The Assasination Which Led 1908 Revolution to Success: Murder of Şemsi Pasha

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 561 - 587, 29.09.2021

Yasin Ersin

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.952928

Öz

That the Community of Union and Progressive included the Ottoman officers, who had gotten to know the committee organization by following the gangs in the Balkans, was taken the opposition to a different dimension for Sultan Abdulhamid. These officers, who called the rules of Abdulmamid II "despotism", thought that opposition did not work, and it should revolt the state with military units in order to be able to have the constitutional administration redeclared. In 1908, thus, some officers went up the mountain. The Sultan had assigned Şemsi Pasha, who was his most trusted soldier against this rebellion, to take the situation under control and provide security. However, the assassination of Şemsi Pasha by a Unionist officer in Manastır destroyed one of the sultan's greatest pillars. As a result of the fact that the control in Rumelia could not be fully achieved, together with the events that followed, constitutionalism was declared again on July 24, 1908. The subject of this study is the role and fate of Şemsi Pasha in the 1908 Revolution and the evaluation of the effects of this outcome on the revolution process.

Anahtar Kelimeler

Şemsi Pasha, Murder of Şemsi Pasha, Assassination, 1908 Revolution, II. Constitutionalism

1908 İhtilali'ni Başarıya Götüren Suikast : Şemsi Paşa'nın Katli

Öz

İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin, Balkanlarda çete takibinde bulunarak komitacılığı yakından öğrenen Osmanlı subaylarını Cemiyet’e dâhil etmeleri, Sultan Abdülhamid’e karşı muhalefeti farklı bir boyuta taşımıştı. İkinci Abdülhamid’in iktidarını “istibdat” olarak adlandıran bu subaylar muhalefetin işe yaramadığını düşünerek, meşrutiyet idaresini yeniden ilan ettirebilmek için askeri birliklerle beraber devlete alenen isyan etmek gerektiğini düşünmekteydiler. 1908 senesinde bu suretle bazı subaylar dağa çıkmışlardı. Padişah bu isyana karşı en güvendiği askeri olan Şemsi Paşa’yı durumu kontrol altına alarak asayişi sağlaması için görevlendirmişti. Ancak Şemsi Paşa’nın İttihadçı bir subay tarafından Manastır’da suikast sonucu öldürülmesi padişahın en büyük dayanaklarından birini ortadan kaldırmıştı. Sonrasında gelişen hadiselerle beraber Rumeli’de kontrolün tam olarak sağlanamaması sonucunda 24 Temmuz 1908’de meşrutiyet yeniden ilan edilmiştir. Bu çalışmanın konusu, 1908 İhtilal’i vetiresinde Şemsi Paşa’nın rolü, akıbeti ve bu akıbetin ihtilal sürecine etkilerinin değerlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

Şemsi Paşa, Şemsi Paşa'nın Öldürülmesi, Suikast, 1908 İhtilali, II. Meşrutiyet

Kaynakça

• İslam Araştırmaları Merkezi (İSAM) Hüseyin Hilmi Paşa Evrakı (HHPE)
• HHPE. 4/223, 6/316, 8/419-2, 8/439, 8/477, 9/484, 9/543, 18/1180, 19/1277-1, 19/1288, 25/1686.
• Akıncı, Turan, Suikast, Osmanlı’da Son Dönem Suikastlar, İstanbul 2017.
• Alkan, Necmettin, Mutlakiyetten Meşrutiyete-II Abdülhamid ve Jöntürkler, İstanbul 2009.
• ______, Selanik’in Yükselişi, Jön Türkler Abdülhamid’e Karşı 1908 İhtilali, İstanbul 2012.
• Balkaya, İhsan Sabri, Ali Fethi Okyar (29 Nisan 1880 - 7 Mayıs 1943), Ankara 2005.
• Bayar, Celal, Bende Yazdım - Milli Mücadeleye Giriş 1, İstanbul 1997.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, C. I, I. Kısım, Ankara 1991.
• Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi, C. IV, İstanbul 1972.
• Gümüşsoy, Emine, “II. Meşrutiyeti Hazırlayan Bir Merkez: Ohri”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 18, Aralık 2008, ss. 53-70.
• Hanioğlu, Şükrü, Osmanlı İttihad ve Terakki Cemiyeti ve Jön Türklük, İstanbul 1986.
• İrtem, Süleyman Kani, Meşrutiyet Doğarken, 1908 Jön-Türk İhtilali, haz. Osman Selim Kocahanoğlu, İstanbul 1999.
• Külçe, Süleyman, Firzovik Toplantısı ve Meşrutiyet, Haz. İsmail Dervişoğlu ve ark., İstanbul 2013.
• Mustafa Ragıb, Meşrutiyet’ten Önce Manastır’da Patlayan Tabanca, haz. Rahşan Aktaş, İstanbul 2007.
• Müfid Şemsi, Şemsi Paşa, Arnavudluk ve İttihad-Terakki, haz. Ahmed Nezih Galitekin, İstanbul 1995.
• Okyar, Fethi, Üç Devirde Bir Adam, İstanbul 1980.
• Özdemir, Hakan, Abdülhamid’i Deviren Kurşun, İstanbul 2014.
• Resneli Ahmed Niyazi, Resneli Niyazi Bey’in Anıları- Balkanlarda bir Gerillacı, çev. İhsan Ilgar, İstanbul 1975.
• ______, Resneli Niyazi Hatıratı, Ankara 2017.
• Süloş, Melis, “Cumhuriyet Döneminde 1908 Hürriyet Bayramı Kutlamaları”, Toplumsal Tarih, N. 151, Temmuz 2006, ss. 72-75.
• TBMM Albümü (1920 - 2010) 1. Cilt 1920-1950, ed. Sema Yıldırım ve Behçet Kemal Zeynel, Ankara 2010.
• Tahsin Paşa, Abdülhamid ve Yıldız Hatıraları, İstanbul 1931.