölümde basının araçsallığı ve gazetelerle ilgili
yapılmış çalışmaları, ikinci bölümde Son Posta gazetesinin tarihsel portresini
ve basındaki yerini irdeledik.

Anahtar Kelimeler

Gazeteler, Son Posta, İttihat ve Terakki

Kaynakça

• Ahmad, Feroz,İttihat Ve Terakki (1908-1914),Kaynak Yay.,İstanbul,2017 Althusser, Louis, İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, Çev.Alp Tümertekin, İthaki Yayınları, İstanbul, 2006 Armaoğlu, Fahir 20.Yüzyıl Siyasi Tarihi,Timaş Yay.,İstanbul,2014 Ağaoğlu, Ahmet Serbest Fırka Hatıraları, İletişim Yay.,İstanbul,1994 Aydemir, Ş. Süreyya, Tek Adam,C.I, C.III., Remzi Kitabevi, İstanbul,t.y. Benedict, Anderson, Hayali Cemaatler, Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Çev. İskender Savaşır, Metis Yayınları, İstanbul, 2017 Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul,2003 Birgen, Muhittin, İttihat ve Terakki’de On Sene, Kitap Yayınevi, İstanbul,2017,s.94,95 Brummett, Palmira, II.Meşrutiyet Basınında İmge ve Emperyalizm (1908-1911), İletişim Yay., İstanbul,2003 Çavdar, Tevfik, Türkiye’nin Demokrasi Serüveni 1839-1950, İmge Yay. İstanbul,t.y. Ersanlı, Büşra Behar, İktidar ve Tarih: Türkiye'de "Resmi Tarih" Tezinin Oluşumu (1929-1937),Afa Yay., İstanbul,1996, s.65 Esatlı, Mustafa Ragıp,İttihat ve Terakki, Hürriyet Yay.,İstanbul,1975 Foucault, Michel, Bilme İstenci Üzerine Dersler (College de France Dersleri1970-1971), İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul,2012 Göçmen, Muammer,İsviçre’de Jön Türk Basını ve Türk Siyasal Hayatına Etkileri,Kitabevi Yay., İstanbul, 1995 Güneş, İhsan, Birinci T.B.M.M.’nin Düşünce Yapısı (1920-1923),Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 1997 Güreli, Nail Dünden Bugüne Babıali, Heyamola Yay., İstanbul, 2009 Güvenir, O.Murat, II.Dünya Savaşı’nda Türk Basını,Gazeteciler Cemiyeti Yay.,İstanbul,1991 Güz, Nurettin, Serbest Cumhuriyet Fırkası Sonrası Basında Muhalefet ve 1931 Matbuat Kanunu, Gazi Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yayınları, Ankara,1993 Hobsbawm, Eric, 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik, Program, Mit ve Gerçeklik, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2010 Hobsbawm, Eric; Ranger, Terence, Geleneğin İcadı, Çev.Mehmet Murat Şahin, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2006 İkinci Meşrutiyet Devrinde Basın ve Siyaset, Edtr:Hakan Aydın, Palet Yay.,Konya,2010 İskit, Rıfat Server, “Hususi İlk Türkçe Gazetemiz Tercüman-ı Ahval ve Agâh Efendi,Ulus Basımevi, Ankara,1937 Kabacalı, Alpay, Başlangıcından Günümüze Matbaa,Basın Ve Yayın, Literatür Yay., İstanbul,2000 Koloğlu, Orhan, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Basın, İletişim Yay.,İstanbul, 2006 Koloğlu, Orhan, “Takvim-i Vekayi, Türk Basınında 150 Yıl, (1831-1981,Çağdaş Gazeteciler Derneği Yay., Ankara, 1981 Koloğlu, Orhan, “İlk Gazete, İlk Polemik: Vekayi-i Mısriye'nin Öyküsü ve Takvim-İi Veka-yi ile Tartışması”, Çağdaş Gazeteciler Derneği Yay.,Ankara,1989 Konyar, Hürriyet, Ulus Gazetesi, CHP ve Kemalist İlkeler, Bağlam Yay, İstanbul,1999 Kaya, Erol, “Mustafa Kemal Atatürk’ün İlk Gazetesi Minber Açıklamalı Çeviri” Ebabil Yay.,Ankara,2007 Koloğlu, Orhan, Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi, Poizitif Yay.,İstanbul,2006 Korkmaz, Alemdar, Önsöz, Aytül Tamer, İrade-i Milliye Ulusal Mücadelenin İlk Resmi Yayın Organı,Tüstav Yay., 2004 Köktener, Aysun, “Bir Gazetenin Tarihi Cumhuriyet”,Yapı Kredi Yay.,İstanbul,2004 Lewis, Bernard Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Metin Kıratlı, Türk Tarih Kurumu Yayınları,1993 Mardin, Şerif, Türk Modernleşmesi, Makaleler IV, Der.Mümtaz'er Türköne,Tuncay Önder,İletişim Yayınları, İstanbul, 1994 Mardin, Şerif, Jön Türkler’in Siyasi Fikirleri,1895-1908,İletişim Yay.,İstanbul, 1983 Meşe, Ertuğrul Komünizmle Mücadele Dernekleri, Edtr;Tanıl Bora, İletişim Yay.,İstanbul,2016 Nutuk,C.I,Yay.Haz: Zeynep Korkmaz Oktay, Ahmet, Toplumsal Değişme ve Basın, (1960-1986) Türk Basını Üzerine Uygulamalı Bir Çalışma, Bilim