Kırım Savaşı’nda Osmanlı Stratejisi: Rus Ordusuna Karşı Tuna’yı Savunmak

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 758 - 785, 29.09.2021

İbrahim Köremezli

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.927878

Öz

Kırım Savaşı klasik bir Osmanlı-Rus Savaşı olarak başlamış ve zaman içinde Avrupa’nın büyük güçleri arasındaki bir mücadeleye dönüşmüştür. Savaşın ilk yılı 19. yüzyıldaki diğer Osmanlı Rus savaşları gibi iki cephede cereyan etmiştir. İstanbul’a yakınlığı itibariyle Tuna Cephesi stratejik olarak Kafkasya’dan daha mühim görülmüştür. Osmanlı ordusunun savunmaya dayalı stratejisi bölgenin topoğrafyasına uygun olarak şekillenmiş ve Tuna ile Balkan Dağları gibi tabii engellerden istifade etmek hedeflenmiştir. 1853-54 Tuna Seferi’ndeki askeri faaliyetler de genel olarak Osmanlı harp stratejisi ile uyumlu olmakla birlikte birkaç farklılığın altı çizilebilir. Osmanlı birliklerinin temel amacı müdafaa olmakla birlikte uluslararası konjonktürün Osmanlı Devleti lehine olması sınırlı bir hücum performansını mümkün kılmıştır. Rus ordusunun belirgin bir askeri hedefinin olmaması ve kararsızlığı başarısızlığının en önemli sebepleridir. Osmanlı ordusu bir dereceye kadar Rusların kararsız ve yavaş hareketini kendi lehine kullanmayı becermiştir. Osmanlı orduları Ruslara karşı hemen her mücadelede daha üstün gözükmüştür. Uluslararası konjonktürün avantajıyla Osmanlı ordusu önceki karşılaşmalardan daha fazla inisiyatif almıştır. Yine de kararlı bir muharebeden ve risk almaktan kaçınan Osmanlı Devleti stratejisini savunma üzerine bina etmekten vazgeçmemiştir.
Bu çalışma, 1854 yılındaki Tuna Cephesi’nde Osmanlı-Rus mücadelesini ele alacak; Olteniçe, Çatana ve Yergöğü muharebeleri ile Silistre Kuşatmasında Osmanlı askeri stratejisini ve performansını tartışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tuna Cephesi, Osmanlı ordusu, Rusya ordusu, Silistre Kuşatması, Kırım Savaşı

Ottoman Strategy of War during the Crimean War: Defending the Danube against the Russian Army

Öz

The Crimean War was initiated as a classical Ottoman-Russian encounter and gradually turned into a struggle between great powers. The first year of the war took place on two fronts as other Ottoman-Russian wars of the 19th century until it turned into a European war. Due to its proximity to Istanbul, the Danubian Front was strategically more important than the Caucasian. The defensive strategy of the Ottoman army was shaped by the topography of the region. The Ottomans aimed to take the advantage of natural obstacles to the invading army, such as the Danube River and the Balkan Mountains. Military activities on the Danubian Front in 1853-54 were mostly in line with the Ottoman strategy of war. However, there were some changes. Although the main objective of the Ottoman troops was to defend their positions, they still showed some limited offensive performance. Moscow’s lack of a clear military target and the hesitancy are the main reasons for the failure. The Ottoman army, to some extent, managed to use indecisiveness and slowness of the Russian troops to their advantage. The Ottoman armies seemed superior in almost every fight against the Russians. It can be argued that the Ottoman army took more initiative than previous encounters with the advantage of the international conjuncture. Nevertheless, the Ottoman Empire did not give up a defensive strategy while avoiding a decisive battle and taking any risks.
This study evaluates the siege of Silistre together with the battles of Olteniçe, Çatana, and Yergöğü, and discusses the Ottoman military strategy and performance.

