Educational Activities of non-Muslims in Adapazari and Its Around in the Light of Maarif Salnames (1898-1903)

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 2, 626 - 641, 21.09.2019

Cengiz Keskin

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.595143

Öz

Maarif Salnames published beetween
1898-1903 is one of the most important sources reflecting the general education
system and the policy of the Ottoman State. With these salnames, it is possible
to examine all educational activities in the Ottoman geography. These salnames
shed light on the statistical information such as the number of students and
teachers of the schools in the country, the religion and nationality of the
students receiving education in schools, and the types of schools.

Adapazari, which is our area of
​​study, is an district connected to the Sanjak of Izmit as of the period and
it is understood that there are intensive educational activities in this
region. These data provide us with unique opportunities in order to better
understand the educational activities of region and make an inference. In this
study, schools belonging to non-Muslims who teach in Adapazari and its around
between 1898-1903 are examined. The statistical information of these schools
between 1898-1903 was discussed in detail and these data were compared with each
other.

Anahtar Kelimeler

Adapazari, Education, Maarif Salnames, Between 1898-1903, foreign schools

Maarif Salnameleri Işığında Adapazarı ve Çevresindeki Gayrimüslimlerin Eğitim Faaliyetleri (1898-1903)

Öz

1898-1903 yılları arasında yayınlanan
Maarif Salnameleri Osmanlı Devleti'nin genel eğitim sistemini ve politikasını
yansıtan en önemli kaynaklardan biridir. Bu salnameler ile Osmanlı
coğrafyasındaki tüm eğitim faaliyetlerini incelemek mümkün olmaktadır. Ülkede mevcut
olan okulların öğrenci ve öğretmen sayıları, okullarda eğitim alan öğrencilerin
hangi dine ve millete ait oldukları, okulların türleri gibi istatistiki
bilgilere bu salnameler ışık tutmaktadır.

Çalışma alanımız olan Adapazarı, dönem
itibariyle İzmit Sancağı'na bağlı bir kazadır ve bu bölgede yoğun eğitim
faaliyetlerinin olduğu anlaşılmaktadır. Bölgenin eğitim faaliyetlerini daha iyi
anlayabilmek ve bir çıkarımda bulunabilmek için bu veriler bizlere eşsiz fırsatlar
sunmaktadır. Bu çalışmada 1898-1903 yılları arasında Adapazarı ve civarında
eğitim veren gayrimüslimlere ait okullar irdelenmektedir. Bu okulların 1898-1903
yılları arasındaki istatistiki bilgileri ayrıntılı bir şekilde ele alınmış ve bu
veriler birbiri ile mukayese edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Adapazarı, Eğitim, Maarif Salnameleri, 1898-1903 yılları, yabancı okulları

Kaynakça

• Altın, Hamza, ''1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi ve Öğretmen Yetiştirme Tarihimizdeki Yeri'', Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13:1, 2008. Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul, 2002. BOA. A. MKT. MHM. 655/16, lef: 2. Çadırcı, Musa, Tanzimat Döneminde Anadolu Kentleri’nin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, TTK. Yay., Ankara, 1997. İhsanoğlu, Ekmeleddin, “Osmanlı İmparatorluğunda Eğitim”, Osmanlı Uygarlığı, (Yayına Hazırlayan: Halil İnalcık, Günsel Renda), c. I, Ankara, 2004. Kaya, Önder, Tanzimat’tan Lozan’a Azınlıklar, Yeditepe Yayınları, İstanbul, 2004. Kocabaşoğlu, Uygur, “Amerikan Okulları”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, c. II, İletişim Yay., İstanbul, 1985. Koçak, Cemil, “Tanzimat’tan Sonra Özel ve Yabancı Okullar”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, c. II, İletişim Yay, İstanbul, 1985. Koçer, Hasan Ali, Türkiye’de Öğretmen Yetiştirme Problemi, Ankara, 1967. Narin, Resül, Ada'dan Pazara Sakarya, Satso Yayınları, Sakarya, 2015. Olgun, Kenan, “Sakarya’da Eğitim”, Sakarya İli Tarihi, c. II, Sakarya Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları, Sakarya, 2005. Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye, Sene 1300 (1883). Salname-i Nezaret-i Maarif-i Umumiye, Sene 1316 (1898), 1317 (1899), 1318 (1900), 1319 (1901), 1321 (1903). Selvi, Haluk, “II. Meşrutiyet Döneminde Adapazarı ve Çevresi”, Sakarya İli Tarihi, SAÜ. Yay., Sakarya, 2005. Tozlu, Necmettin, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Misyoner Okulları”, Osmanlı, c. 6, Ankara, 1999. Ulugün, F. Yavuz, Kocaeli Tarihi Osmanlı ve Ulusal Kurtuluş Döneminde Kocaeli, Kocaeli Yüksek Öğrenim Derneği Tarih Yayınları/1, Kocaeli, 2002.