An Imaginative Look at the Balkans of the Sultan Abdulaziz Period: A Proposal on the Appearance of the Balkanizatıon Concept

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 1 - 17, 09.03.2020

Galip Çağ

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.687339

Öz

With the weakening of the Ottoman administration in the region, the Balkans was re-entered into a building process. With new concepts, new borders and new definitions, a new history was tried to be written not only for the post-Ottoman period but also for the pre-Ottoman period. Undoubtedly, the marginalization of continental Europe on the Ottoman past played an important role.
With the end of the 19th century, the new construction process evolved and the whole process evolved into a new way of thinking called balkanization. History, literature, sociology and many other disciplines were mobilized for this manipulation. As new products became apparent, the Balkans became the other Europe. And this process has never come to an end.
It is clear that when the Balkanization process began and the origins of which have not been clearly identified, there are points that have become roughly apparent in the mid-19th century. Although studies on the subject in the West increasingly slow process in this process in Turkey. This study was written with the intention of suggesting the origins of balkanization. The study will be shaped by an evaluation of Sultan Abdülaziz period and the emergence of the idea of balkanization will be tried to be clarified.

Anahtar Kelimeler

Abdülaziz, Ottoman, Balkanization, Europe, Balkans

Sultan Abdülaziz Dönemi Balkanlar’ına İmgesel Bir Bakış: Balkanlaşma Kavramının Ortaya Çıkışına Dair Bir Önerme

Öz

Osmanlı idaresinin bölgede zayıflaması ile Balkanlar yeniden bir inşa sürecine sokuldu. Yeni kavramlar, yeni sınırlar ve yeni tanımlamalar ile sadece Osmanlı sonrası için değil Osmanlı öncesine dairde yeni bir tarih yazılmaya çalışıldı. Şüphesiz bunda kıta Avrupası’nın Osmanlı geçmişine bağlı ötekileştirmeleri önemli rol oynadı.
19. yüzyıl sonları ile birlikte bahsi geçen yeni inşa süreci kendini iyice belli ederken tüm bu süreç balkanizasyon adı verilen yeni bir düşünce tarzına evrildi. Tarih, edebiyat, sosyoloji ve diğer bir çok bilim dalı bu manipülasyon için seferber edildi. Yeni ürünler kendini belli ettikçe Balkanlar Avrupa’nın ötekisi haline getirildi. Ve bu süreç hiçbir zaman da nihayete ermedi.
Balkanizasyon sürecinin ne zaman başladığı ve kökenleri net bir şekilde belirlenememekle birlikte kabaca 19. yüzyıl ortalarında belirginleşen noktaları olduğu açıktır. Konuya dair batıda giderek artan çalışmalar olmakla birlikte Türkiye’de bu süreç yavaş işlemekte. Bu çalışma da balkanizasyonun kökenlerine dair bir öneri niyeti ile kaleme alındı. Sultan Abdülaziz dönemine dair bir değerlendirme ile şekillenecek çalışma ile balkanizasyon fikrinin ortaya çıkışı aydınlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Abdülaziz, Osmanlı, Balkanizasyon, Avrupa, Balkanlar

Kaynakça

• Arslantaş, Selim, “I. Balkan İttifakı (1866-1868)”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi Cilt: 52 Sayı: 2 Ankara, 2012, s. 1-14. Aydın, Mithat, “Osmanlı-Sırp, Karadağ Savaşlarında İngiltere'nin Balkan Politikası”, OTAM, Sayı:15, Ankara, 2004, s. 139-163. Barthold, V.V., Rusya ve Avrupa’da Oryantalizm, Terc. Kaya Bayraktar, Ayşe Meral, Küre Yay., İstanbul,2004. Castellan, Georges, Balkanların Tarihi, Çev. Ayşegül Yaraman Başbuğu, Milliyet Yay., İstanbul, 1993. Çağ, Galip, “Balkan Savaşlarına Uluslararası Bir Bakış: 1914 Carnegie Vakfi Raporu”, I. Uluslar arası Balkan Kongresi 24-26 Eylül 2012, Süleyman Şah Üniversitesi., 2012 s. 1409-1422. Decei, Aurel, Eflak maddesi, İA, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1978, s. 178-189. Değerli, Emine Sarıkoyuncu, “İngiltere’nin Doğu (Şark) Politikası (1882-1914)”, Akademik Bakış, Sayı:14, Nisan, Ankara, 2008, s. 1-15. Durak, Sümeyra, “Sultan Abdülaziz’in Mısır Seyahatine Dair Bir Kaynak Kitap “Voyage Du Sultan Abdulaziz de Stambul au Caire”, Milli Saraylar Dergisi, Sayı: 7, İstanbul, 2011, s. 175-187. Evans, Arthur John, Through Bosnia and the Herzegovina On Foot During The İnsurrection, August and September 1875, Londra, 1877. Gök, Nejdet, “Mütercim Halîmî Efendi’nin Notları Çerçevesinde Sultan Abdülaziz’in Avrupa Seyahati Ve Sonuçları (21 Haziran 1867 ‐ 7 Ağustos 1867)”, Tarihin Peşinde, Sayı: 7, İstanbul, 2012, s. 165-188. Jelavich, Barbara, Balkan Tarihi I, Çev. İ. Durdu, H. Koç, G. Koç, Küre Yay., İstanbul 2009. Jezernik, Bozidar, Vahşi Avrupa, Batı’da Balkan İmajı, Çev. Haşim Koç, Küre Yay., İstanbul, 2006. Karaer, Nihat, Sultan Abdülaziz’in Avrupa Seyahati ile Osmanlı ve Batı Kamuoyundaki Yankıları, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2003. Köksal, Osman, “Sultan Aziz’in Avrupa Seyahati Dönüşü Münasebetiyle Yapılan Kutlamalar Ve Bir Manzum Tarihçe”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4 Sayı: 1 Haziran, Eskişehir, 2003, s. 117-134. Özkan, Ayşe, Miloş’tan Milan’a Sırp Bağımsızlığı (1830-1878), IQ Yay., İstanbul 2011. Palmer, Alan, Son Üç Yüz Yıl Osmanlı İmparatorluğu(Bir Çöküşün Tarihi), Çev. Belkıs Çorakçı Dişbudak, İş Bankası Yay., İstanbul, 2003. Quataert, Donald, Osmanlı İmparatorluğu 1700-1922, Çev. Ayşe Berktay, İletişim Yay., İstanbul 2004. Servante, Alain, “Batılıların Gözünde Türk İmajının Geçirdiği Değişimler, Cehennem Teolojisinden Demokrasi Derslerine”, Çev. Serpil Çağlayan, Dünyada Türk İmgesi, Yay. Haz. Özlem Kumrular, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2005, ss. 27-85. Tural, Erkan, “1861 Hersek İsyanı, 1863 Eyalet Teftişleri ve 1864 Vilayet Nizamnâmesi”, Çağdaş Yerel Yönetimler, Cilt 13 Sayı 2 Nisan 2004, s. 93-123.