Anahtar Kelimeler

Danubian Front, Ottoman army, Russian army, Siege of Silistre, Crimean War

Kaynakça

• Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi, Ankara, Kırım Savaşı Koleksiyonu (ATASE).
• Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi, İstanbul (BOA), İ.MMS, İ.DH., A. VKN. 1/19.
• Gosudarstvennıy Arhiv Rossiyskoy Federatsii [Rusya Federasyonu Devlet Arşivi], Moskova (GARF), fond 728.
• Rossiyskiy Gosudarstvennıy Voenno-Istoriçeskiy Arhiv [Rusya Devlet Askeri Tarih Arşivi], Moskova (RGVİA), fond 846. Alabin, P., Çetıre voynı. Pohodnıye zapiski v 1849, 1853, 1854-56 i 1877-78 godah, bölüm II Vostoçnaya voyna 1853-1854 gg., Moskova, 1892.
• Bogdanoviç, M. İ., Vostoçnaya voyna 1853-56 gg., 2 cilt, St. Petersburg, 1876. Cassell’s Illustrated History of England 1820-1861, Londra, 1864, cilt IV.
• Colonel Chesney, The Russo-Turkish Campaign of 1828 and 1829 with a view of the Present State of Affairs in the East, New York, 1854.
• Dodd, George, Pictorial History of the Russian War 1854-5-6, Edinburgh ve Londra, 1856.
• Hüseyin Hüsnü, Saika-i Zafer, Istanbul, H. 1292.
• Namık Kemal, Silistre Muhasarası: Kalede Bulunan Gazilerden Yüzbaşı Ahmed Nafiz’in Hatıraları, hazırlayan ve transkribe eden Hakkı Tarık Us, İstanbul, 1946. Nolan, Edward Henry, The Illustrated History of the Present War against Russia, Londra, 1857.
• Paton, Archibald A., The Bulgarian, the Turk and the German, Londra, 1855.
• Petrov, A. N., Voyna Rossii s Turtsiyey. Dunayskaya kampaniya 1853 i 1854 gg., 2 cilt, St. Petersburg, 1890.
• Rhodes, Captain G[odfrey], A Personal Narrative of a Tour of Military Inspection in Various Parts of European Turkey, Londra, 1854. Sarıbal, İsmet, “Menemenli Tevfik Mustafa Paşa’nın Kırım Harbi Tuna Cephesi Harp Hatıraları”, VAKANÜVİS- Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 4/2 (2019), ss. 676-699.
• Sbornik izvestiy, otnosyaşçihsya do nastoyaşçey voynı, haz. Nikolay Putilov, 33 cilt, St. Petersburg, 1855-1859.
• Schilder, N. K., O soçineniy A. N. Petrova. Voyna Rossii s Turtsiyey. Dunayskaya kampaniya 1853-54 gg, St Petersburg, 1894. Skene, James Henry, With Lord Stratford in the Crimean War, Londra, 1883.
• Sobraniye donesenii o voennıh deystviyah i diplomatiçeskih bumag i aktov, otnosyaşçihsiya do voynı 1853, 1854, 1855 i 1856 godov, St. Petersburg, 1858. Sobraniye soçinenii Egora Petroviça Kovalevskogo. Voyna s Turtsiyey i razrıv c zapadnımi derjavami v 1853 i 1854 godah,cilt II, St. Petersburg, 1871.
• The Annual Register or a View of the History and Politics of the Year 1853, Londra, 1854.
• Uşakov, N. İ., “Zapiski oçevidtsa o voyne Rossii protivu Turtsii i zapadnıh derjav (1853-55)”, Devyatnadtsatıy vek: Istoriçeskiy sbornik içinde, cilt II, haz. P. I. Bartenev, Moskova, 1872.
• Yıldız, Gültekin, “Kara Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi: Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918 içinde, haz. Gültekin Yıldız, İstanbul, 2013. Zayonçkovskiy, A. M., Vostoçnaya voyna 1853-1856, 2 cilt ve 2 ek, St. Petersburg, 1908-1913.