Felsefe ve Sanat Yay.,İstanbul,1987 Okyar, Fethi, Üç Devirde Bir Adam, Tercüman Yay., İstanbul,1980,s.385-388 Özcan, Ahmet Türkiye’de Popüler Tarihçilik, 1908-1960,Türk Tarih Kurumu Yay.,Ankara,2001 Özön, Mustafa Nihat, Namık Kemal ve İbret gazetesi: İnceleme, Yapı Kredi Yay.,İstanbul, 1997 Sertel, Zekeriya, Hatırladıklarım,Gözlem Yayınları,İstanbul,1977 Smith, Anthony D.,Milli Kimlik, Çev.Bahadır Sina Şener, İletişim Yayınları,İstanbul,1994 Tahir, Kemal, Yol Ayrımı, İthaki Yay.,İstanbul,2016 Tamer, Aytül, İade-i Milliye Ulusal Mücadelenin İlk Resmi Yayın Organı,Tüstav Yay., 2004 Topuz, Hıfzı, II.Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi,İstanbul,2003, Tunaya, Tarık Zafer,Türkiye’de Siyasal Partiler C.1, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988 Zürcher, Erik Jan,Milli Mücadele’de İttihatçılık, İletişim Yayınları, İstanbul, 2016 Zürcjer, Eric j Moderleşen Türkiye’nin Tarihi, İstanbul,2000 Toprak, Zafer, Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji, Doğan Yay.,İstanbul,2012 Üstel, Füsun, Makbul Vatandaş’ın Peşinde II.Meşrutiyet’ten Bugüne Vatandaşlık Eğitimi,İletişim Yay., İstanbul,2004 Oral, Fuat Süreyya, Türk Basın Tarihi, 1919-1965 Cumhuriyet Dönemi, Ankara, 1968,s.317 Yetkin, Çetin, Türkiye’de Askeri Darbeler ve Amerika,Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Yay., Antalya, 2010,s.15,26 Yerlikaya,İlhan,“XIX. Yüzyıl Osmanlı Siyasi Hayatında Basiret Gazetesi (Pancermenizm-Panislamizm-Panslavizm-Osmanlıcılık Fikirleri), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Yay.,Van,1994 Yerlikaya, İlhan, II. Abdülhamid Döneminde Basın-Yarı Resmi Vakit Gazetesi (1875-1884), Kırıkkale 1996
• Makaleler Akşin, Sina, “Jön Türkler”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.III, İletişim Yay., İstanbul,1985,s.832-843 Akünal, Dündar, “Jön Türk Gazeteleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.III, İletişim Yay.,1985,s.-850-856 Aliyef, Hamit, “Kemal Atatürk'ün Türkiye ile Sovyetler Birliği Arasında Dostluğun Kurulması ve Sağlamlaştırılmasındaki Rolü”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, C.36,S.1,Ankara,1981,s.69-85 Arabacı, Caner, “İttihat ve Terakki Basını”, Hakan Aydın, “İkinci Meşrutiyet Devrinde Basın ve Siyaset” Palet Yay.,Konya,2010,s.73-171 Coşkun, Nusret Sefa, “Basınımızın Kayıpları Biri Daha Gitti”, Taha Toros Arşivi, Dosya No: 44-Çetin-Aydın- Ragıp Emeç Duman, Haluk Harun, “Süreli Yayınlar Üzerine Yapılmış Tezler Bibliyografyası”, Müteferrika, 1995, Bahar, No:5,s.157-189 Deringil,Selim, “İkinci Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası”, Tarih ve Toplum,İletişim Yay., C.35,Kasım 1986,23-24 Gökçepınar, Sadeddin, “Halil Lütfü Dördüncü’nün Anıları”, Müteferrika, Bahar,1994, Sayı: II,s.53-84 Hanioğlu, Şükrü, “Jön Türk Basını”, Tanzimattan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yay., 1985,s.144-150 Pamuk, Şevket, “İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İaşe Sorunu ve Köylülük”, Tarih ve Toplum,İletişim Yay., C.35,Kasım 1986,s.25-29 Korlaelçi, Murtaza, “Le Play Mektebi ve İlk Türk Temsilcisi Prens Sebehattin Bey”, Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S.I, Kayseri, 1983, s.31-58 Turan, Murat, “Tek Parti Yöneticilerinin Söyleminde Yeni Toplumsal Kimlik ve Onun Sembolleri”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.7,Sayı:34,s.281-301 Hasan Üstün, “Türkiye’de Gazete Dağıtımı’nı Yaygınlaştırma Girişimleri (1930-1945)”, İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı:34,İstanbul, 2008, s.107-125 Şirin,İbrahim, “İttihatçı Algısı ve İttihat ve Terakki Çalışmaları”, Türkiye’den Aydın Portreleri, Edtr: Aytaç Yıldız, Doğu Batı Yay.,Ankara,2017,s.257-277 Şirin, İbrahim, “İki Hükümet Bir Teşkilat: Garbi Trakya Hükümet-i Muvakkatesi’nden Cenub-i Garbi Kafkas Hükümet-i Muvakkate-i Milliyesi’ne”, Hıstory Studies, Volume 6, Issue 2, February,2014,s.125-142
• Son Posta Akabegof, Enver Paşa Buhara’da Ruslar Tarafından Nasıl Öldürüldü? Son Posta, 13 Teşrinisani 1930-3 Kanunisani 1931.
