Beşiktaş 10 No’lu Şer‘iyye Sicili’nin Tanıtımı ve Tasnifi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 18 - 73, 09.03.2020

Emine Zeynep Çamlı

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.670204

Öz

Osmanlı tarihi çalışmalarında hem birinci el kaynak olması hem de zengin konu çeşitliliğiyle şer‘iyye sicilleri ön plana çıkmaktadır. İçerdiği kayıtlar özelde ait olduğu dönem ve bölgenin gündelik hayatını yansıtırken genelde Osmanlı Devleti’nin idarî, adlî, askerî, iktisadî, sosyo-kültürel mekanizmasına dair bilgiler sunmaktadır. Bu kayıtların değerlendirilmesi çeşitli konularda ve farklı disiplinlerde çalışmaların ortaya çıkmasına fırsat vermektedir. Ayrıca son zamanlarda mikro tarih alanında birçok çalışma için bilgi kaynağı yarattığı da bir gerçektir. Bu vesile ile şer‘iyye sicilleri esas alınarak yapılacak çalışmalara ufak bir katkıda bulunmak ümidiyle 980-983/1572-1575 zaman dilimine ait kayıtları içeren Beşiktaş 10 Numaralı Şer‘iyye Sicili seçilmiştir. Öncelikle sicilin tanıtımı yapılmış daha sonra içerdiği kayıtlar konularına göre tasnif edilerek özetleri çıkarılmıştır. Ortaya çıkan veriler ışığında devrin Beşiktaş kasabasındaki gündelik hayata dair fikir elde etme fırsatı doğmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şer‘iyye Sicili, Beşiktaş, Zimmî, Kadı, İstanbul

Presentation and Classification of the Beşiktaş Court Register No 10

Öz

In the historical studies of the Ottoman State, both the first hand source and the rich variety of subjects, the Ottoman Şer‘iye sicilis (court registers) stands out. While the records it contains reflect the period and daily life of the region in particular, it provides information on the administrative judical military economic socio-cultural mechanism of the Ottoman State in general. The evaluation of these records allows for the emergence of studies on various subjects and in different disciplines. It also a fact that it has recently created a source of information for many studies in the field of micro history. In this respect Beşiktaş no 10, which contains records of 980-983 time period, has been selected in order to make a small contribution to the studies to be conducted on the basis of the Şer’iye sicilis.First, the registry was introduced and then the records were classified according to their subjects and summaries were prepared. In the light of the data that emerged, the oppurtunity to gain insight into everyday life in the town of Beşiktaş was born.

Anahtar Kelimeler

Court Registers, Beşiktaş, Dhimmi, Khadi, İstanbul

Kaynakça

• Akgündüz, Ahmet, Şer‘iye Sicilleri: Mahiyeti, Toplu Kataloğu ve Seçme Hükümler, İstanbul 1988. Akbayar, Nuri, Dünden Bugüne Beşiktaş, İstanbul 1988. Atar, Fahrettin, İslâm Adliye Teşkilatı, Ankara 1991. Aydın, M. Âkif, Osmanlı Devleti’nde Hukuk ve Adalet, İstanbul 2017. Baltacı, Cahit, “Şer‘iyye Sicillerinin Tarihsel ve Kültürel Önemi”, Osmanlı Arşivleri ve Osmanlı Araştırmaları Sempozyumu, (1985), s.128-129. Bulunur, K. İlker, Osmanlı Galatası (1453-1600), İstanbul 2014. Gedikli, Fethi, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynakları Olarak Şer‘iyye Sicilleri”, Talid, (2005), s.189. Gökbilgin, M. Tayyib, “ Boğaziçi”, DİA, VI, (1992), s.252. GÖYÜNÇ, Nejat, Beşiktaş Tarihi, Bitirme Tezi, İstanbul 1948. GÖZEN, Ramazan, Beşiktaş Mahkemesi 62 Numaralı Şer‘iye Sicili Defteri (H.1061-M.1651), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2001. Koçu, Reşat Ekrem (ed.), “Beşiktaş”, İ.A, V (1961), s. 2562. Ortaylı, İlber, Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, Ankara 1994. POLAT, Mehmet, Beşiktaş 173 Numaralı Şer‘iye Sicili Defteri’nin (H.1300-1301)İlmî, İctimaî ve Tarihî Bakımdan Değerlendirilmesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2007. Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin İlmiye Teşkilatı, Ankara 1965. YENEROĞLU, Sibel, 144 Numaralı (1805-1806/1806-1807 M.) (1220-1221 H.) Beşiktaş Şer‘iyye Sicili, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2016.