Timber Supply From Canik and Region for Ottoman Navy (1773-1840)

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 247 - 276, 28.03.2022

Burak Kocaoğlu

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1059837

Cited By: 1

Öz

During the periods when shipbuilding was carried out entirely based on wood, the issue of timber supply and transportation was one of the most important issues in the shipbuilding process. At this point, the Ottoman Empire, which ruled the region between the 10-50° north parallel and the 0-60° eastern meridian in the Northern Hemisphere, and two different climate belts called the Central Belt, had an advantageous position compared to most states that were modern in the area of timber supply with its rich forest area and evaluated this strategically well. In this study, we have covered Canik and the airport, which is one of the important timber supply points of the state. Our study was first shown on the basis of archival sources how the state followed the path of obtaining timber from Canik and its airport after a very short introduction to the Ottoman Empire and maritime activities, what problems were experienced in this process and what solution the state found to the problems.

Anahtar Kelimeler

Canik, Timber, Navy, Merchant

Osmanlı Donanması için Canik ve Havalisinden Kereste Temini (1773-1840)

Öz

Gemi inşasının tamamen ahşaba dayalı yürütüldüğü dönemlerde kereste temini ve nakli meselesi gemi inşa sürecindeki en önemli konuların başında gelmiştir. Bu noktada Kuzey Yarım Küre’de yaklaşık olarak 10-50° kuzey paraleli ve 0-60° doğu meridyeni arasında kalan Tropikal İklim ve Orta Kuşak olarak adlandırılan iki farklı iklim kuşağında hüküm sürmüş olan Osmanlı Devleti zengin bitki örtüsü ve orman alanıyla kereste temini noktasında çağdaşı olan çoğu devlete göre avantajlı bir konuma sahip olmuş ve bunu stratejik açıdan iyi değerlendirmiştir. Bu çalışmamız da devletin önemli kereste temin noktalarından birisi olan Canik ve havalisini ele almış bulunmaktayız. Çalışmamız da ilk olarak Osmanlı Devleti ve denizcilik faaliyetlerine çok kısa bir giriş yapıldıktan sonra Canik ve havalisinden kereste temini noktasında devletin nasıl bir yol izlediğini bu süreçte ne gibi sorunların yaşandığını ve devletin sorunlara ne gibi çözüm yolu bulduğunu arşiv kaynaklarına dayanarak gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Canik, Kereste, Donanma, Tüccar

Kaynakça

• KAYNAKÇA I.ARŞİV KAYNAKLARI T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI DEVLET ARŞİVLERİ BAŞKANLIĞI OSMANLI ARŞİVİ (BOA.)
• ALİ EMİRİ: Sultan II.Mahmud (AE.SMHD.II): 45-2965, 45-2966. Sultan IV.Mustafa (AE.SMST.IV): 15-1149. Sultan III.Selim (AE.SMSL.III): 215-12622. CEVDET:
• Bahriye (C.BH.): 25-1192, 26-1211, 29-1356, 52-2461, 56-2622, 59-2798, 62-2906, 63-2969, 64-3045, 68-3219, 69-3274, 71-3373, 75-3552, 76-3638, 77-3698, 78-3705, 79-3800, 80-3835, 82-3929, 87-4156, 93-4485, 95-4553, 97-4682, 99-4777, 104-5009, 109-5277, 109-5298, 111-5351, 115-5559, 118-5708, 119-5768, 122-5905, 137-6643, 142-6843, 146-7015, 154-7323, 165-7789, 183-8627, 192-9003, 201-9414, 201-9424, 202-9465, 204-9526, 209-9749, 245-11367, 249-11558, 257-11890.
• HATT-I HÜMAYUN (HAT): 205-10767, 206-10863, 571-27938.
• II. ÇEŞİTLİ ESERLER Agoston, Gabor, Osmanlı’da Ateşli Silahlar ve Askeri Devrim Tartışmaları, (Yay. Haz. Kahraman Şakul), İş Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
• Arınç, Kenan, Doğal, İktisadî, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin Kıyı Bölgeleri, Biyosfer Araştırmaları Merkezi, Erzurum 2011.
• Atalay, İbrahim, Türkiye Coğrafyası ve Jeopolitiği, Meta Basım Matbaacılık, İzmir 2011.
• Atalay, İbrahim, Kenan Mortan, Türkiye’nin Bölgesel Coğrafyası, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 2017.
• Atalay, İbrahim, Türkiye’nin Ekolojik Bölgeleri, Orman Bakanlığı Yayınları, İzmir, 2002.
• Aydın, Yusuf Alperen, Sultanın Kalyonları Osmanlı Donanmasının Yelkenli Savaş Gemileri (1701-1770), Küre Yayınları, İstanbul 2011.
• Batmaz, Şakir, “1279 (1879/1880) Tarihli Bahriye Kânûnnâmesi’ne Göre Osmanlı Devleti’nde Velâdet-i Hümâyûn Kutlamaları”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2007), s.23-38.
• Bilirli, Tahir, “Osmanlı Donanma Gemileri İçin Viranşehir (Safranbolu) Sancağından Kereste Temini 1800-1850)”, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 15/12 (2020), s.421-437.
• Bostan, İdris, Osmanlı Deniz Ticareti, Küre Yayınları, İstanbul 2019.
• Bostan, İdris, Osmanlılar ve Deniz, Deniz Politikaları-Teşkilat-Gemiler, Küre Yayınları, İstanbul 2017.
• Cezar, Yavuz, Osmanlı Maliyesinde Bunalım ve Değişim Dönemi (XVIII. yy dan Tanzimat’a Mali Tarih), Alan Yayıncılık, İstanbul 1986.
• Erbaş, Fatih, Doğu Akdeniz’de Güç Mücadelesi, 19. Yüzyılda Donanmalar, İş Kültür Yayınları, İstanbul 2019.
• Karal, Enver Ziya, Selim III’ün Hat-tı Hümayunları Nizamı Cedit 1789-1807, T.T.K., Ankara, 1988.
• Mantran, Robert, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, C.II, (Çev. M. Ali Kılıçbay-Enver Özcan), T.T.K., Ankara 1990.
• Öden, Zerrin Günal, Karası Beyliği, T.T.K., Ankara 1999.
• Öz, Mehmet, “Samsun”, Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi, 36 (2009), s.83-88.
• Panzac, Daniel, Osmanlı Donanması (1572-1923), (Çev. Ahmet Maden-Sertaç Canpolat), İş Kültür Yayınları, İstanbul 2018.
• Narin, Resül, “Osmanlı Devleti Zamanında Kocaeli Ormanları”, Belleten, 75/274 (2011), s.769-783.
• Taş, Mehmet, “18. Yüzyıl Osmanlı Donanmasında Kereste Temini ve Karşılaşılan Sorunlar”, Turkish Studies-History, 15/2 (2020), s.677-695.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, T.T.K., Ankara 1988.
• Yıldırım, Filiz, Nazlı Tuna’nın İnce Donanması, Hiperyayın, İstanbul 2019.
• Yıldız, Gültekin, “Kara Kuvvetleri”, Osmanlı Askeri Tarihi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, (Ed. Gültekin Yıldız), Timaş Yayınları, İstanbul 2017.
• Zorlu, Tuncay, Osmanlı ve Modernleşme III. Selim Dönemi Osmanlı Denizciliği, Timaş Yayınları, İstanbul 2014.