67 A 90 11 Numaralı Kırım Kadı Siciline Göre Kırım’da Kölelik

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 665 - 675, 21.09.2019

Fatma Şahin

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.560877

Öz

İnsanlık
tarihi kadar eski olan kölelik müessesesi İslam ile birlikte Osmanlı Devleti’ne
de intikal etmiş, Osmanlı coğrafyasında varlığını sürdüren bu kurumu doğuran
temel düşünce ucuz emek ve savaşlarda elde edilen esirlerin toplumsal ve
ekonomik hayata aktarılması düşüncesidir. Canlı bir köle ticaretinin yapıldığı
Kırım Yarımadası’nın sosyo-ekonomik dinamiklerinden biri olan kölelik kurumunun
geçmişine ışık tutmak için dönemin mahkeme kayıtları olan kadı sicillerinden yola
çıkılarak yapılan bu çalışma Kırım’da etnik ve cinsiyet bakımından köleliğin
sosyal boyutları ile kölelerin azat edilme durumları üzerinde durmayı
hedeflemektedir. Ayrıca Mahkeme kayıtlarına konu olan kölelerin durumları ile
ilgili değerlendirmelerde bulunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Köle, Kölelik, Kırım

Slavery in Crimea According to the Court Records Registry Numbered 67 A 90 11

Öz

The institution
of slavery, which was as old as history of mankind, had been transferred to
Ottoman Empire with Islam. The main idea behind this institution, which had
been carried on in Ottoman Empire, is having cheap labor and using prisoners of
wars in social and economic life. This study was condusted based on the court
records of the period to shed light on the history of slavery insitution, which
was one of the socio-economic dynamic of Crimean Peninsula where a live slave
trade is carried out. It aims to focus on the social dimensions of slavery in
terms of ethnicity and gender, and the liberation of slaves in  Crimea. In addition, evaluations will be made
on the status of the slaves, the subjects of court records.

Anahtar Kelimeler

Slave, Slavery, Kırım

Kaynakça

• Kırım Kadı Sicilleri: 67 A 90 11 Kitap ve Makaleler AKBEL, Mustafa, (2017). “Osmanlı Başkentinde Kölelerin durumu ve Azatlar: Galata Örneği (1718-1730”), Journal of History and Future, V.III, I. I. AKGÜNDÜZ, Ahmet, (2006). İslam Hukukunda Kölelik- Cariyelik Müessesesi ve Osmanlı’da Harem, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul. AKKAYA, Mustafa, (2011).” Xvıı. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Üsküdar’da Köle Ticareti, Kölelerin Ticaretle Uğraşması”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C.14,S. 25. AKYILMAZ, Gül, (2014), “Osmanlı Hukukunda Köleliğin Sona Ermesi İle Düzenlemeler ve Tanzimat Fermanından Sonra kölelik” , Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.1/2. AYDIN, Mehmet Akif- Hamidullah, Muhammed, (2002). “Köle”, DİA; C.XXVI, Ankara. BAGATUR, (2011). Sibel, “Osmanlı’da Kölelik ” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi. BAYARSLAN, (2009) Hüseyin, “ Osmanlı Devleti’nde Köleleştirme ve Azat Yöntemleri”, Ulakbilge, C.5, S. 10. CEYLAN, Metin, (2014). “İslam Hukukunda Kaçan Köle (Abık)”, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 4, S. 7. ÇAKIR, İbrahim Ethem, (2014). “Osmanlı Toplumunda Köle ve Cariyeler” , Sofya 1550-1684, Türkiyat Araştırma Dergisi. S.36. EKİN, Ümit, (2010). “17. Yüzyılın Sonlarında Rodosçuk Kazasında Kölelerin Toplumsal Statüsü”, Tarih Araştırmaları Dergisi, 29(47) Ankara. EKİNCİ, Ekrem Buğra, (1995). “Tarihimizde Kölelik”, Köleleri Evlat Sayan Medeniyet, Tarih ve Medeniyet, S.11. İNALCIK, Halil,(2003). Osmanlı İmparatorluğu’nun Klasik Çağı (1300-1600), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul. KÖSE, Ensar, (2015). “Kefe Limanı ve Karadeniz Ticareti (18. Yüzyıl)”, Türk Deniz Ticareti Tarihi Sempozyumu, 29 Nisan-1 Mayıs, Ordu. ÖZTÜRK, Yücel, (2000). Osmanlı Hâkimiyetinde Kefe, 1475-1600. T.C Kültür Bakanlığı, Ankara. ____________ (1995). “XIII. ve XVII. Yüzyıllarda Karadeniz Ticareti”, Türk Dünyası Araştırmaları, S. 97, İstanbul, ______________(2015). Doğu Avrupa Türk Mirasının Son Kalesi Kırım, Çamlıca Yayınları, İstanbul. SAK, İzzet, (1989). “ Konya’da Köleler (16. Yüzyıl Sonu 17. Yüzyıl)”, The Journal Of Ottoman Studies, IX, İstanbul. TURAN, Ahmet Nezihi, (2009). “ Bahçesaray Köleleri (17. -18. Yüzyıllar)”, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S. 48. YAĞCI, Zübeyde Güneş, (2006). “16. Yüzyılda Kırım’da Köle Ticareti”, Karadeniz Araştırmaları, VIII. Balkan Kafkas Doğu Avrupa ve Anadolu İncelemeleri Dergisi, 8(15). ___________________(2011)“ İstanbul Gümrük Defterlerine Göre Karadeniz Köle Ticareti (1606-1607)”, History Studies, 3(2). YAĞCI, Zübeyde Güneş, YAŞA, Fırat, (Ed.) (2017). Osmanlı Devleti’nde Kölelik, Ticaret, Esaret, Yaşam, Tezkire Yayınları, İstanbul. YAŞA, Fırat, (2014)“Kırım Hanlığı’nda Köleliğin Mali ve Sosyal Boyutları”, Gaziantep University Journal of Social Sciences,13 (3).