• “Alpullu Makinelerinin Komisyoncusu Kimdir ?” Son Posta 28 Ağustos 1930 Apak, Rahmi: “Yetmişlik Bir Subayın Hatıraları”, Son Posta 11 Nisan 1955- 23 Mayıs 1955,
• Birgen, Muhittin İttihat ve Terakki’de On Sene, Son Posta,16 Birinciteşrin1936,s.11-21 Ağustos 1937,s.11 “İttihat ve Terakki’ye Dair Neler Yazacağım?” Son Posta, 16 Birinciteşrin 1936 Bozdağ, İsmet, “Vatandaş’a Düşen Görev”, Son Posta, 4 Haziran 1960 Cahid, Burhan, “Parti Mi Kulüp Mü ?” Son Posta, 8 Temmuz 1945 Çalıkoğlu, Asım, “İstibdattan Cumhuriyet’e”, Son Posta, 20 Nisan 1953-3 Şubat 1954 “Demokrat Parti’nin Amacı Mesut Bir Türkiye Yaratmaktır”, Son Posta,9 Mart 1949 Emeç, Çetin, “Yassıada”, Son Posta, 7 Ocak 1962
• Emeç, Selim Ragıp “İki Farklı Görüş”,Son Posta, 1Ağustos 1940 “Demokrasi Pek Güzel”, Son Posta,10 Mayıs 1940,s.3 “Beyaz Kadını Siyah Erkeğe Peşkeş Çeken Yüksek Strateji”, Son Posta,4 Temmuz 1945 “Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Kanunu”, Son Posta 19 Temmuz 1943 “İkiye Ayrılan Basınımız”, Son Posta,1Ağustos 1945 “Kendimizi Dünyaya Tanıtmalıyız”, Son Posta, 27 Eylül 1945 “Bir Barış ve Dostluk Sembolü”, Son Posta, 5 Nisan 1946 “Emri Vakilerin Devamı Karşısında”, Son Posta, 6 Nisan 1946 “Tehditle Teyit Olunan Bir Uzlaşma Teşebbüsü”, Son Posta,7 Nisan 1946 “Demokrat Parti’de”, Son Posta, 22 Mayıs 1955 “İktidara Gelirsek Dini Siyasilerin İşi Olmaktan Çıkaracağız”, Son Posta,3 Mayıs 1949 “İttihatçılar Divan-ı Ali de Hesap Veriyor”, Son Posta,27 Temmuz 1930-9 Kanunuevvel 1930 Kolağası Resneli Niyazi, “Hürriyet Güneşi”,Son Posta 1 Nisan 1958-26 Mayıs 1958 “Matbuat Hatıraları”, Selim Ragıp Emeç, Son Posta,20 Birincikanun 1939 “Matbuat Hatıraları”,“Ekrem Uşaklıgil, Son Posta, 25 Birincikanun 1939 “Menderes’in Konuşması”, Son Posta, 22 Mayıs 1955 “Memlekette Niçin Bir Traktör Kullanılmasını İstiyorlar ?” Son Posta 28 Ağustos 1930 Nuri Demirağ Parti Kurmak İstiyor, Son Posta, 8 Temmuz 1945 Sertel, Zekeriya Fakire Hürmet Zamanı Geldi, Son Posta, 30Ağutos 1930 Halk Fırkası Devletçi Bir Fırka mıdır ?,Son Posta, 28 Eylül 1930 Fakiri Savunduğum İçin Mahkemede, 17 Şubat 1931;Sertel, a.g.e.s,200,201 Boğuluyoruz Biraz Hava İstiyoruz, Son Posta, 27 Temmuz 1930 Fethi Bey’in Yeni Fırkası,10 Ağustos 1930
• Şakir, Ziya İttihat ve Terakki Nasıl Doğdu Nasıl Yaşadı Ve Nasıl Öldü? Son Posta 23 Nisan 1933-28 Nisan 1935 İttihatçılar Devrinde Muhalefet, Son Posta 18 Temmuz 1936-17 Birinciteşrin 1936
• Tan, Mümtaz Turhan Türk Baykal’dan Balkan’a At Taşıdı, Son Posta, 5 Nisan 1935 Rüyada Hürmetsizlik Gösterdi Ben De Uyanır Uyanmaz Astırdım, Son Posta, 10 Kanunisani 1933 “Welcom Missouri”, Son Posta, 5 Nisan 1946 “Yerli Şekerler Rekabet Karşısında”, Son Posta, 11 Ağustos 1930